Yağışsız geçen sonbahar aylarının tesiri ile Türkiye’deki kuraklık barajlardan sonra tarım eserlerini tehdit etmeye başladı.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar yazılı bir açıklama yaptı.
Şemsi Bayraktar, pandemi sürecinde ziraî üretimi ve ihracatını sürdürerek, istihdam sağlayarak iktisada değerli katkıda bulunduğunu belirtti.
Bayraktar, “2020 yılının Eylül ayında tarım, 5 milyon 132 bin şahsa istihdam sağlamıştır. Tarımın, işsizliği 2,2 puan düşürerek yüzde 14,9’dan yüzde 12,7’ye çekmesi Türkiye için bir kardır. Tarım üretici fiyatları enflasyonu Kasım ayında yıllık bazda yüzde 20,76 yükselirken, genel enflasyon yüzde 14,03, besin enflasyonu 21,08 arttı. Tarımın kıymetli ögelerinden biri de dış ticarettir. 2020 yılının Ocak-Kasım devrinde ihracat yüzde 3,9 artarak, 17,81 milyar dolardan 18,51 milyar dolara çıkmıştır. İthalatta yüzde 0,8’lik artış görüldü. İthalat bedeli 13,32 milyar dolardan 13,49 milyar dolara yükseldi. Bu periyotta dış ticaret fazlası ise yüzde 11,7 artarak, 4 milyar 492 milyon dolardan 5 milyar 29 milyon dolara yükseldi. Türkiye üzere çabucak her eserin üretilebildiği bir ülkede yaptığımız ithalatın en az 3-4 katı ihracat gerçekleştirmemiz gerekir. Bunun için ihracata daha fazla dayanak verilmeli, üretim teşvik edilmelidir” diye konuştu.
‘KURAKLIĞA KARŞI ACİL TEDBİR ALINMALI’
Bayraktar, önümüzdeki aylarda ziraî kuraklığın olumsuz tesirlerinin görüleceğini iddia ettiklerini tabir ederek, şunları söyledi:
“Kuraklığın kış ekilişlerinde randıman kayıpları meydana getirmesi beklenmektedir. Kuraklık bu türlü devam ederse, ilkbaharda ekilecek, suya daha çok muhtaçlık duyan eserlerde de badire yaşanacaktır. Kuraklığın dünyada ve ülkemizde önemli bir besin krizine yol açması ihtimalinin çok farkında olmadığımızı görüyoruz. Ülkemizde yaşayan tüm vatandaşlarımızı etkileyecek olan bu türlü bir krizin olumsuz tesirlerinden korunmak için acil olarak, daha fazla vakit kaybetmeden gerekli tedbirleri almalıyız. Kuraklığın boyutları artarsa paramız olsa bile tarlada ve marketlerde eser bulamaz hale gelebiliriz. Kuraklığa karşı bu tedbirleri alamazsak, gelecekte bu durum, ziraî üretimi sekteye uğratacak, besin güvenliği telaşını taşımamıza neden olacaktır. Pandemi süreci ve kuraklıkla birlikte ülkelerin besin milliyetçiliğini daha çok etkileyecektir. Besin stoklama başlayacaktır, bu süreçte besin garantisini sağlamak yerli üretimin artırılmasından geçmektedir.”
‘VAHŞİ SULAMA METOTLARI BIRAKILMALI’
Bilhassa suyun yüzde 74’ünü kullanan tarım bölümünde tez olarak gerekli yatırımların yapılması ve önlemlerin alınması gerektiğini belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
“Ülkemizde ziraî sulamada, randıman yetersizdir. Sulama sistemlerinin yüzde 72’si açık sistemdir. Bu durum su israfına neden olmaktadır. İvedilikle eski ve atıl vaziyette olan bu yapılar yenilenmeli, kapalı sistemlere geçilmelidir. Tarım kesiminde randıman kaybına ve toprakta tuzlanmaya neden olan yabanî sulama sistemleri bırakılmalıdır. Tarım dalı hiç vakit kaybetmeden yağmurlama ve damla sulama sistemlerini kullanmaya geçmelidir. Bunun için gerekli teşvikler ve krediler artırılarak çiftçimize ulaştırılmalıdır. Türkiye’de tarım alanlarının yüzde 70’i kuru tarımda olduğu için ziraî kuraklıkla uğraş etmede sulamanın kıymeti büyüktür. Boşa akıp giden suları toplamak için barajlar ve göletler yapılmalıdır. Sulama yatırımları acilen bitirilmelidir. Çok su isteyen bitkilerden kopmalar yaşanabilir. Bilhassa su sorununun fazla olduğu bölgelerden başlanarak kuraklığa güçlü kültür bitkilerinin tarımı teşvik edilmeli gerekirse üreticiye eser gelirleri ortasındaki fark dayanak olarak verilmelidir. Önümüzdeki yıllarda kuraklığın tesiriyle ülkelerarası su ihtilafları büyük boyutlara ulaşabilir. Türkiye su kaynaklarının korunması ve kıymetlendirilmesi ile ilgili projeksiyonlarını şimdiden hazırlamalıdır.”
‘MARKETTE 37, ÜRETİCİDE 28 ESERDE FİYAT ARTIŞI MEYDANA GELDİ’
2020 yılında markette 42 eserin 37’sinde fiyat artışı, 5’inde fiyat azalışı ve üreticide ise, 34 eserin 28’inde fiyat artışı ile 5’inde ise fiyat azalışının meydana geldiğini kaydeden Bayraktar, şöyle dedi:
“Üreticide yalnızca patateste fiyat değişmedi. Yaptığımız tespitlere nazaran, 2020 yılında, fiyatı en fazla artan eser marketlerde ve üreticide portakal olurken, fiyatı en fazla düşen eser ise marketlerde antep fıstığı, üreticide yeşil soğan oldu. 2020 yılında, markette fiyat düşüşü yüzde 15,98 ile en fazla Antep fıstığında meydana geldi. Antep fıstığındaki fiyat düşüşünü yüzde 12,35 ile kuru soğan, yüzde 3,98 ile limon, yüzde 2,28 ile yeşil soğan, yüzde 1,91 ile domates takip etti. Geçen yıl markette, en fazla fiyat artışı ise yüzde 79,39 ile portakalda görüldü. Portakaldaki fiyat artışını, yüzde 75,25 ile ıspanak, yüzde 74,78 ile marul, yüzde 74,40 ile yumurta, yüzde 62,44 ile lahana, yüzde 59,23 ile elma, yüzde 54,70 ile patlıcan, yüzde 53,01 ile mısırözü yağı, yüzde 52,86 ile kabak, yüzde, 49,80 ile sivri biber, yüzde 46,40 ile pırasa, yüzde 45,33 ile ayçiçek yağı, yüzde 40,55 ile maydanoz, yüzde 40,51 ile mandalina, yüzde 40,11 ile karnabahar, yüzde 36,08 ile kaşar peyniri, yüzde 25,21 ile pirinç, yüzde 23,15 ile salatalık, yüzde 20,87 ile kuru incir, yüzde 20,70 ile kuru üzüm, yüzde 20,42 ile havuç, yüzde 20,15 ile zeytinyağı, yüzde 18,82 ile kuzu eti, yüzde 18,06 ile tavuk eti, yüzde 15,59 ile dana eti, yüzde 14,50 ile kırmızı mercimek, yüzde 11,85 ile yeşil mercimek, yüzde 9,90 ile kuru fasulye, yüzde 8,72 ile kuru kayısı, yüzde 8,17 ile toz şeker, yüzde 7,28 ile tereyağı, yüzde 7,25 ile beyaz peynir, yüzde 6,09 ile nohut, yüzde 4 ile fındık, yüzde 2,76 ile patates, yüzde 2,35 ile yoğurt, yüzde 0,98 ile süt izledi.”
‘ÜRETİCİDE FİYATI EN FAZLA DÜŞEN ESER KABAK’
Bayraktar, 2020 yılında, üretici fiyatlarına bakıldığında yüzde 40 azalmayla fiyatı en fazla düşen eserin kabak olduğunu belirterek, “Yeşil soğandaki fiyat düşüşünü, yüzde 28,57 ile kuru soğan, yüzde 27,29 ile Antep fıstığı, yüzde 16,67 ile maydanoz, yüzde 9,41 ile domates takip etti. Geçen yıl, üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 152,63 ile portakalda görüldü. Portakaldaki fiyat artışını yüzde 124,56 ile lahana, yüzde 110 ile kuru kayısı, yüzde 102,25 ile kabak, yüzde 88,46 ile kuru incir, yüzde 88,27 ile mandalina, yüzde 80,34 ile yeşil mercimek, yüzde 78,15 ile yumurta, yüzde 73,91 ile ıspanak, yüzde 73,18 ile pırasa, yüzde 62,31 ile sivri biber, yüzde 50,52 ile nohut, yüzde 47,11 ile kırmızı mercimek, yüzde 45,81 ile zeytinyağı, yüzde 39,17 ile pirinç, yüzde 36,36 ile patlıcan, yüzde 34,97 ile elma, yüzde 30,36 ile karnabahar, yüzde 30 ile kuru fasulye, yüzde 27,03 ile fındık, yüzde 20 ile marul, yüzde 19,29 ile kuzu eti, yüzde 15,54 ile dana eti, yüzde 13,92 ile limon, yüzde 11,84 ile salatalık, yüzde 11,36 ile havuç, yüzde 7,35 ile süt izledi” dedi.
‘KIŞLIK SEBZELERDE TALEBİN UYGUN OLMASI FİYATA YANSIDI’
2020 yılında üretici fiyatlarına bakıldığında genel olarak görülen artışta en kıymetli etkenin artan üretim maliyetleri olduğuna değinen Bayraktar, şunları söyledi:
“Ürün bazında ise, en fazla fiyat artışı portakalda görüldü. Mayıs ayında meydana gelen çok sıcaklıkların rekoltede düşüşe yol açması fiyatlarda artışa yol açtı. Lahana, ıspanak, pırasa, karnabahar üzere kışlık sebzelerde talebin iyi olması fiyata yansıdı. Kuru kayısı, kuru üzüm ve fındıkta Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından fiyat açıklanması ve alım yapılması fiyatı etkiledi. Kuru incirde rekoltede kısmen yaşanan düşüş ile kalitenin iyi olması fiyatı artırdı. 2020 yılında fiyatı en fazla düşen eserler yeşil soğan ve kuru soğan oldu. Bu eserleri Antep fıstığı, maydanoz ve domates takip etti. Yeşil soğan, kuru soğan, maydanozda pandemi nedeniyle oteller ve lokantalara getirilen kısıtlamalar tesirli oldu. Pandemi nedeniyle yaşanan süreç besinin ve besine erişimin ne kadar değerli olduğu bir sefer daha göz önüne sermiştir. Çiftçimizin de istikrarlı bir gelir elde edip eserlerini sıkıntısız bir biçimde pazarlayabilmeli, tüketicimiz de makul fiyatlarla eser tüketebilmelidir.”
GÖRÜNTÜ |TÜRKİYE İÇİN KORKUTAN KURAKLIK UYARISI (ARŞİV)
NTV
