Yeni tip corona virüs (Covid-19) salgını, birçok ülkenin hudutları kapatması nedeniyle besin tedarikinde önemli badirelere yol açarken, arzla ilişkili belirsizliklerden telaş duyan kimi ülkelerin, besin ihracatını kısıtlaması bu krizi daha da derinleştirdi.
Salgın, tarım kesiminin temel ögeleri olan tedarik zinciri ve besin talebini etkiledi, birçok ülkenin sonlarını kapatması ve seyahat kısıtlaması getirmesi nedeniyle tedarik zincirinde problemlere yol açtı.
Başta asıl zorluk, besinin bulunması değil besine kolay erişim oldu. Fakat daha sonra arzla irtibatlı belirsizliklerden tasa duyan birtakım ülkelerin besin ihracatını kısıtlaması bu problemlere bir yenisini ekledi.
Salgın periyodunda bilhassa taze besin tedarikini engelleyen kısıtlamalardan dolayı israf da arttı.
YÜZDE 50’NİN ÜZERİNDE AZALMA
Kısıtlamalar ve karantina tedbirleri, tarım ve hayvancılıkla uğraşanlarla balıkçıların pazarlara erişimini, üretim kapasitelerini ve satışlarını düşürdü. Bilhassa küçük ölçekli çiftçilik yapanları, göçmen ve kayıt dışı emekçileri, göçebe çobanları ve balıkçıları etkiledi.
Halihazırda diğer krizlerden etkilenen ülkelerde küçük üreticiler, fiyatları artan tohum ve gübre üzere girdilere erişimde büyüyen zorluklarla karşı karşıya.
Covid-19 salgının dünyada ulusal üretim üzerindeki mümkün sonuçlarının boyutu şimdi netlik kazanmazken, örneğin Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) araştırma yürüttüğü ülkelerden Afganistan’da 2020’de tahıl, meyve, zerzevat ve süt eserlerinin yüzde 50’nin üzerinde azaldığı kestirim ediliyor.
Besin tedarik zincirindeki aksaklıklar, bölgeden bölgeye değişiklik göstererek sürüyor.
SALGIN HAYVANCILIĞI DA OLUMSUZ ETKİLEDİ
Salgın hayvan yemine erişimin ve mezbahaların kapasitesinin azalmasına neden olarak hayvancılık bölümünü de olumsuz etkiledi.
FAO’nun ortaya koyduğu bulgular, hayvancılık dalının, salgının tesirlerine karşı bilhassa savunmasız olduğunu gösteriyor.
Yeniden çok çabuk bozulan ve nispeten sonlu müddette satılması, işlenmesi yahut depolanması gereken taze balık ve su eserleri bilhassa risk altında bulunuyor.
Dünya toplam et üretiminin, Covid-19 salgını sebebiyle yaşanan piyasa aksaklıkları, hayvan hastalıkları ve kuraklığın kalıcı tesirleri nedeniyle 2020’de yüzde 1,7 düştüğü varsayım ediliyor.
Besin piyasalarının genel olarak gelecek aylarda daha fazla belirsizlikle karşı karşıya kalması bekleniyor.
OECD-FAO Ziraî Görünüm 2020-2029 raporuna nazaran salgının, gelecek birkaç yıl içinde talebi düşürerek besin güvenliğini daha da zayıflatması bekleniyor.
Öte yandan FAO, salgının yarattığı belirsizliklere karşın 2020-2021 döneminde tahıl arz ve talebinde olağanlaşma olacağını iddia ediyor.
COVİD-19 SALGINININ DOMİNO TESİRİ AÇLIĞI TETİKLEYEN FAKTÖRLERİ 27 ÜLKEDE DAHA DA DERİNLEŞTİRDİ
FAO’nun yayınladığı bir tahlilde, Covid-19 salgınının domino tesirinin mevcut açlığı tetikleyen faktörleri, 27 ülkede daha da derinleştirdiği sonucuna ulaşıldı. Tekrar 2021’de salgının yanı sıra çatışma ve çok hava olayları sebebiyle milyonlarca kişi daha akut besin güvensizliğine sürüklendi.
FAO’nun mevzuyla ilgili raporunda, 2020’de 55 ülke/bölgede en az 155 milyon insanın kriz ya da daha makus düzeylerde akut besin güvensizliği yaşadığına işaret ediliyor.
Örneğin Somali’de besin kriziyle çaba etmeye çalışan kişi sayısının, Covid-19 salgınında, evvelkinin üç katına çıkması beklenirken, Afganistan’da Covid-19 tedbirleri uygulanmaya başlandığından bu yana 13,2 milyon kişi şiddetli besin güvensizliği yaşıyor.
Sudan’da da 2020 yılı temmuz-eylül devrinde 9,6 milyon kişinin şiddetli besin güvensizliği yaşadığı belirtiliyor.
NTV
