Türk bilim insanlarının geliştirdiği aşı dizaynları mutasyonlara karşı daha süratli yenilenebiliyor.
Mandal, Gebze’deki TÜBİTAK MAM Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü’nde yaptığı açıklamada, Türkiye’deki aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarında temel araştırma noktalarında muvaffakiyetler bulunduğunu söyledi.
Türkiye’nin 1990’lı yılların ikinci yarısından itibaren beşeri aşı üretimi bulunmadığına işaret eden Mandal, gelinen noktada Covid-19 sürecinde değerli kazanımlar elde ettiklerini kaydetti.
“Türkiye nasıl savunma endüstrisinde ithal eden ülkeyken yerlilik oranını yüzde 15’lerden yüzde 70’lere çıkardıysa şu an yalnızca Covid-19 için değil geleceğe yönelik Türkiye’nin hem aşıda hem de ilaçta global oyuncu olabileceği potansiyeli oluştu” diyen Mandal, en büyük teminatlarının Türk bilim insanları olduğunu tabir etti.
Mandal, Türkiye’de araştırma noktasında dağınık bir yapı olduğuna dikkati çekerek, “İçinde bulunduğumuz TÜBİTAK MAM Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü koordine eden bir yapı. Bu periyotta bizim dünyayla karşılaştırıldığında en değerli farklılığımız bu dağınık yapıyı bu merkezimiz vasıtasıyla koordine ettik” diye konuştu.
”KOPYALAMA YAPMIYORUZ”
Covid-19 başladığı devirde Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın uyumunda Türkiye’de aşı ve ilaç geliştirmelerine yönelik yeni usulle 49 farklı kuruluş ve 436 araştırmacının bir ortaya geldiği bir platform oluşturduklarını aktaran Mandal, araştırmacıların bu altyapıyı kullandığını bildirdi.
Mandal, kültür değişimi yaşadıklarını ve seferberlik ruhuyla araştırmacıların, genç öğrencilerin gece gündüz çalıştığını bildirerek, şöyle konuştu:
“Diğer ülkelerin öteki aşı geliştirme çalışmalarında klinik kademede SARS ve MERS’ten ötürü bir tecrübesi vardı. Biz de bu çalışma esnasında tahminen 5 ile 10 yıl ortasında bir vakit dilimini, 1 yıl üzere bir vakit diliminde kendi hücremizden başlayıp, şu anda faz çalışmalarına geldiysek bu değerli bir muvaffakiyet. Bunun takibinde de planlı halde ilerliyoruz. Faz 1, faz 2 ve faz 3.”
MUTASYONLARA KARŞI SÜRATLİ YENİLENME
436 araştırmacının 17 projede çalıştığını vurgulayan Mandal, “Bunun 7’si aşı, 10’u ilaç çalışmaları ve tedavi sistemleri. 7 aşı çalışmasından hiçbiri birbirinin gibisi değil, her biri farklı bir aşı tipi. Klasik aşı dediğimiz inaktif fakat yenilikçi inaktif. İçerisinde kullandığımız etkililiği artıran unsurdan ötürü. Öteki 6 aşımız da biyoteknolojik aşılar ve bunlar yurt dışında bulunanların birebiri değil. Yani biz bir kopyalama yapmıyoruz. Geleceğe yönelik yatırım noktasında hocalarımızın geliştirmiş olduğu dizaynlar dünyada yenilikçi bir dizaynla gerçekleşiyor. Yenilikçi dizayndan kastımız, etkililiğinin daha yüksek olması ve bilhassa bu tip varyasyonlara ve mutasyonlara karşı da süratli dizaynlarının yenilenebilmesi. Bu manada 7 aşıdan 3’ü daha ön planda gitti. Biri virüs gibisi parçacıklara (VLP) dayalı aşı, başkası yenilikçi inaktif aşı, birisi de adenovirüs tipi aşı” tabirlerini kullandı.
”ALTYAPILARIMIZDA AŞI ÜRETİMİ MÜMKÜN”
Alman biyoteknoloji firması BioNTech’in kurucu ortağı Prof. Dr. Uğur Şahin’le salgının birinci periyodundan bu yana irtibat halinde olduklarını belirten Mandal, bilim insanı olarak kendisini tebrik ettiğini belirtti.
Şahin’le bağlantılarının birlikte neler yapabilecekleri noktasında olduğunu anlatan Mandal, “Hocamızın geçenlerde Almanca yaptığı bir açıklaması ne yazık ki toplumsal medyada farklı bir yoruma sebep oldu. Hocamızın ‘Şu an Türkiye’nin acil gereksinimi tedarik. Biz Türkiye’de TÜBİTAK’la bir çalışma içindeyiz.’ halindeki açıklamaları kendisinin tesis kurması, aşı ve ilaç odaklı çalışmalarıyla ilgili Türkiye’yle neler yapılabileceği noktasındaydı. Şu an BioNTech olarak kendisi tesis kurma noktasında 2022 yılı sonundan önce tesisin kurulamayacağını tabir ediyor lakin bu BioNTech tarafından ötürü yoksa şu an Türkiye’deki altyapılarımızda aşı üretimimiz mümkün” diye konuştu.
Mandal, TÜBİTAK’ın, hücreden faz çalışmalarında pilot ölçekte üretimin yapıldığı bir yer olduğunu lakin üretim merkezi olmadığını belirterek, bunların üretim merkezinin gerekli yetkinliğe sahip firmalar olduğunu, Türkiye’de de bu manada uzman firmalar bulunduğunu kelamlarına ekledi.
NTV
