Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Illetleri Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, mayıs ayında yapılan iddialarda salgının yaz aylarında biteceği öngörülerinin olduğunu hatırlattı.
Ceyhan, “Bazı yanlış öngörüler vardı. Bunlardan bir tanesi belirtisiz vakaların bulaşı ne nispette devam ettireceği varsayım edilemedi. Ben daima ’10 katı’ diyordum, bu türlü belirtisi olmayan vaka var. Bu fazla bulunuyordu, önemsenmiyordu. Lakin gördük ki siz vakaları izole edip onların temaslılarını da bulup izole ettiğinizde de bu belirtisiz şahıslar bulaştırmaya devam ettiriyor. Muayyen bir sayının altına inmenizi önlüyor” diye konuştu.
‘HER MEMLEKET BİR BÖLGELERDE TAKILDI’
Prof. Dr. Ceyhan, 2. yanlış öngörünün ise sıcak havanın bulaşı bitireceği cihetinde olduğunu belirterek, “Bundan hem vatandaşlar hem de hükümetler etkilendi. Yazın olağanlaşacağını düşündüler. Öngörülemeyen bir şey vardı; pandeminin mevsimi olmaz. Zira bir beşerden çıkıp saniyeler içinde gayrı bir kişiye bulaşıyor virüs. Bu da yazın başlarında acilen çabucak dünyadaki bütün memleketlerin sıradanlaşma gayretlerine yansıdı. Bir taraftan da ekonomik güçlükler memleketleri, önlemleri süratle kaldırmaya yönlendirdi. Gördük ki her memleket bir bölgelerde takıldı. Kimi 300-400’lerde takıldı, kimi bizim üzere 1000’ler civarında takıldı. Artık ondan aşağı indiremiyoruz” dedi.
‘SÜPER BULAŞTIRICILAR BU DEVIRDE ÇOK ÖNEMLİ’
Prof. Dr. Ceyhan, harika bulaştırıcıların bu periyotta çok değerli olduğunu lisana getirerek, “Siz vakaları azaltıyorsunuz, bir noktada duruyor. Orada işte harika bulaştırıcılar büyük rol oynuyor. Tabi üstün bulaştırıcının kim olduğunu bilemiyoruz; lakin bunların olabileceği ve riski artırabileceği meslekler var. Sıhhat çalışanı, gişe ve danışman memurları, kasiyerler, kuaför, berberler, uçaklardaki kabin memurları, şoförler üzere. Bunları tarayarak, bu bireyleri mümkün olduğu kadar yakalamaya çalışılmalı. Yüzde 50 yakalarsanız yüzde 50 tesir eder. Çok az bir kısmı üstün bulaştırıcı. Birtakım özellikleri var; bir seferde ağızlarından, burunlarından çok fazla virüs çıkarıyorlar. Öksürükte, hapşırıkta o damlacıkları çok daha uzun araya gönderebiliyorlar. Virüsü çok daha uzun müddet yayabiliyorlar. Alışılagelmiş bir kişi 2 hafta yayıyorsa bunlar daha uzun müddet yayıyorlar. Bunlar zahir meslekler içinde olduğu vakit risk oluşturduğunu bildiğimiz için o meslekleri tarayarak müspet olanları izole edebiliriz” diye konuştu.
‘EKSTRA BİR ŞEYLER YAPMAK LAZIM’
Prof. Dr. Ceyhan, vakaları düşürmek için kimi tedbirlerin alınması gerektiğine dikkat çekerek, şunları kaydetti:
“Anlaşılan o ki ekstra bir şeyler yapmak lazım. Sokak yasakları ya da iş mekanlarının kapatılması üzere tedbirlerle olmaz. Yine ekonomiyi durduramazsınız, toplumsal hayatı ortadan kaldıramazsınız. Bunlar devam ederken yapılabilecek kimi şeyler var. Bunların başında toplanmalara sayı kısıtlaması getirilmesi geliyor. Örneğin akraba, arkadaş içtimalarına 10 kişi sınırlaması olabilir. Taziye meskenlerine denir ki ‘bir anda en fazla 15 kişi olacak, onlar çıkınca belirli taraflar dezenfekte edilecek, sonra 15 kişi alınacak’ üzere. Ya da ‘askere uğurlama merasiminde en fazla 20 kişi olabilir’ diye. Zira biz bunların acısını çok çekiyoruz. Bir taziye konutundan 200 vaka çıkıyor, bir ere uğurlama merasiminde 50-60 vaka çıkıyor, bir nişan yemeğinden 100 vaka çıkıyor.”
‘ANADOLU’YA GİDECEKLERE TEST YAPILABİLİR’
Prof. Dr. Ceyhan, Anadolu’da mahsusen vaka artışına neden olan en değerli faktörlerden birinin de koronavirüsün ağır görüldüğü vilayetlerden daha düşük ortamlara gidenler olduğunu belirtti. Ceyhan, “Bu vilayetlerden o bölgelere giden kimselere gitmeden evvelki hafta içinde bir test yapılabilir ve negatifse gitmelerine müsaade verilebilir. Bir de 65 yaş ve üzerini mümkün olduğu kadar korumak lazım; lakin onları kısıtlayarak değil. Inançlı ortamlar tespit edilmeli. Bunu bazen yanlış anlıyorlar, ‘oraya gidebilir, buraya gidemez’ değil. Bakın ‘bu semtte şu parklar, şu sahil ortamları sizin için güvenli’ dersiniz. Bu kişiler önlemlere uyuyorlar; uymayan, onlara yaklaşan gençler” dedi.
NTV