Türkiye’de paralı plastik poşet uygulamasında ikinci yıl geride kaldı. Ocak 2019’da tüketicilerin birçoğu paralı poşet uygulamasına hazırlıksız yakalanmış, ilerleyen günlerde ise hazırlıklarını yaparak bez torba, file ya da eski kullandıkları plastik poşetlerle alışverişe çıkmıştı. Paralı plastik poşet uygulamasından evvel kişi başı yıllık kullanım 440 adet düzeylerindeydi. 2025 yılında bu sayısında 40’ın altına düşürülmesi bekleniyor. Bu yılın birinci 10 aylık bilgilerine nazaran, Kovid-19 salgınına karşın poşet kullanımının yüzde 73 azaldığı belirtiliyor. Uygulamanın başladığı 2019’da poşet kullanımı yüzde 80 düştü.
2019 yılında plastik poşetler 25 kuruştan tüketiciye satıldı. 25 kuruşun 15 kuruşu devlet hissesi, 10 kuruşu ise perakende satış noktasının hissesi olarak kaldı. 2020 yılında da artırım yapılmadan tüketiciye 25 kuruşa sunuldu. Ancak 2020’de devlet hissesi 18 kuruşa çıkarılırken, perakende satış noktasının hissesi ise 7 kuruşa düşürüldü.
Milliyet gazetesinden Aylin Rana Aydın’ın haberine nazaran, tüketiciler ve üreticiler 2021 yılında da poşet fiyatlarının 25 kuruşta sabit kalmasını isterken bu bahiste görüşmeler sürüyor.
BESİN VE PERAKENDE
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, plastik poşetlerin en fazla besin perakende ve tekstil/giyim bölümünde kullanıldığı belirtildi. 2020 yılının birinci 10 ayında Kovid-19 salgınına karşın poşet kullanım oranının yüzde 73 düzeyine düştüğü belirtilen bakanlığın açıklamasında, şu bilgiler yer aldı:
“Bu azalmayla birlikte 8 bin 380 ton daha az sera gazı salımı, 1 milyon 220 bin ton karbon ayak izi azaltımı, 2 milyon varil ham petrol kullanım tasarrufu ve 1 milyon 120 bin MWh güç tasarrufu formunda özetlemek mümkün. Bu azalma oranı ile plastik poşet üretimi için gerekli ham husus ithali de önlenmiştir. Yaklaşık 1.5 milyar lira tasarruf edilmiştir.”
ÇÖP POŞETİNE İLGİ
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) İdare Şurası Lideri Yavuz Eroğlu, pandemi periyodunda çöp poşetlerine ilginin arttığını belirtti. Eroğlu, “Eskiden alışveriş poşetlerini çöp poşeti olarak kullanan kitle virüs tasasıyla bu poşetleri direkt çöpe atınca çöp poşetlerine de ilgi artmış oldu. Online alışveriş, paket servisler plastik poşet kullanımının artmasında tesirli oldu” diye konuştu.
Eroğlu, poşet üreticilerinin pandemi sürecinin başından bu yana tedarikle ilgili rastgele bir aksaklığa müsaade vermeden faaliyetlerini sürdürdüğünü lisana getirdi.
MARKETLER İSTİYOR
Marketlerin fiyatlı poşet uygulamasından evvel poşet fiyatlarını eserlerin fiyatlarına yansıttıklarını lisana getiren Eroğlu, “Dolayısıyla marketler esasen eserlerin fiyatına poşetlerin fiyatını eklemişken fiyatlı poşet uygulamasıyla ek olarak bir gelir elde ediliyor. Tüketiciler ve poşet üreticileri bu yıl da poşet fiyatlarının 25 kuruşta sabit kalmasını istiyor. Market tarafından bir fiyat artışı talep edildiği duyumlarını alıyoruz” dedi.
HEM PARALI HEM LOGOLU
Paralı poşet uygulamasının başladığı günlerde en çok tartışılan hususlardan biri de poşetlerin üzerinde yer alan marka logoları olmuştu. Tüketiciler para vererek satın aldıkları poşetlerin üzerinde logoların yer almamasını talep etmişti. Bu hususta bir düzenleme yapılarak poşetlerin bir yüzeyinde çevreci slogan ve sıfır atık logosu kullanmanın mecburî hale geldiği açıklanmıştı. Şu anda da perakende satış noktalarından alınan poşetlerin bir yüzeyinde marka logosu, öteki yüzeyinde ise çevreci slogan ve sıfır atık logosu yer alıyor.
TÜKETİCİYE EK MALİYET
Tüketiciyi Muhafaza Derneği (TÜKODER) Genel Lideri Aziz Koçal, iki yıllık uygulamada vatandaşların bez torba ya da file bulundurma alışkanlığı edinmeye çalıştığını belirtti. Poşet parasının tüketicilere ek maliyet olduğunu söyleyen Koçal, “2021 yılı için poşet fiyatlarına artırım gelmemeli. Vatandaşlarımız ek bir yükün altına sokulmamalı. Öte yandan fiyatlı poşetlerde firma reklamı olmamalı. Vatandaşları bez torba ve file kullanımı konusunda bilinçlendirilmeli” diye konuştu.
NTV
