Yeşilçam’a ve 1990’ların televizyon dünyasına kazandırdığı yapıtlarla tanınan Bugay, 1940 yılının Ekim ayında Ankara’da dünyaya geldi. Bugay’ın babası, savaş yıllarında doğan oğlunun askerliğini erken yapmaması için doğum tarihini 17 Ocak 1941 olarak yazdırdı.
Bugay, büyük ağabeyini menenjitten kaybettikten sonra askeriyede memur olan babası İstanbul’a tayin isteyince ailesiyle birlikte 5-6 yaşlarındayken Kocamustafapaşa’ya yerleşti. Daha sonra ailesiyle Üsküdar Bağlarbaşı’na taşınan Bugay, ilköğrenimini burada tamamladı.
1962’DE PROFESYONEL OYUNCULUĞA BAŞLADI
Çocukluğunun tamamını Anadolu Yakası’nda geçiren Bugay, ilkokula birlikte başladığı direktör Zeki Ökten’le Fıstıkağacı Ortaokulu’nu da okudu ve 1959’da İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nden mezun oldu. Çocukluk yıllarında meskene gelen konuklara kuklalar oynattığını Ertekin Akpınar’ın kelamlı tarih projesinde söyleyen Bugay, şunları kaydetti:
“İsmail Hakkı Dümbüllü hafta sonlarında, Bağlarbaşı Çırağan Sineması’na gelirdi. Bilgili’yle (Ökten) bir arada, İsmail Dümbüllü’yü yakından görebilmek için sinemacıyla anlaşırdık. Sinema toprak yerdi. Ortalığın toz olmaması için toprak yere sular dökerdik. Açılır kapanır sandalyeleri kurardık. Bu sayede içeri parasız girerdik. Gazozlarımızı alıp en öne otururduk. Fevkaladeydi doğal. Tahminen de bizi sahneye yakınlaştıran şey bu vaka olmuştur. Zeki liseden sonra Kent Tiyatroları’nda figüranlık yaptı. Bunu kimse bilmez. Oradan kendisine birçok arkadaş edindi. Ben de o denli…”
IDEOLOJI OKUDU
Gençlik yıllarında Türkiye’nin kıymetli heykeltıraşlarından, ağabeyi Saim Bugay’ın geniş kütüphanesinden yararlanarak kendini geliştiren ünlü senarist, lise devrinde Ökten’in yanı sıra Turgay Sönmez ve şair Aydın Hatiboğlu ile bir tiyatro kümesi da kurdu. 1962’de Arena Tiyatrosu’nda profesyonel oyunculuğa başlayan Umur Bugay, 1964’te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Ideoloji Kısmı’nı tamamladı.
Bugay, vatani vazifesini 1965’te Tuzla Piyade Okulu’nda yerine getirirken, Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu’nda, Halk Oyuncuları’nda, Dostlar Tiyatrosu’nda ve Küçük Sahne’de 1972 yılına kadar oyuncu, direktör, dramaturg olarak çeşitli misyonlar aldı.
1972’DEN SONRA SAHNELERDEN AYRILDI
Pir Sultan Abdal oyunuyla 1970’te DİSK tarafından En Düzgün Direktör mükafatına layık görülen Bugay, 1972’den sonra sahnelerden ayrıldı ve Devekuşu Kabare Tiyatrosu’nda Haneler, Reklamlar ve Taşıtlar üzere çeşitli oyunlar ve skeçler kaleme aldı.
Bugay, “Keşanlı Ali Destanı”nda hem asistanlık hem de oyunculuk yaparken, tiyatro oyunculuğu yaptığı 1962-1972 devrini bir röportajında şöyle lisana getirdi:
“Oyuncu olmak istiyordum lakin şunu söyleyeyim ben kendimi hiçbir vakit oyuncu olarak görmedim. Tiyatro oyunlarında rol aldım çok beğenildim. Ancak oynadığım bütün oyunlardan bir oyuncu olarak tatmin olmadım… Baktım oyunculuk bana nazaran değil. O sırada evlendim. Sonra ‘Ben yazacağım, yazarak hayatımı kazanıcağım.’ dedim. Ne büyük cüret alışılmış. Yazarak hayatını kazanan kaç kişi vardı ki? Dediğimi yaptım ve iyi de oldu.”
1974’DE DÜNYA SİNEMASINA ADIM ATTI
Atıf Yılmaz vasıtasıyla tanıştığı Yılmaz Güney’in isteğiyle, bir çingenenin ömrünü mevzu alan Cemil isimli senaryoyla 1974’te sinema dünyasına adım atan Bugay, daha sonra Atıf Yılmaz’ın yönettiği Hasip ile Nasip, Mecnun Yusuf ve İşte Hayat isimli sinemaların senaryolarını yazdı.
Hababam Sınıfı serisinin birinci sinemasını kaleme alan Bugay’ın 1975’ten vefatına kadar çeşitli gazete ve mecmualarda, mizah yüklü hikayeleri ve röportajları yayımlandı. Milliyet Çocuk mecmuasında de söyleşiler yazan Bugay, Kirpi Çocuk isimli bir roman kaleme aldı.
Usta senarist, ünlü olmak isteyen bir kızla kaçırdığı televizyoncunun aşk öyküsünü anlatan, Uğur Dündar ile Hülya Koçyiğit’in başrollerini paylaştığı İşte Hayat isimli sinemanın senaryosuyla 1976’da Antalya Sinema Şenliği’nde, En Güzel Özgün Senaryo mükafatını kazandı.
TARİHE GEÇEN SINEMALAR
İstanbul Kent Tiyatrosu’nda 1977’de Bizler ve Bizler isimli oyunu sahne koyan Bugay, bu yıldan itibaren Zeki Ökten ile yönetmen-senarist iş birliği içinde oldu. Sinemaseverlerin beğenisini kazanan Kapıcılar Hükümdarı, Çöpçüler Hükümdarı, Pisi Pisi, Fakir, Davacı ve Düttürü Dünya üzere sinemaların de senaryolarını yazan Bugay, birebir devirde Memduh Ün’ün yönettiği Postacı, Zeki Alasya’nın yönettiği Aslan Bacanak sinemalarını yazdı.
BİZİMKİLER DİZİSİ İLE ÜNE KAVUŞTU
Umur Bugay, 1978’de Çöpçüler Hükümdarı isimli senaryosuyla Antalya Sinema Şenliği’nde En Âlâ Özgün Senaryo mükafatına bedel görülürken, 1983’te Kent Oyuncuları Tiyatrosu’nda Bir Bayan Bir Erkek isimli oyununu sahnelendi. Mesleğinin en değerli yapıtı olan ve 1988’de yazmaya başladığı Bizimkiler isimli televizyon dizisinin TRT’de gösterilmesiyle büyük bir üne kavuşan Umur Bugay, 1993’ten itibaren Bizimkiler dizisinin ana takımı ile Yazlıkçılar dizisini kaleme aldı.
Bugay, 14 yıl boyunca 465 kısım halinde yayınlanarak, o yıllarda kırılması güç bir rekora imza atan Bizimkiler dizisine, bir televizyon belgeselinde şu sözlerle değindi:
“Bizimkiler, iki taraflıdır aslında. Biri Şükrü ve ailesi olarak, ben, babam ve ailem. Bir tarafıyla da Zeki Ökten’le birlikte yaptığımız ‘Kapıcılar Kralı’. Bu iki ögesi bir ortaya getirdik. Epey güç, o kadroyu bir ortaya getirerek çekimlere başladık. …Umulmadık bir muvaffakiyet kazandık. Başlangıçta ben bunu ‘Şükrü beyefendi ve ailesinin maceraları olarak 13 kısım yapalım.’ dedim. Sonra takım giderek gelişti. Apartman ve iş yeri mevzuya çok farklı katkılarda bulundu. Bizimkiler oyuncuları biliyorsunuz tiyatro kökenli insanlardan bir ortaya geldi. Hepsi vaktinde birlikte sahneye çıktığımız insanlardı. Apartman da direktör Yalçın Yenence’nin ailesiyle oturduğu apartmandı. Orada biz yıllar geçirdik. Giderek içindeki dairelerde de bahçede de çalıştık. Neredeyse orada 14-15 yıl yaşadık.”
OĞLUM ADAM OLACAK’TA ANILARINI YAZDI
Usta senarist 1990’da Bugay Sinema Üretim Reklamcılık şirketini kurarak kimi sinemaların yapımcılığını da üstlendi ve sonrasında Hürmetler Bizden, Oğlum Adam Olacak, Komşu Komşu ve Koltuk Sevdası isimli televizyon dizilerinin senaryolarını yazdı.
Direktörlüğünü Yalçın Yelence’nin yaptığı Duruşma isimli sinema sinemasının 1999’da senaryosunu yazıp yapımcılığını gerçekleştiren Bugay, 2000 yılında sahnelenen Oğlum Adam Olacak isimli müzikli tiyatro oyunun dramaturgluğunu yaptı. 2002 üretimi, direktörlüğünü Zeki Alasya’nın yaptığı Rus Gelin isimli güldürü sinemasının senaristliğini ve yapımcılığını da üstlenen Bugay, gülmece hikayeleri olan Türk Küçükleri isimli kitabının yanı sıra anılarını kaleme aldığı Oğlum Adam Olacak isimli yapıtını 2017’de yayımladı.
İki çocuk babası olan Umur Bugay, uzun vakittir yaşadığı Kınalıada’da 6 Ağustos 2019’da geçirdiği kalp krizi sonucu 78 yaşında hayatını kaybetti. Bugay’ın cenazesi Şakirin Mescidi’nde kılınan namazın arından Karacaahmet Mezarlığı’ndaki aile kabristanlığına defnedildi.
NTV
