Gurbet Kuşları ve Karılar Koğuşu‘nun ortasında bulunduğu çok sayıda sinemanın direktörlüğünü ve senaristliğini üstlenen Halit Refiğ, batılı sinema anlayışına karşı “Ulusal Sinema” fikrini savunarak ve bu anlayışa öncülük etti. Yurt içinde ve yurt dışındaki şenliklerde çok sayıda mükafata layık görülen ve 60’dan fazla sinemaya imza attı.
Direktör Halit Refiğ 1934’te İzmir’de dünyaya geldi.
Refiğ, birinci ve orta tahsilini Şişli Terakki Lisesinde tamamladı, Robert Kolej Mühendislik Kısmında okudu. Okul bittikten sonra askerliğini yedek subay olarak Kore’de yapan Refiğ, bu sırada amatörce 8 mm sinemalar çekti.
Refiğ, 1956’da, Nijat Özön ile birlikte yayınladıkları ”Sinema” ve ”Kim” isimli mecmualarda, ”Yeni Sabah” ve ”Akşam” gazetelerinde sinema tenkitleri yazdı.
Refiğ, Atıf Yılmaz’ın Yaşamak Hakkımdır isimli sinemanın asistanlığını yaparak sinema alanındaki birinci çalışmasını gerçekleştirdi. 1960’ta birinci sinema olan Yasak Aşk‘ı çeken Refiğ, 1963’te Kentteki Yabancı, 1964’te Gurbet Kuşları, Haremde Dört Bayan, Bir Türk’e Gönül Verdim sinemalarına imza attı ve bu sinemalarla Moskova, Yeni Delhi ve Sorrento Sinema Şenliklerinde çeşitli mükafatlar kazandı.
ALTIN PORTAKAL KAZANDI
Refiğ, 1964 yılında Gurbet Kuşları ile Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde ”En Yeterli Yönetmen” mükafatını aldı.
Halit Refiğ, 1970’li yıllarda Türk sinemasının buhrana girmesiyle televizyon sinemalarına yöneldi. 1974’de Türkiye’de birinci kez İDGSA Sinema Arşivi tarafından başlatılan eğitim çalışmalarına katıldı ve Sinema Kursları’nda öğretmen olarak misyon aldı.
1975’ten itibaren İDGSA Sinema-TV Enstitüsü’nde Öğretim Vazifelisi olarak çalışmaya başladı. 1975’te TRT Kurumu ismine çektiği Aşk-ı Memnu ile televizyon dizilerine öncü oldu ve dikkatleri üzerine çekti.
TRT’de danışman heyetinde misyon alan Refiğ’in, TRT ismine 1981 yılında gerçekleştirdiği Kemal Tahir’in tıpkı isimli romanından uyarladığı Yorgun Savaşçı adlı sinemasının yakıldığı ilan edildi. Bu sinema, 1993’te televizyonlarda gösterildi.
1976’da ABD’de Wisconsin Üniversitesi’nde, 1984 yılında Ohio Denison Üniversitesi’nde eğitim çalışmalarına katıldı. Öğrencileri ile birlikte ”The Intercessors”, ”In the Wilderness” isimli sinemaları gerçekleştirdi.
Olgunluk periyodunda daha çok düşünsel yanı ağır basan eserler verdi. Teyzem, Hanım, Karılar Koğuşu, İki Yabancı, Köpekler Adası üzere sinemalarıyla yurt içinde ve dışında birçok ödül kazandı.
Yurtdışındaki şenliklerde sinemaları için özel kısımlar ayrıldı, çeşitli konferans, seminer ve gibisi toplantılara konuşmacı olarak katıldı.
1997 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Senatosu kararı ile ”Onursal Profesörlük” unvanı verilen Halit Refiğ’in 300’ü aşkın makalesinin yanı sıra araştırma yazıları ve ”Ulusal Sinema Kavgası” isimli bir kitabı bulunuyor.
Refiğ, 11 Ekim 2009’da hayatını kaybetti.
NTV
