Çin’den 30 Aralık 2020’de Türkiye’ye getirilen ve Ankara Esenboğa Havaalanı’ndan, tüm sıcaklık denetim sistemi, jeneratör ve yedek sistemler bulunan Sıhhat Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü Aşı ve İlaç Deposu’na nakledilen aşıların kabulü, sıcaklık kaydedici aygıtlarla denetimi ve uygunluğunun teyidinin akabinde yapıldı.
Aşılardan rastgele alınan numuneler, Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu (TİTCK) laboratuvarlarına sevk edilerek, en az 14 gün sürecek olan tahlil süreci başlatıldı. Sonuçlar için 14 günlük mühlet bugün sona eriyor. Testlerden olumlu sonuç alınması durumunda TİTCK tarafından aşılara “Acil Kullanım Onayı” verilecek.
SIHHAT ÇALIŞANLARI VE HUZUREVLERİNDE KALANLAR AŞILAMADA BİRİNCİ SIRADA
Bu süreçte aşılar, Sıhhat Bakanlığına ilişkin iklimlendirme özelliğine sahip, özel tasarlanmış araçlarla vilayet depolarına dağıtılacak.
Bilim Kurulunca çeşitli nüfus kümeleri ortasında enfeksiyon kapma, mevt oranı, olumsuz toplumsal tesir riski üzere ögeler göz önüne alınarak aşılamadaki genel öncelikler belirlendi. Buna nazaran aşılama çalışmalarının dört kademede yürütülmesi planlandı.
Birinci etapta sıhhat çalışanları, 65 yaş üstündekiler ile yaşlı ve engellilerle korumaevlerinde kalanlar üzere toplu ve kalabalık yerlerde yaşayan yetişkinler aşılanacak.
İkinci kademede aşı, toplumun işleyişi için gerekli dallarda ve yüksek riskli ortamlarda bulunan, kritik işlerde çalışan bireyler ile 50 yaş ve üzeri en az bir kronik hastalığı bulunanlara uygulanacak.
Üçüncü etapta, 50 yaş altı en az bir kronik hastalığı bulunanlar, genç yetişkinler, birinci iki kümede yer almayan bölüm ve mesleklerde çalışanlar aşı olacak.
Dördüncü ve son basamakta ise birinci üç kümenin dışında kalan tüm bireyler aşılanacak.
AŞILAMA İÇİN RANDEVU KAİDE
Vatandaşlar, öncelik kümelerine nazaran kendilerine ulaşan bildirimden sonra, Merkezi Doktor Randevu Sistemi (MHRS) üzerinden aile doktorlarından yahut uygun kamu hastanesi ya da özel hastaneden randevu alarak aşılarını yaptırabilecek.
Vatandaşlar, pozisyonlarına nazaran Kovid-19 risk sıralamasını e-Nabız sitesinden görebilecek.
Aşılar 28 gün orta ile 2 doz olarak uygulanacak.
Hastanelerde yapılacak Kovid-19 aşı uygulamalarına yönelik önlemler ve uygulama temelleri doğrultusunda, kamu, özel ve üniversitelere ilişkin tüm hastaneler bünyesinde “Aşı Uygulama Odası” oluşturuldu. Aşı uygulamaları, belirlenen kriterler dahilinde bu odalarda yapılacak.
Aşı uygulama odasına her kezinde yalnızca bir aşılanacak kişi alınacak. Aşı uygulama esnasında aşılama ile ilgili gerekli kayıtlar tutulacak.
Aşı için gelen kişinin kimlik bilgileri ve randevusu denetim edilecek. Aşıyı uygulayacak sıhhat çalışanı kimlik bilgileri ve kişi için ayrılan aşı ile eşleşmesini sağlayacak.
Kişi için ayrılmış aşı açılarak şahsa aşı uygulaması yapılacak. Günlük aşı uygulaması sonunda aşı flakonları tıbbi atığa gönderilecek.
Kovid-19 aşılaması ile ilgili uygulamaya yönelik kurallar ve kılavuzlar sıhhat kuruluşlarına iletilecek. Ayrıyeten bilgilendirme emelli web sayfası ve süreç idaresi açısından bir taşınabilir uygulama devreye alınacak. Aşının inançlı nakil süreci, uygulanması ve kayıt altına alınması dijital sitem üzerinden anlık takip edilecek.
DAĞITIM SÜRECİNİN DETAYLARI NETLEŞTİ
Bakanlığının Ankara’daki merkez depolarında, iklimlendirmeli, eksi 20 ila artı 20 derecede ayarlanabilir sıcaklıkta, aşı ve ilaç taşımaya uygun 60-90 metreküp hacminde 10’dan fazla frigorifik araç bulunuyor.
Etraf dostu soğutucu gaz kullanılan ve düşük ses emisyonuna sahip araçlar, rehberlere uygun temizleniyor ve dezenfekte ediliyor.
COVİD-19 SALGINI SÜRECİNDE KULLANILDI
Araçlar, Kovid-19 salgını boyunca soğuk zincire tabi test materyalleri, ilaç ve numunelerin taşınması sırasında da kullanıldı.
Tamamı canlı takip edilebilen araçların sıcaklığı, pozisyonu ve içindeki eserlerin tüm detayları nakil sırasında izlenebiliyor. Birçok araçta manzara dahil birçok parametre kayıt altına alınabiliyor.
Canlı izlem haricinde kalite standartları gereği her araç, sıcaklık kayıtlarının görülebildiği sistemi de barındırıyor.
Araçlar aşıları, belirlenen güzergah ve rota planlaması dahilinde dağıtacak. Ankara’dan yola çıkacak aşı dağıtım araçları, bu güzergahı takip ederek aşıları Türkiye’nin en ücra köşesindeki ile kadar ulaştıracak.
VİLAYETLERDEKİ TAŞIMA ARAÇLARININ ÖZELLİKLERİ
Aşılar, vilayetlere ulaştırılmasının akabinde soğuk hava depolarında muhafaza altına alınacak ve bölge gereksinimlerine uygun 1, 5, 8 ve 13 metreküp hacimlerinde frigorifik araçlarla kentin tüm noktalarına dağıtılacak.
Vilayet içi dağıtımlarda, mevcut 223 araca ek olarak Bakanlığa ilişkin aşı ek nakil kamyonları da kullanılabilecek.
TÜRKİYE SOĞUK ZİNCİR ALTYAPISIYLA DİKKATİ ÇEKİYOR
Türkiye’de bir aşının aktifliğini üretiminden bireye uygulanana kadar koruyan ve muhtaçlığı olanlara kâfi ölçüde faal aşının ulaşmasını sağlayan güçlü soğuk zincir altyapısı bulunuyor.
Aşı saklanan tüm depolarda yedek sistemler, jeneratörler her an çalışabilir durumda tutuluyor. Her deponun sıcaklığı birden fazla usulle takip ediliyor.
Kademeli olarak, 2014 Ekim ayından itibaren devreye sokulan Aşı Takip Sistemi (ATS) kapsamında karekod bilgisiyle her doz aşı, ana depodan uygulanıncaya kadar takip ediliyor, uygulanan ve uygulayan kişi bilgileri eşleştiriliyor.
Karekod okutularak aşının miadı denetim ediliyor, seri durdurulması olup olmadığına bakılıyor ve soğuk zincire uygunluğu teyit ediliyor.
Sistem sayesinde her bir doz aşıya kimlik verilmesi ve depodan kullanıcıya kadarki sürecin takip edilmesi, düzmece aşının sirkülasyona girmesi de engelleniyor.
Bu sistem, dünyada aşıların güvenliği ve idaresi konusunda geliştirilen birinci ve hala tek tümleşik sistem olarak öne çıkıyor. Büsbütün yerli imkanlarla geliştirilen sistemin fikri mülkiyet hakları Sıhhat Bakanlığında bulunuyor.
Aşı nakillerinin tamamına, genelgelere uygun eğitim alan deneyimli sıhhat memurları eşlik ediyor.
Aşıların nakli sırasında yaşanabilecek araç, klima arızası ya da çalışanın sıhhat durumuna ait olumsuz durum halinde sevkiyatın kesintiye uğramamasına yönelik senaryolar da hazırlandı. Böylelikle aşıların en kısa müddette soğuk zincir bozulmadan nakli sağlanacak.
VİLAYETLERE DAĞITIM BAŞLADI
Çin’den getirilen SinoVac aşılarının Türkiye’nin farklı noktalarına dağıtımı başladı. Sivas, Çorum, Amasya, Bilecik ve Samsun’a aşılar ulaştı.
Sivas Valisi Salih Ayhan, yeni tip corona virüs (Covid-19) aşısıyla ilgili vilayetlere gerekli taksimatların yapıldığını, aşının Sivas’a da geldiğini söyledi.
Aşılamanın metot ve temellerinin şimdi netleşmediğini lisana getiren Ayhan, şunları kaydetti:
“Aşıda önceliğimiz sıhhat çalışanları. Kovid-19 geçirmiş olanlar aşı olmayacak. Sıhhat çalışanlarımızın ardından emniyet ve jandarma çalışanımız. Akabinde 65 yaş üzeri vatandaşlarımız ve ardından de kronik rahatsızlığı olanlar. Yaptığımız çalışmalarda yüzde 50 neredeyse vurulmak isteyen var, yüzde 50’de bu bahiste bir direnç var. Maalesef Türkiye’de bu türlü nefreti çok kolay satın alan, çok kolay klavye kahramanlığı yapanlar var. Vatandaşın maalesef bu mevzudaki fikrinde, bu türlü soru işareti bıraktırıyorlar. Buradaki yordam ve asıllar net çıkmadı, bu hafta içerisinde genel çizelge belirli olacak. Aşı, aile hekimliklerinde mi olacak, randevulu mu olacak o hususta bir planlama yapılıyor takip ediyoruz.”
Sivas’a Covid-19 aşısının geldiğini belirten Ayhan, “Şu an vilayetlere bu mevzuda gerekli taksimatlar yapıldı, vilayetimize de geldi. Aşılamalar yakında başlayacak. Lakin dediğim üzere net yordam ve temel muhakkak değil. Yaptığımız pandemi toplantısında sıhhat çalışanlarımız öncelikli.” dedi.
Ayhan, kendisinin de aşı yaptıracağını söz etti.
NTV
