İzmir’de sarsıntının yer yüzeyinde yarattığı deformasyon tesiri Gebze Teknik Üniversitesi Harita Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Taşkın Kavzoğlu, Prof. Dr. Umut Güneş Sefercik ve Doç. Dr. İsmail Çölkesen tarafından ortaya çıkartıldı.
Uydu datalarına dayalı yüzey deformasyon haritası üretilerek sarsıntı tesirinin metrik hesaplamaları yapıldı. Değerlendirmelerde, merkez üssü Ege Denizi’nde olan zelzelenin Sisam Adası’nın Samos, Kokkari ve Agios Konstantinos yerleşim ünitelerini içine alan bölgelerinde kıyıdan 5 kilometre içerilere kadar yer yüzeyi deformasyonu yarattığı belirlendi.
Radar imgelerinde yaklaşık 11 santimetreye yakın Sisam Adası yakınlarındaki çökmeyi tespit ettiklerini söyleyen Prof. Dr. Taşkın Kavzoğlu, şunları söyledi:
“Laboratuvarımızda yüksek kapasiteli bilgisayarlarımızda Avrupa Uzay Ajansı’ndan elde ettiğimiz manzaralarla zelzele öncesi ve sarsıntı sonrası hem optik hem de radar imajlarını tahlil ettik. Bilhassa radar manzaralarında yaklaşık 11 santimetreye yakın Sisam Adası yakınlarındaki çökmeyi tespit ettik. Esasen tsunaminin de asıl nedeninin bu olduğu ortaya çıkıyor. Buradaki hareketliliğin ne formda gerçekleştiğini uzaydan tespit ettik. Onun haricinde optik imajlarda Sığacık Körfezi’nde teknelerin de ziyan görmesine yol açan hasarı izleyebildik. Bu ortada Bayraklı’da yıkılan binalarımız var orada da büyük bir değişim tahlili oldu. Hasar gören binalarımız hafriyat alanları, yeni kurulan çadır kent alanlarının hepsi net olarak görülüp, izlenebiliyor. Bunların hepsinin tespitini gerçekleştirdik ancak kıymetli olan burada denizde ortaya çıkan çökme ölçüsü, o hareketin istikameti ve ne kadar uzunlukta olduğunu arkadaşlarımızla bir arada tahlil ettik.”
“YIKIM TESİRLERİ YÜKSEK”
Radar uydularının bu tip afetlerin akabinde hayli potansiyeli yüksek bilgi sağlayabildiğini söz eden Prof. Dr. Umut Güneş Sefercik, ise şunları kaydetti:
“Radar uydularında, uydudan olan faz farkına nazaran diferansiyel informetre dediğimiz bir tekniğimiz var. Bu tekniği uygulayarak birtakım haritalar ortaya çıkardık. Yerin çökme tesirinin hangi kısımlarda ne kadar ve denizle yerin iç kısımlarından bağlantısını kurarak haritalandırmasını yaptık. Burada gördüğümüz tespit ettiğimiz şey şu, bilhassa adanın kuzey kısmında önemli bir hareket olduğunu görüyoruz. Yaklaşık 11 santim civarında bir çökme gerçekleştiğini radar uyduları bize net bir formda gösteriyor. Sarsıntının bilhassa deformasyon tesiri olarak Sisam Adası’nın Adios Kostantinos, Samos üzere bölgeleri içine alan kısım ve denizden yaklaşık 5 kilometrelik alanları kapsayacak halde önemli tesir gösterdiğini görebiliyoruz. Buralarda yıkım tesirleri yüksek olmuştur diye varsayım ediyoruz” diye konuştu.
“BAYRAKLI’DA 10 BİN METREKARELİK ALAN HASAR GÖRDÜ”
Doç. Dr. İsmail Çölkesen, uUydu manzaralarının temel özelliğinin çok büyük alanları görüntüleyebilme kabiliyeti olduğunu belirtti. Bu sayede bir anda olmuş bir olayın çok büyük bir alanını görüntüleyebildiklerini lisana getiren Çölkesen, şöyle devam etti:
“Bize zelzelenin öncesi ve sonrası çekilmiş manzaraları yardımıyla bilhassa hasar görmüş binaları ve sarsıntıdan sonra ağır hasarlı olup da yıkılan binaları, bunun yanında hafriyat süreçlerinin hangi alanlarda olduğunu ve çadır kentlerin hangi alanlara kurulduğunu çok net bir halde tespit edebiliyoruz. Zelzeleden çabucak evvel manzaralar var bir de sonrası manzaralarımız var. Öncesi ve sonrası hareketlerle hem sarsıntı anında hem de zelzeleden sonra denetimli bir halde yıkılan binaların lokasyonlarını görüntüleyerek haritaladık. Bayraklı ilçesinde yaklaşık 10 bin metrekarelik bir alanda hasar olduğunu gördük. Ayrıyeten Sığacık Limanı’nda da bilhassa limanda yaşanan hasarı görüntüledik. Tsunamiden kaynaklı gemilerin denize gerçek sürüklenmesi net bir halde bu değişim tahliliyle görülebiliyor” dedi.
NTV
