Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait Kanun Teklifi, TBMM Adalet Kurulu’nda kabul edildi.
Teklif, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine yönelik yaptırım kararlarının uygulanmasına ait yordam ve asılları düzenliyor.
BMGK kararlarının kapsamına bağlı olarak bu kararlarda yer alan kişi yahut kuruluşlara yahut bunlar tarafından direkt yahut dolaylı olarak denetim edilen, bunların ismine yahut hesabına hareket eden kişi yahut kuruluşlara ya da bunların faydasına, her türlü fon toplanması yahut sağlanması yasak olacak. Bunların Türkiye’de iş iştirakine ya da ayrıca iş bağlarına girmesi; bu kararlarda yasaklanan nükleer, balistik füze programları yahut başka faaliyetlerle ilgili olarak tertiplere yahut bunlar tarafından direkt yahut dolaylı olarak denetim edilen ya da bunların ismine yahut hesabına hareket eden kişi yahut kuruluşlara ya da bunların faydasına her türlü fon toplanması yahut sağlanması da yasak kapsamında bulunacak.
BMGK kararlarının kapsamına bağlı olarak bu kararlarda belirtilen kişi, kuruluş yahut tertiplerin yahut bunlar tarafından direkt yahut dolaylı olarak denetim edilen, bunların ismine yahut hesabına hareket eden kişi yahut kuruluşların Türkiye’de temsilcilik açması, her türlü faaliyette bulunması, faaliyetlerini gerçek yahut hükmî bireyler aracılığıyla direkt ya da dolaylı olarak yürütmesi, bankalarının Türkiye’de şube yahut temsil ofisi açması ya da iş iştirakine girmesi, bankaları ile iş iştiraki kurulması, sermaye iştirakine gidilmesi yahut muhabir banka alakası tesis edilmesi yasak olacak, mevcut olanlar ise sonlandırılacak.
BMGK tarafından müsaade verilen haller dışında ilgili kararların kapsamına bağlı olarak bu kararlarda belirtilen unsur, materyal ve ekipmanın ithali, ihracı, transiti ve teknolojinin transferi yahut nükleer faaliyetlere ya da nükleer silah atma sistemlerinin geliştirilmesine katkı sağlanması yahut dayanak verilmesi yasak olacak.
BMGK kararlarına karşı ilgililer tarafından Kontrol ve İşbirliği Komitesine yapılan müracaatlar, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla BMGK’ye iletilecek.
MAL VARLIĞININ DONDURULMASI VE YASAKLARIN UYGULANMASI
BMGK’nin kararlarına husus kişi yahut kuruluşların yahut bunlar tarafından direkt yahut dolaylı olarak denetim edilen ya da bunların ismine yahut hesabına hareket eden kişi yahut kuruluşların Türkiye’de bulunan mal varlığının, deniz ulaşım araçlarının dondurulması yahut yasaklama kararları ile bu kararların kaldırılması kararları, Cumhurbaşkanının Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla gecikmeksizin uygulanacak.
BMGK’nin kararlarında belirtilen tertiplerin yahut bunlar tarafından direkt yahut dolaylı olarak denetim edilen ya da bunların ismine yahut hesabına hareket eden kişi yahut kuruluşların yasaklı süreç ve faaliyetlerde bulunduklarına ait makul sebeplerin varlığı halinde Kontrol ve İşbirliği Komitesinin önerisi üzerine Türkiye’deki mal varlıkları, Cumhurbaşkanının Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla gecikmeksizin dondurulacak.
Kararların Resmi Gazete’de yayımlanması ile birlikte sonuncu listeler, ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından internet sitelerinde gecikmeksizin yayımlanacak.
Yasaklama kararları ilgisine nazaran yetkili kamu kurum ve kuruluşları tarafından derhal yerine getirilecek.
KONTROL VE İŞBİRLİĞİ KOMİTESİ
Teklif, uygulamayla ilgili olarak Kontrol ve İşbirliği Komitesi oluşturulmasını öngörüyor.
Komite Mali Kabahatleri Araştırma Heyeti Lideri başkanlığında Adalet Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ulusal Savunma Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Hazine Kontrolörleri Heyeti, Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Nükleer Düzenleme Kurumu ve Sermaye Piyasası Heyeti’nin en az genel müdür yahut lider yardımcısı seviyesinde olmak üzere bildireceği üyelerden oluşacak.
Komitenin sekretarya hizmetleri Mali Hataları Araştırma Konseyi Başkanlığı tarafından yürütülecek.
Görüş ve bilgilerine gerek duyulan kurum ve kuruluşların temsilcileri Kurula çağrılabilecek.
Kurul, gerek görmesi halinde ilgili kişi, kurum ve kuruluşlardan görüş, bilgi ve doküman talebinde bulunabilecek.
Kurul, kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak bilgi ve evrak istediği takdirde talepte bulunulan kişi, kurum ve kuruluşlar, kanunlarda yer alan kararlara dayanarak bilgi ve doküman vermekten kaçınamayacak.
Komite, kamu kurum ve kuruluşlarına uygulamaya ve alınması gereken önlemlere ait olarak görüş bildirebilecek ve teklifte bulunabilecek.
Kamu kurum ve kuruluşları, yasak süreç ve faaliyetlere ait bilgi, doküman ve bulgular ile değerlendirmelerini Kurula bildirmekle yükümlü olacak.
Kurul, yasak süreç ve faaliyetlerin gerçekleştirildiği konusunda makul sebeplerin varlığına istinaden kişi ve kuruluşlar ile deniz ulaşım araçlarının BMGK listelerine eklenmesine ve bu makul sebeplerin ortadan kalkması halinde listelerden çıkarılmasına ait olarak BMGK’ye gönderilmek üzere Cumhurbaşkanına teklifte bulunabilecek.
Yılda en az iki kez toplanacak Komite, çalışmalarını zımnilik asıllarına uygun olarak yerine getirecek.
CEZA KARARLARI
Yasaklara ters hareket edenler, fiil, daha ağır cezayı gerektiren diğer bir hata oluşturmadığı takdirde, 1 yıldan 8 yıla kadar çeşitli cezalara yahut isimli para cezasına çarptırılabilecek.
Mal varlığının dondurulmasıyla ilgili alınan kararın gereğini yerine getirmeyen yahut yerine getirmekte ihmal yahut gecikme gösteren bireylere, fiil, daha ağır cezayı gerektiren öbür bir hata oluşturmadığı takdirde, altı aydan iki yıla kadar mahpus yahut isimli para cezası verilecek.
Kelam konusu kabahatlerin, kamu misyonunun sağladığı nüfuz berbata kullanılmak suretiyle ya da bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, daha ağır ceza verilebilecek.
Kanunun uygulanmasına ait adap ve asıllar ile Komitenin çalışma yöntem ve asılları Adalet, Dışişleri, Güç ve Doğal Kaynaklar, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları tarafından, ortaklaşa hazırlanacak yönetmelikle düzenlenecek. Yönetmelik, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde yürürlüğe konulacak.
İDARİ PARA CEZALARININ ÖLÇÜSÜ ARTIRILIYOR
Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait Kanun Teklifiyle müsaadesiz yardım toplayanlara yönelik idari para cezalarının ölçüsü artırılıyor.
TBMM Adalet Kurulunda kabul edilen teklife nazaran göre, müsaadesiz yardım toplama faaliyetinin internet ortamında yapıldığının tespiti halinde ilgili valilik yahut İçişleri Bakanlığı tarafından içerik yahut yer sağlayıcıya, yardım toplama faaliyetine ait içeriğin çıkarılması için internet sayfalarındaki irtibat araçları, alan ismi, IP adresi ve gibisi kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden elektronik posta yahut öteki irtibat araçları ile bildirimde bulunulacak.
İçeriğin en geç 24 saat içinde çıkarılmaması, içerik ve yer sağlayıcıya ait bilgilerin edinilememesi ya da teknik nedenlerle bildirimde bulunulamaması halinde ilgili valilik yahut İçişleri Bakanlığı internet ortamındaki kelam konusu içeriğe ait erişimin engellenmesine karar verilmesi için sulh ceza hakimliğine başvuracak.
Hakim, talebi en geç 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlayacak ve gereği yapılmak üzere direkt Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumuna gönderecek.
Bu karara karşı Ceza Muhakemesi Kanunu kararlarına nazaran itiraz edilebilecek.
Erişimin engellenmesi kararı, içeriğe erişimin engellenmesi usulüyle verilecek.
Yurt içine ve yurt dışına yapılacak yardımlara ait adap ve asıllar yönetmelikte düzenlenecek.
Kontrol ile görevlendirilenler ve müsaade vermeye yetkili makamlar, yardım toplama faaliyetiyle ilgili olanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarından, bankalar dahil gerçek ve hukukî şahıslardan kontrol misyonu kapsamına giren konuyla sonlu olarak ilgili bilgi ve belgeyi isteme yetkisine sahip olacak. Talepte bulunulanlar özel kanunlarda yazılı kararları ileri sürerek bilgi ve evrak vermekten kaçınamayacak.
MÜSAADESİZ YARDIM TOPLAYANLARA CEZALAR ARTIYOR
Müsaadesiz yardım toplayanlara 5 bin Türk lirasından 100 bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilecek.
İnternet ortamında müsaadesiz yardım toplanması halinde ise 10 bin Türk lirasından 200 bin Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanacak.
Müsaadesiz yardım toplanmasına yer ve imkan sağlayanlar, uyarılmalarına karşın bu faaliyeti sonlandırmazsa 5 bin Türk lirası idari para cezası ile cezalandırılacak.
Ayrıyeten, gerçek bireyler, yardım toplama faaliyeti için en az üç bireyden ibaret sorumlu şura oluşturmak zorunda olacak.
Belirlenen tarz ve asıllara muhalif olarak yurt dışına yardım yapan sorumlu heyet üyelerine, 5 bin Türk lirasından 100 bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilecek. Kendilerinden istenen bilgi ve dokümanları vermeyenlere 5 bin Türk lirasından 20 bin Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanacak.
Makbuzla belli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel şovlar ve stantlar yoluyla, spor şovları, seyahat ve cümbüşler düzenlemek yahut bilgileri otomatik ya da elektronik olarak sürece tabi tutmuş sistemler kullanmak suretiyle müsaadesiz yardım toplayanlar, uyarılmalarına karşın bu faaliyeti sonlandırmazsa 5 bin Türk lirasından 20 bin Türk lirasına kadar idari para cezasına çarptırılacak.
Müsaade vermeye yetkili makamın müsaade verdiği yer dışında yardım toplayanlar, uyarılmalarına karşın bu faaliyeti sonlandırmazsa 5 bin Türk lirasından 20 bin Türk lirasına kadar idari para cezası ile cezalandırılacak.
Bu kanunun öbür kararlarına alışılmamış davranışta bulunanlara, fiilleri hata oluşturmadığı takdirde 1000 Türk lirası idari para cezası verilecek.
Müsaadesiz toplanan mal ve paralara el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesi kararlaştırılacak.
İdari yaptırımlara karar vermeye yardım toplama müsaadesini veren makam yetkili olacak. Müsaadesiz yardım toplanması halinde idari yaptırımlara vali karar verecek. Vali bu yetkisini vali yardımcılarına yahut kaymakamlara devredebilecek.
DERNEK KONTROLÜNDE EKSPER GÖREVLENDİRİLECEK
Merkezi yurt dışında olup Türkiye’de faaliyette bulunan vakıfların da yabancı dernekler üzere kanun kapsamına alınarak uygulamadaki tereddütlerin giderilmesi hedefiyle Dernekler Kanunu’nda değişiklik yapıldı.
Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan kabahatler ile Türk Ceza Kanunu’nda yer alan uyuşturucu yahut uyarıcı husus imal ve ticareti ya da kabahatten kaynaklanan malvarlığı kıymetlerini aklama hatalarından mahkum olanlar derneklerin genel konsey dışındaki organlarında misyon alamayacaklar. Dernek organlarına seçildikten sonra bu hatalardan mahkum edilenlerin misyonu sona erecek.
Derneklerin kontrollerinin periyodik yapılmasını teminen, risk değerlendirmelerine nazaran kontrollerin üç yılı geçmeyecek halde her yıl ve kamu çalışanı tarafından yapılması öngörülüyor.
İçişleri Bakanlığı mülkiye müfettişleri ve dernekler denetçileri hariç, kontrollerde görevlendirilecek kamu görevlilerine verilecek fiyatın tutarı İçişleri Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığınca birlikte tespit edilecek ve İçişleri Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacak.
Kontrol ile görevlendirilenler, kamu kurum ve kuruluşlarından, bankalar dahil gerçek ile hükmî bireylerden kontrol vazifesi kapsamına giren konuyla sonlu olarak ilgili bilgi ve belgeyi isteme yetkisine sahip olacak. Talepte bulunulanlar özel kanunlarda yazılı kararları ileri sürerek bilgi ve doküman vermekten kaçınamayacak.
İçişleri Bakanlığınca yahut mülki yönetim amirliğince talep edilmesi halinde, demekler ile derneklere ilişkin her türlü tesis, kuruluş ve iştiraki bulunan kuruluşlar, misyon alanları ile hudutlu olmak üzere ilgili bakanlık ve kuruluşlar tarafından denetlenecek.
Kontrol sırasında, uzmanlık yahut teknik bilgi gerektiren durumlarda İçişleri Bakanlığı, valilikler ve kaymakamlıklar tarafından uzman görevlendirilebilecek.
İŞÇİ HAKKINDA SORUŞTURMA BAŞLATILIRSA VAZİFEDEN UZAKLAŞTIRILABİLECEK
Teklifle, dernekler tarafından yurt dışına yapılacak yardımların şeffaf ve hesap verilebilir biçimde yürütülmesi, ayrıyeten cürümden kaynaklanan malvarlığı kıymetlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı ile uğraş kapsamında gerekli önlemlerin alınması gayesiyle, bildirim aslına dayalı olmak üzere Türkiye’den yurt dışına yapılacak yardımlara ait düzenleme yapılıyor. Buna nazaran, yurt dışına yapılacak yardımlar, yardım gerçekleştirilmeden evvel dernekler tarafından mülki yönetim amirliğine bildirilecek. Bildirimin biçimi ve içeriği ile yurt dışına yapılacak yardımlara ait yordam ve asıllar yönetmelikte düzenlenecek.
Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan hatalar ile Türk Ceza Kanunu’nda yer alan uyuşturucu yahut uyarıcı unsur imal ve ticareti ya da kabahatten kaynaklanan malvarlığı pahalarını aklama cürümlerinden ötürü derneğin genel konseyi dışındaki organlarında misyonlu olanlar yahut ilgili işçi hakkında soruşturma başlatılması halinde bu bireyler veya bu şahısların misyon yaptığı organlar süreksiz bir önlem olarak İçişleri Bakanı tarafından vazifeden uzaklaştırılabilecek.
Bu önlemin kâfi olmaması ve gecikmesinde sakınca bulunması durumunda İçişleri Bakanı, demeği süreksiz olarak faaliyetten alıkoyabilecek ve derhal mahkemeye başvuracak. Mahkeme 48 saat içinde faaliyetten süreksiz alıkoymaya ait kararını verecek. İlgililer her vakit faaliyetten süreksiz alıkoyma kararının kaldırılmasını talep edebilecek. Mahkeme başvuruyu gecikmeksizin karara bağlayacak.
İDARİ YAPTIRIMLAR ARTIYOR
Teklifle dernekler üzerinden hatadan kaynaklanan malvarlığı kıymetlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı hatalarıyla daha faal uğraş için idari yaptırımlar yine düzenleniyor ve caydırıcılığın sağlanması maksadıyla yaptırım ölçüsü artırılıyor.
Buna nazaran, tutulması mecburî olan defter ve dokümanların, okunamayacak hale gelmesi yahut kaybolması halinde, öğrenme tarihinden itibaren 15 gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yerin yetkili mahkemesine zayi dokümanı almak için başvurmayan yahut bu belgeyi kontrol sırasında ibraz edemeyenler 3 aydan bir yıla kadar mahpus yahut isimli para cezası ile cezalandırılacak.
Kontrol sırasında istenen evrakların gösterilmemesi durumunda, 5 bin Türk Lirasından 20 bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilecek.
Mülki yönetim amirliğine evvelden bildirimde bulunmadan yurt dışındaki kişi, kurum ve kuruluşlardan yardım alanlara, 5 bin Türk lirasından 100 bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilecek.
Yedi bin Türk lirasını aşan her türlü gelir, tahsilat, sarfiyat ve ödemelerini bankalar ve başka finans kuruluşları yahut Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla yapmayan dernek yöneticilerine her bir süreç için sürece husus fiyatın yüzde 10’una kadar idari para cezası verilecek.
On beş yaşını bitiren fakat yasal temsilcilerinin yazılı müsaadesi olmadan çocuk dernekleri kuran yahut üye olanlar için ve bu bireylerin vazifelerini yazılı ihtara karşın 7 gün içerisinde sonlandırmayan dernek yöneticilerine 1500 Türk lirası İdari para cezası verilecek. Mülki yönetim amirince yapılan ikinci yazılı ikaza karşın 30 gün içinde bu şahısların organlardaki vazifelerinin sonlandırılmaması halinde Cumhuriyet savcısının yahut bir ilgilinin istemi üzerine mahkeme, derneğin feshine karar verebilecek.
EL KONULAN MALVARLIĞI BEDELLERİNİN DEĞERİ TESPİT EDİLECEK
Ticaret Bakanlığı, hisse defteri, idare şurası karar defteri ile genel şura toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zarurî kılabilecek.
TBMM Adalet Kurulunda kabul edilen Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait Kanun Teklifi ile Dernekler Kanunu’nda değişikliğe gidilerek, yasa kararlarının, yurt dışında bulunan tüm sivil toplum kuruluşlarının Türkiye’de yapacakları faaliyetlere de uygulanabilmesi sağlanıyor. Kanunda karar bulunmayan hallerde ise Türk Uygar Kanunu kararlarının uygulanacağı karar altına alınıyor.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan değişikliğe nazaran, yürütülen soruşturma yahut kovuşturmalar bakımından koruma altına alınan yahut el konulan malvarlığı bedellerinin değeri tespit edilecek.
Düzenlemeyle Kabahatler Kanunu’nda sayılan hukukî bireylerin sorumluluğu bakımından kabahatlerin bir özel hukuk hükmî şahsının organ/temsilcisi ya da organ/temsilci olmamakla birlikte hükmî kişinin faaliyeti çerçevesinde vazife üstlenen bir kişi tarafından hukukî kişinin faydasına olarak işlenmesi halinde, hukuksal kişi hakkında idari para cezası yaptırımı uygulanması sonucunu doğuran hatalar ortasına uyuşturucu yahut uyarıcı unsur imal ve ticareti de ekleniyor.
Teklifle terörizmin finansmanı cürmü bakımından da ahenk düzenlemesi yapılıyor. Buna nazaran, terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’da tanımlanan “terörizmin finansmanı suçu”nun, hukuksal kişinin faydasına olarak işlenmesi halinde, bu hukukî şahsa iki milyon liraya kadar verilebilecek idari para cezasının üst hududu 50 milyon liraya yükseltiliyor. Kelam konusu ceza, sürece yahut aksiyona mevzu menfaatin iki katından az olamayacak.
Daha ağır idari para cezasını gerektiren bir kabahat oluşturmadığı hallerde, bir özel hukuk hukuksal bireyinin organ/temsilcisi yahut organ/temsilci olmamakla birlikte bu hukuksal kişinin faaliyeti çerçevesinde misyon üstlenen bir kişi tarafından bir hükmî kişinin faydasına işlenmesi durumunda, hukukî kişi hakkında idari para cezasına karar verilebilmesi için fiili gerçekleştiren kişi hakkında yürütülen soruşturma yahut kovuşturmanın tamamlanması beklenmeyecek. Soruşturma yahut kovuşturma sonucunda kabahatin hükmî kişinin faydasına işlenmediğinin anlaşılması halinde idari para cezası kaldırılacak, tahsil edilmiş ise iade edilecek.
“FİNANSAL GRUP” TARİFİ EKLENİYOR
Teklif, Cürüm Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’da da değişiklik yapıyor. Buna nazaran, “yükümlü” tarifine, “savunma hakkı bakımından öteki kanun kararlarına karşıt olmamak ve 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35 inci hususunun ikinci fıkrası kapsamındaki taşınmaz alım satımı, şirket, vakıf ve dernek kurulması, yönetimi ve devredilmesi üzere işlerle sonlu olmak üzere özgür avukatlar” ibaresi ekleniyor.
Öte yandan Merkezi Türkiye’de yahut yurt dışında bulunan bir ana kuruluşa bağlı yahut bu kuruluşun denetiminde olan Türkiye’de yerleşik finansal kuruluşlarla bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekil ve gibisi bağlı ünitelerinden oluşan küme “finansal grup” olarak tanımlanıyor.
Kanundaki “kimlik tespiti” ibaresi, “müşterinin tanınması” ibaresiyle değiştiriliyor. Böylelikle, yükümlülerin, kendileri nezdinde yapılan yahut aracılık ettikleri süreçlerde işlem yapılmadan evvel süreç yapanlarla nam yahut hesaplarına süreç yapılanların kimliklerinin tespit edilmesi; kimlik tespit edilirken alınan bilgilerin teyidine temel dokümanların gerçekliğinin denetim edilmesi; karmaşık ve olağandışı büyüklükteki süreçlerle görünürde makul, hukuksal ve ekonomik hedefi bulunmayan süreçlere özel dikkat gösterilmesi; müşterileri tarafından gerçekleştirilen süreçlerin müşterinin mali durumu ile uyumlu olup olmadığını izlemek üzere müşterinin tanınmasına ait gerekli önlemler alınmasının sağlanması hedefleniyor.
“Finansal grup” düzenlemesi bağlamında Hazine ve Maliye Bakanlığına eğitim, iç kontrol, denetim ve risk idare sistemleri oluşturulması konusunda yetki veren fıkraya, “risk temelli yaklaşım” ve “yükümlü ve finansal küme seviyesinde” ibareleri eklenecek.
Ayrıyeten finansal kümeye bağlı kuruluşlar, belirtilen önlemlerin küme düzeyinde alınmasını teminen müşterinin tanınmasıyla hesap ve süreçlere ait olarak küme içerisinde bilgi paylaşımında bulunabilecek. Özel kanunlarda yer alan kararlar ileri sürülerek bilgi paylaşımından kaçınılamayacak. Bakanlık paylaşıma bahis bilgileri ve uygulamaya ait temelleri belirlemeye yetkili olacak.
Böylelikle finansal küme içerisinde bulunan yükümlülerin cürümden kaynaklanan malvarlığı bedellerinin aklanması ve terörizmin finansmanı hatalarıyla daha faal çaba etmelerinin sağlanması amaçlanıyor.
İDARİ PARA CEZALARI ARTIRILIYOR
Teklifle Kabahat Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un “yükümlülük halinde idari ceza” başlıklı hususunda caydırıcılığın artırılması ve yeni önlemler öngörülmesi için değişikliğe gidiliyor.
Buna nazaran, Mali Hataları Araştırma Heyeti Başkanlığınca, kanundaki “müşterinin tespiti” ve “devamlı bilgi verme” başlıklı yükümlülüklerden rastgele birini ihlal eden yükümlülere 30 bin lira; yükümlüler nezdinde yahut bunlar aracılığıyla yapılan yahut yapılmaya teşebbüs edilen süreçlere husus malvarlığının yasa dışı yollardan elde edildiğine yahut yasa dışı hedeflerle kullanıldığına dair rastgele bir bilgi, kuşku yahut kuşkuyu gerektirecek bir konunun bulunması halinde bu süreçlerin yükümlüler tarafından Başkanlığa bildirilmemesi halinde ise 50 bin lira idari para cezası verilecek.
Yükümlünün banka, finansman şirketi, faktoring şirketi, ikrazatçı, fınansal kiralama şirketi, sigorta ve reasürans şirketi, emeklilik şirketi, sermaye piyasası kurumu, yetkili kuruluş, ödeme ve elektronik para kuruluşu ile yönetmelikle belirlenecek öteki finansal kuruluşlar olması halinde, idari para cezası süreç fiyatının yüzde 5’inden az olmamak üzere iki kat olarak uygulanacak.
Bakanlığın eğitim, iç kontrol, denetim ve risk idare sistemleri oluşturulması konusunda işletme büyüklükleri ve iş hacimlerini de dikkate alarak yordam ve asılları belirleme yetkisini düzenleyen unsurdaki yükümlülüklere muhalif hareket edilmesinin tespiti halinde yükümlülere yazılı ihtar yapılarak 30 günden az olmamak üzere bir müddet verilecek.
Bu müddet sonunda eksikliklerin tamamlanmaması halinde 500 bin lira idari para cezası uygulanacak. İdari para cezasının bildirimi ile birlikte yazılı ihtar yapılarak 60 günden az olmamak üzere yeni bir mühlet verilecek. Bu müddet sonunda da eksikliklerin tamamlanmaması halinde verilen birinci idari para cezasının iki katı idari para cezası daha uygulanacak. İkinci idari para cezasının bildiriminden itibaren 30 gün içinde eksikliklerin tamamlanmaması halinde yükümlünün faaliyetlerinin belirli bir müddet durdurulması, kısıtlanması yahut faaliyet müsaade evrakının iptaline yönelik önlemlerin alınması için durum ilgili kuruma bildirilecek.
Yükümlülüklere uymayan sorumlu idare heyeti üyesine, yoksa üst seviye yöneticisine belirtilen ihtarlar yapılmak ve mühletlere uyulmak şartıyla yükümlüye verilen idari para cezasının dörtte biri uygulanacak.
Elektronik tebligata ait yükümlülüklerini yerine getirmediği tespit edilen kişi, kurum yahut kuruluşlara Başkanlık tarafından her bir tespit için 40 bin lira idari para cezası uygulanacak, bu formda bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının toplam meblağı bir milyon lirayı geçemeyecek.
Hususun birinci ve ikinci fıkrası kapsamında uygulanacak idari para cezasının toplam meblağı, her bir yükümlülük için ihlalin yapıldığı yıl prestijiyle, birinci fıkra kapsamında iki kat olarak uygulanacak yükümlüler için 40 milyon lirayı; bunlar dışında kalan yükümlüler için 4 milyon lirayı aşamayacak.
Üst meblağdan ceza uygulanan yükümlüler nezdinde takip eden yılda birebir neviden bir yükümlülük ihlali olması durumunda bu hadler iki kat olarak uygulanacak. Yükümlülüğün ihlal edildiği tarihten itibaren 8 yıl geçtikten sonra idari para cezası verilemeyecek.
CUMHURİYET SAVCISI DA EL KOYMA KARARI VEREBİLECEK
Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı da el koyma kararı verebilecek. Hakim kararı olmaksızın yapılan el koyma süreci 24 saat içinde vazifeli hakimin onayına sunulacak. Hakim en geç 24 saat içinde onaylanıp onaylanmamasına karar verecek. Hakimin onaylaması halinde Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma” başlıklı unsurunda belirtilen pahaya ait rapor 3 ay içinde alınacak ve tekrar hakim onayına sunulacak. Onaylanmama yahut raporun 3 ay içinde alınamaması halinde Cumhuriyet savcılığının kararı kararsız kalacak.
Aklama kabahatinin örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “gizli soruşturmacı görevlendirilmesine” ait unsurunda yer alan kararlara nazaran zımnî soruşturmacı görevlendirilebilecek, Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun’da yer alan kararlara nazaran denetimli teslimat önlemine karar verilebilecek.
Yükümlüler nezdinde yahut bunlar aracılığıyla yapılmaya teşebbüs edilen ya da halihazırda devam eden süreçleri, sürece bahis malvarlığının aklama yahut terörün finansmanı hatası ile alakalı olduğuna dair kuşku bulunması üzerine, Başkanlıkça kuşkuyu teyit etmek, süreci tahlil etmek yahut gerekli görüldüğünde tahlil sonuçlarını yetkili makamlara intikal ettirmek maksadıyla 7 iş günü mühletle askıya alınan yahut gerçekleşmesine müsaade verilmeyen süreci, alınan karara karşıt biçimde gerçekleştiren yükümlülere süreç meblağı kadar Başkanlıkça idari para cezası verilecek. Lakin verilecek idari para cezası 50 bin liradan az olamayacak.
HAMİLİNE HİSSE SENETLERİNİN BASTIRILMASI VE PERİYODUNDA BİLDİRİM ZARURİLİĞİ
Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan değişikliğe nazaran, Ticaret Bakanlığı, hisse defteri, idare heyeti karar defteri ile genel konsey toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zarurî kılabilecek, Sermaye Piyasası Kanunu kararları gizli olacak.
Hamiline yazılı hisse senetlerinin bastırılmasında ve döneminde Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirim yükümlülüğü getiriliyor.
Halka açık olmayan anonim şirketlerde hamiline yazılı hisse senetleri bakımından idare konseyinin hisse sahipleri çizelgesini Merkezi Kayıt Kuruluşundan sağlayacağı listeye nazaran düzenlemesi karara bağlanıyor. Bu kapsamda hamiline yazılı hisse senedi sahipleri bakımından giriş kartı alma tarzı kaldırılıyor.
Hisse sahipleri çizelgesinin Merkezi Kayıt Kuruluşundan sağlanmasının yordam ve asılları, gereğinde genel konsey toplantısının yapılacağı gün ile sonlu olmak üzere hisselerin zamanının yasaklanması ve ilgili öteki hususlar Sermaye Piyasası Kanunu’nun ilgili hususu uyarınca kayden izlenen hisselere ait olarak Sermaye Piyasası Heyeti, hamiline yazılı hisseler bakımından ise Ticaret Bakanlığı tarafından bir bildirimle düzenlenecek.
İdare kurulunca, hamiline yazılı hisse sahipleri ile sahip oldukları hisseye ait bilgiler, senetler hisse sahiplerine dağıtılmadan evvel Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilecek.
Teklifle, kayden izlenmeyen hamiline yazılı hisse senetlerinin bölümünde, dönemin şirket ve üçüncü şahıslar nezdinde karar tabir etmesi için hisse senedini devralan tarafından Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirimde bulunulması mecburiliği getiriliyor.
Hamiline yazılı hisse senedini devralan tarafından gerekli bildirimde bulunulmaması halinde, devralan bu kanundan doğan hisseye bağlı haklarını gerekli bildirim yapılıncaya kadar kullanamayacak. Hamiline yazılı hisse senedine bağlı hakların şirkete ve üçüncü şahıslara karşı ileri sürülebilmesinde Merkezi Kayıt Kuruluşu’na yapılan bildirim tarihi temel alınacak.
Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından hamiline yazılı hisse senetleriyle ilgili tutulan kayıtlar, ilgili kanunlar uyarınca yetkili kılınmış mercilerle paylaşılacak. Hamiline yazılı hisse senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilmesi ve kaydedilmesine ait metot ve temeller ile bu kapsamda alınacak fiyatlar Ticaret Bakanlığınca çıkarılan bildiriyle belirlenecek.
Türk Ticaret Kanunu’na ait değişiklikler 1 Nisan 2021 tarihinde; öteki düzenlemeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.
NTV
