Türkiye, SinoVac ve Pfizer-BioNTech aşılarının akabinde, üçüncü muahedesini Rusya ile yaptı.
Corona virüse karşı dünyada birinci tescil edilen ve şu ana kadar 61 ülkede acil kullanım onayı alan Sputnik V aşısının Türkiye’ye getirilerek üretilmesiyle ilgili süreç tamamlandı.
BİRİNCİ ETAPTA 50 MİLYON DOZ
50 milyon doz aşı Sıhhat Bakanlığı tarafından getirilecek ve üretimi büsbütün Cinnagen İlaç Firması’nın Çerkezköy’deki Avrupa standartlarındaki GMP tesislerinde yapılacak.
Aşının Türkiye’de üretilebilmesi için Rus Gamelya Enstitüsü ve Rusya Yatırım Fonu (RDIF) yetkilileri ile geçtiğimiz yılın Nisan ayından bu yana görüşmeler yürüten, Ağustos ayında da muahede sağlayan Viscoran A.Ş. İdare Heyeti Lideri Öztürk Oran, açıklamalarda bulundu.
“15 BİN SAYFAYA YAKIN EVRAK İNCELENDİ”
Önümüzdeki günlerde teknoloji transferinin tamamlanmasıyla Rus aşısının, Türkiye’deki üretimine başlanacağını söyleyen Oran, ”Bu aşıyı Türkiye’ye kazandırmak için onlarca kişilik gruplarımızla aylarca gece gündüz mesai harcadık. İlaç kesimindeki 21 yıllık deneyimimizle RDIF ile görüşmelere başladık. Onlar da bizi aylarca araştırdı, bu aşı Türkiye’ye bir günde kazandırılmadı. 15 bin sayfaya yakın literatür, ruhsatlandırma süreciyle ilgili evraklar, Rusça-İngilizce yazışmalar didik didik incelendi, çeviri edildi, okundu ve bakanlığımıza sunuldu” açıklaması yaptı.
”TÜRKİYE 12. ÜLKE OLACAK”
Rus Gamelya Enstitüsü ve Rusya Yatırım Fonu’nun (RDIF), aşının Türkiye’deki üretimi için gerekli tüm şartları sağladığımıza kanaat getirerek, iş birliği yapmayı kabul söyleyen Oran, kelamlarına şunları ekledi:
Türkiye Sıhhat Bakanlığı’ndan yetkililerimiz de aşının Rusya’da geliştirilen laboratuvar ve tesislerini şahsen inceleyerek, Avrupa standartlarına uygun GMP üretimi yapıldığına dair onay verdi. Aşının Türkiye’de ekstra olarak TİTCK tarafından toksikoloji testleri istendi ve firmamız bunu akredite bir kurumda yaptırdı. Sonuçları olumlu çıkınca Acil Kullanım Onayı’na sunuldu. Öncelik Türkiye’nin muhtaçlığı. O sağlandıktan sonra bölge ülkelere de ihracat kelam konusu olabilir. Şu an Rusya dışında 10 ülkede daha bu aşının üretimi yapılıyor. Türkiye, üretimin yapılacağı 12’nci ülke olacak”
“TEKNOLOJİ TRANSFERİ SÜREÇLERİ 3-4 AY SÜRDÜ”
Öztürk Oran, mutabakatın aylar evvel yapılmasına karşın teknoloji transferi ve üretim etabına gelinmesinin neden bu kadar uzun sürdüğünü ise şu formda özetledi:
“Görüşmelerimiz, Temmuz ayında belirli bir noktaya gelmişti. 16 Ağustos’ta imzaya döktük. Biz Rusya’nın Direkt Yatırım Fonu ile Türkiye olarak birlikte üretme protokolünü yaptık. Ondan sonra (bürokratik) süreçler başladı. Bunun nerede üretileceği konusu birinci adımdı. Bizim kendi üretim tesislerimiz de vardı lakin bu aşıyı üretmeye kâfi değildi. Türkiye’de öteki tesislerde bunu yapabilir miyiz, bunun araştırmalarına giriştik. Maalesef o vakitler bir iki tesis vardı lakin onlar da kâfi seviyede değildi. Dünyada da çok yeni bir olaydı bu. Türkiye’de de neredeyse hiçbir tesisin altyapısı aşı üretmeye kâfi değildi. Altyapısı üretime en yakın olan firmalarla görüşmelere başladık. Daha sonra onları Ruslarla da görüştürdük. Geldiğimiz noktada iki firma şu anda kapasiteyi büyütmek için hazır. Bir firmayla da teknoloji transferini başlattık. Yalnızca 3-4 ay, bu teknoloji transferi için gerek Rusya’dan gelen takımlar gerek buradan giden takımların karşılıklı görüşmeleri, kontrolleri, raporlamaları ile geçti.”
“SPUTNİK V, TÜM SÜREÇLERDEN YÜZÜNÜN AKIYLA GEÇTİ”
Türkiye’yi sıhhat alanında Avrupa standartlarının bile üstünde gördüğünü vurgulayan Öztürk Oran, kelamlarını şöyle sürdürdü:
”Bakanlığımız bu hususta çok titiz davrandı. Biz de bunu hürmetle karşıladık, zira sonuçta insanlara bir aşı yapılacak. Ziyan vermek değil, onların sıhhati için uğraşıyorsunuz. Bu aşı bu süreçlerin hepsinden yüzünün akıyla geçti. Dünyada da bugüne kadar Rusya dışında 61 ülkede ruhsat aldı. Bunların 3 tanesi Avrupa Birliği ülkesi. Yaklaşık 3 milyarlık nüfusa hitap eden bir coğrafyadan bahsediyoruz. Türkiye de inşallah bu aşıyı ruhsatlandıran 62’nci ülke olacak.”
“BU İŞ BİR GÜNDE OLMADI, RUSLAR DA BİZİ ARAŞTIRDI”
Rus yetkililer ile bir günde masaya oturmadıklarının da altını çizen Oran, süreçte yaşadıkları zorlukları ise şöyle anlattı:
“Onlar da bizi araştırdılar. O denli çabucak getirip, aşıyı bize teslim etmediler. Biz Ruslarla muahede yaptıktan sonra da buradaki çalışmalar başladı. Bu çalışmalar hiç de kolay süreçler değildi. Her bir basamakta onlarca belge oluşturuyorsunuz, müracaat yapıyorsunuz, görüşmeler yapıyorsunuz, Rusya’ya gidiliyor, grup buraya geliyor, Sıhhat Bakanlığı ile ilgili çalışmalar yapıyorsunuz, bütün regülasyonları tamamlıyorsunuz, buradaki yetkililerle görüşüyorsunuz, Bilim Heyeti Üyeleri ile görüşüyorsunuz, onların hepsi bir vakit aldı. O denli getirdiler aşıyı bize bir günde verdiler formunda bir durum yok. Çabucak bunu burada üreteceğiz diye bir şey yok. Çok güç bir süreçti. Türkiye bu işte çok yeni, dünya bu işte çok yeni. Çok ağır bir çalışmayla, takımımızla birlikte süreci yürüttük. Çok şükür sonuna da getirdik. Gayemiz, bu milletin bir ferdinin bile bu virüs yüzünden ziyan görmemesiydi.”
“ÖNCELİK TÜRKİYE, DAHA SONRA İHRACAT DÜŞÜNÜLEBİLİR”
Sputnik V aşısının teknolojisi Rusya’dan alınsa da üretiminin ülkemizde yapılacak olmasıyla bir manada yerlileşeceğini de belirten Öztürk Oran, kelamlarını şu sözlerle noktaladı: “Sağlık Bakanlığımız aşıyı Ruslar’dan alıyor şimdilik evet fakat, tıpkı vakitte bu aşı burada üretilecek ve bir manada yerlileşecek. Türkiye’nin muhtaçlığını karşılamak birinci önceliğimiz. Şayet Türkiye’nin gereksiniminden fazla üretim yapılırsa da bunu etraf ülkelere buradan ihraç etmek mümkün olabilecek. Bu aşı Rusya dışında 10 ülkede daha üretiliyor. Örneğin Çin ve Brezilya’da. Ülkeler ortası bu işi organize etmek hiç kolay olmuyor. Her iki taraf açısından da bu türlü. Süreçte ağır bir bürokrasi işlediği için devreye lakin özel bölümün girmesi ile bu işler sürat kazanabiliyor, proaktif oluyor. Biz yeri geldi gece ikide, üçte, kimi günler 24 saat görüşmeler yaptık. Bunu her iki taraf için de kamu ile yapmak çok güç. Rus grup buraya üç defa geldi. Üretim yapılacak fabrikayı şahsen incelediler. Ondan evvel de esasen 70’in üzerinde Zoom toplantıları yapıldı. Daha önce muahede yapılmıştı, doğrudur. Lakin teknoloji transferi için süreçlerin sağlıklı yürütülmesi, toksikoloji testlerinin tamamlanması, Rusya’nın tesislerinin aşıya uygun olup olmadığının onayı, bunlar gerçekleşmeseydi aşının Türkiye’de üretilme talihi yoktu. Olması da gerçek olmazdı. Zira insan sıhhati ile ilgili bir mevzu bu. Son derece hassas bir bahis.”
NTV
