Yeşilçam sineması ile Türk tiyatrosuna hayatını adayarak unutulmaz isimlerinden biri olan Suna Pekuysal, 24 Ekim 1933’te İstanbul’da dünyaya geldi.
Asıl ismi ”Suna Belener” olan sanatçı, 75 yıllık hayatının 50 yılında sahnenin tozunu yuttu, 250’den fazla oyunda ve 100’e yakın sinema sinemasında başrol ve yan rollerde oynadı.
Pekuysal, 1949’da İstanbul Belediye Konservatuvarı Şan ve Bale Kısmı’nda tahsil görürken, İstanbul Kent Tiyatrolarının çocuk kısmında Kadri Ögelman’ın ”Artist Aranıyor” isimli oyununda birinci sefer sahneye çıktı. Sanatçı, 1952’de, İstanbul Kent Tiyatroları dram kısmı takımına geçti.
Türk tiyatrosunun kıymetli isimlerinden Cahide Sonku, Reşit Gürzap, Bedia Muvahhit, Vasfi Istek Zobu, Hazım Körmükçü, Talat Artemel, Reşit Gürzap, Mahmut Moralı ve Şevkiye Mav’ın öğrencisi oldu.
OYNADIĞI YAPITLARDAKI TÜM ROLLERİ EZBERLİYORDU
Bir röportajda, Kent Tiyatrolarının çocuk kısmında oynarken, öteki tüm rollerle birlikte oyunun tamamını ezberlediğini anlatan Pekuysal, figüran olduğu “Peer Gynt” oyununda, başrol oyuncusu Jeyan Mahfi hastalanınca, “Hocam, yerine ben oynayabilir miyim?” diyerek Muhsin Ertuğrul’a sorar. Bütün oyunu ezbere bilen sanatçı, Ertuğrul’un onayının akabinde sahneye çıkıp başrolde oynar ve büyük beğeni kazanır.
İstanbul Kent Tiyatrosu dram kısmı takımına 1952’de geçen Pekuysal, birebir yıl “Vahşi Kız” isimli oyunda tek cümlelik replik verilince mutsuz olsa da o cümleyle canlandırdığı “hizmetçi kız” rolüyle dikkati çekti.
Sanatçı, 1954’te Elmer Rice’ın “Sokakta”, 1956’da Henrik Ibsen’in “Peer Gynt”, 1959’da Noel Coward’ın “Ne Umurum”, 1961’de Flers-Caillavet’nin “Yufka Yüreklinin Biri”, 1964’te Hidayet Sayın’ın “Topuzlu”, 1965’te Haldun Taner’in “Eşeğin Gölgesi”, 1968’de Shakespeare’in “Romeo ile Juliet” ve 1976’da “Kısasa Kısas” oyunlarında rol aldı.
Bir açıklamasında oynadığı her rolü beğenmediğinin altını çizen sanatçı, “Aslında iyi oyun çıkarabilmek için üstlendiğin kimliği sevmen, benimsemen koşul. Aksi halde vasatın üzerine çıkamıyorsun. ‘Kadınlar’, ‘Çatıdaki Çatlak’, ‘Haydi Öldürsene Canikom’, ‘Lüküs Hayat’’, ‘Ahududu’, ‘Keşanlı Ali’, ‘Tırpan’daki rollerimi çok sevdim mesela.” sözlerini kullanmıştı.
TÜRKAN ŞORAY’I SESLENDİRDİ
Başarılı sanatçı, oyunculuğun yanı sıra radyo tiyatrosunda, gerisi yarınlarda seslendirme de yaptı. Radyo temsillerine duyduğu hasreti, “Bak şunun altını çizerek söylüyorum, radyodaki o temsiller vardı ya bir ömürdü onlar benim için. Bugün çağırsalar, haydi gel Suna Pekuysal deseler, koşarım tekrar. Koşmak ne söz, uçarım, uçarım.” kelamlarıyla tabir eden sanatçı, Türkan Şoray’ın birinci sinemalarından, 1961 üretimi “Güzeller Resmi Geçidi”nde de seslendirmişti.
Suna Pekuysal ile oyuncu Ergun Köknar 1964’te evlendi. İkilinin oğlu Sait Ali, 1973’te dünyaya geldi. Sanatçı, 1970-1973 yılları ortasında Köknar ile kurduğu Üsküdar Oyuncuları topluluğunda oynadı.
Yoksul Baykurt’un uyarlaması olan “Tırpan”daki rolüyle 1980 Avni Dilligil ve Ulvi Uraz mükafatlarını aldı.
İstanbul Kent Tiyatrolarında 1984’te sahnelenen, Ekrem Reşit Rey’in 1933’te kaleme aldığı, Cemal Reşit Rey’in bestelerini yaptığı ve Haldun Dormen’in sahneye Koyduğu “Lüküs Hayat” operetinde 14 yıl Zihni Göktay ile birebir sahneyi paylaştı. Sanatçı, oyundaki rolüyle 1986 Sanat Kurumu ve 1987 İsmail Dümbüllü mükafatlarını kazandı.
Lüküs Hayat bittikten sonra 24 Ekim 1998’de emekli edilen Pekuysal, sanatçılıktan emekli olunamayacağını her fırsatta tekrarlayarak, “Sahne bağışlamaz hiç. Sahne, özveri, hürmet ister. Oldum demek, öldüm demektir. Bitmek demektir.” yorumunu yapmıştı.
ÇOK SAYIDA ITIBARLI ÖDÜL KAZANDI
Ömrü boyunca birçok mükafata layık görülen sanatçı ayrıyeten, 1998 Afife Tiyatro Ödülleri-Nisa Serezli Aşkıner “Yaşam Uzunluğu Muvaffakiyet Ödülü”, 2000 “Belkıs Dilligil Onur Ödülü”, 2001 38. Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği “Yaşam Uzunluğu Onur Ödülü” ve 2003 “Muhsin Ertuğrul Tiyatro Emek Ödülü”nü aldı.
Emekli olduktan bir mühlet sonra Kent Tiyatrolarında Joseph Kesselring’in yazdığı ve Çetin İpekkaya’nın yönettiği ”Ahududu” isimli oyunda konuk sanatçı olarak rol aldı.
Suna Pekuysal’ın rol aldığı sinemalardan kimileri şöyle:
Can Yoldaşı (1952), Halıcı Kız (1953), Yaprak Dökümü (1958), Bir Bahar Akşamı (1961), Otobüs Yolcuları (1961), Zavallı Necdet (1961), Cilali İbo Zoraki Baba (1961), Minnoş (1961), Hayat Bazen Tatlıdır (1962), Küçük Hanımın Kısmeti (1962), Küçük Hanım Avrupa’da (1962), Küçük Hanımın Sürücüsü (1962), Aşk Hoştur (1962), Sevincimizi Bulalım (1962), Yedi Kocalı Hürmüz (1963), Kiralık Koca (1963), Sürücüler Hükümdarı (1964), Yalancının Mumu (1965), Çalıkuşu (1966), Trafik Belma (1967), Bayan Değil, Baş Belası (1968), Kanlı Nigar (1968), Ayşecik-Yuvanın Bekçileri (1969), Küçük Hanımın Sürücüsü (1970), Keloğlan Ortamızda (1971), Hayat Sevince Hoş (1971), Keloğlan (1971), Keloğlan ve Can Kız (1972), Ben Bir Garip Keloğlanım (1976), İnşaat (2003), Hırsız Var (2005)
Sanatçı ayrıyeten “Yeter Anne”, “Kadın Savcısı” ve “Ekmek Teknesi” isimli dizilerde de oynadı.
Bir röportajında oyunculara ve oyunculuğa yeni başlayanlara, tavsiyede bulunan Pekuysal, “Her rolü kabul etmeyin. Kendinizi biraz saklayın, dinlendirin. Gazetelere, televizyonlara mevzu olmayın.” tabirlerini kullanmıştı.
Suna Pekuysal, tedavi gördüğü İstanbul Tıp Fakültesi’nde 22 Temmuz 2008’de yaşama veda etti ve Merkezefendi Mezarlığı’nda toprağa verildi.
NTV
