Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin 1 Temmuz’da sona erecek oylamayla ilgili ulusa seslendi.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına yönelik önlemler kapsamında oylama sürecinin 25 Haziran’da başlatıldığını hatırlatan Putin, bu adımın vatandaşların sıhhatini müdafaa gayesiyle atıldığını söyledi.
“Yenilenen anayasa metni ve teklif edilen tüm değişiklikler, halkın onaylamasıyla yürürlüğe girecek.” anımsatmasında bulunan Putin, halka oylamaya katılma daveti yaptı.
OYLAMA SALGININ GÖLGESİNDE YAPILIYOR
Günlük Kovid-19 yeni vaka sayısının hala 6 binin üzerinde olduğu Rusya’da, salgının gölgesinde sandık başına gidiliyor.
Merkez Seçim Encümeninden açıklanan datalara nazaran, yaklaşık 110 milyon 500 bin kayıtlı seçmenin bulunduğu devlette,, seçime iştirak yüzde 45,7 seviyesinde devam ediyor. Şimdiye kadar 49 milyon 600 binden fazla kişi oy kullandı.
Yalnızca başşehir Moskova ve Nijgorod ortamlarında yapılmasına müsaade verilen elektronik oylamaya iştirak nispetinin ise yüzde 90 civarında gerçekleştiği belirtildi.
Rusya Kamuoyu Araştırmaları Merkezinin yaptığı sandık çıkış anketine nazaran ise vatandaşların yüzde 76’sı anayasa değişikliklerini onaylarken, yüzde 24’ü düzenlemeye karşı çıkıyor.
OYLAMA İHLALLER NEDENİYLE ELEŞTİRİLİYOR
Anayasa düzenlemesini kapsayan referandumun Rus muhalifler tarafından eleştirilmesi de dikkati çekiyor.
Oylamadaki birtakım ihlalleri ortaya çıkaran ve referandumun “göstermelik” olduğunu öne süren muhalif kısımlar, oyların sokaklara, parklardaki banklara ve otomobillerin bagajlarına kurulan sandıklarda kullanıldığına ait görseller paylaşıyor.
Kimi vatandaşların referandumda farklı yollarla birkaç kere oy kullanabildikleri tarafındaki argümanlar da sık sık gündeme geliyor.
Son olarak İsrail’de yaşayan bir Rus vatandaşının hem online hem büyükelçilik hem de konsoloslukta oy verdiği ortaya çıkmıştı.
Rus yetkililer, 2 defa oy kullandığını açıklayan Rus blogger Denis Pavlov’a idari ceza uygulanacağını duyurdu.
Geçen hafta, muhalif televizyon kanalı Dojd’un muhabiri Pavel Lobkov da hem internet üzerinden hem de sandık başında oy kullandığını açıklamıştı. Bunun üzerine Lobkov’un sandıktaki oyu iptal edilmiş, elektronik oyu ise tasdikli sayılmıştı.
Kamu kurumlarında çalışanlara da referanduma katılmaları konusunda ağırlık uygulandığı tabir ediliyor.
PUTİN’E TEKRAR BAŞKANLIK SAĞLAYACAK DÜZENLEMEYE KARŞI ÇIKILIYOR
Putin’in birincisi 2012’de başlayan ve 2024’te sona erecek iki devirlik vazife vadesini sıfırlayan hususun anayasa değişikliği tasarısına dahil edilmesi de yansılara yol açmaya devam ediyor.
Bu unsura nazaran, 20 yıldır iktidarda bulunan Putin, geçen iki periyot vazife müddetini sıfırlayan tasarıyla anayasa gereği üçüncü devir yasağına karşın yine devlet lideri adayı olabilecek. Bu değişiklikle Putin’in 2036’ya kadar devlet lideri olarak kalabilmesinin yolu açılacak.
Muhalefet, oylamanın yasal dayanağının bulunmadığını belirterek, kelam konusu değişikliklerin 67 yaşındaki Putin’e ömür uzunluğu başkanlık yolunun açılması için yapıldığını savunuyor.
Oylamaya itiraz eden muhalifler, anayasa değişikliğine karşı şovları yaygınlaştırma davetinde bulundu.
RUSYA’DA FARKLI MİLLETLERE YÖNELİK DEĞİŞİKLİKLER
Düzenleme kapsamında taraf alan “Devletin resmi lisanı, Rusya’nın kurucu ögesi Rus halkının lisanı olan Rusça’dır” tabiri de memleketteki Türk ve sair milletler arasında tartışmalara yol açtı.
“Ülkenin kuruluşunda yalnızca Rus milletinin bölge aldığı” formundaki düzenlemeyle öbür milletlere mensup halkların devletin kuruluşunda “yok hükmünde” sayıldığı belirtildi.
Putin’in, 3 Ağustos 2018’de imzaladığı, Rusya Federasyonu’ndaki vesair milletlerin eğitim lisanını Rusça olarak belirleyen yasanın, bu referandumla yapılacak değişikliklerle daha da sağlamlaştırılacağı değerlendirmeleri yapılıyor.
Mahallî lisanlarda eğitim yasası, federasyondaki sair milletlerin ana lisanlarını eğitimde seçmeli hale getirmiş ve Rusça haricindeki resmi lisanları zarurî eğitim lisanı olmaktan çıkarmıştı.
Rusçanın, “devletin kurucu halkının lisanı olarak” tanımlanması ile gayri ana lisanlarda eğitimin devranla büsbütün kaldırılabileceği telaşlarına yol açıyor.
DÜZENLEMEDE KIRIM’IN İLHAKI SAĞLAMLAŞTIRILIYOR
Anayasa değişiklikleri arasında Kırım’ın ilhakını sağlamlaştıran husus de mahal alıyor.
Düzenlemede konum alan “Rusya Federasyonu’nun topraklarının yabancılaştırılmasını amaçlayan fiillere ve bu cins aksiyonlara davet yapılmasına müsaade verilemez.” unsuruyla, Kırım’ın yasa dışı ilhakı istikametindeki tenkitlerin ortadan kaldırılmasının hedeflendiği belirtiliyor.
Düzenleme ile Rusya’nın birleşik kesimlerinin konumunda, bakanlar şurası üyelerinin ve farklı seviyelerde devlet yetkililerinin statüsünde, ayrıyeten parlamentonun yetkilerinde kimi değişiklikler öngörülüyor.
Devlet liderinin birtakım yetkilerinin öbür kurumlar arasında paylaştırılacağı düzenlemeye nazaran son onay makamının devlet lideri olmaya devam etmesi, Putin’in otoritesinin yeniden kurumlar üzerinde olacağı biçiminde bedellendiriliyor.
NTV