Corona virüs salgınının Türkiye’ye de sıçradığı Mart ayından beri pandeminin en büyük savaşçıları sıhhat çalışanları. 10 aydır bu devrin en fedakar bireyleri olarak ailelerini görmeden, müsaade kullanmadan çalıştılar. Bu da elbette sıhhat çalışanlarının psikolojilerini zorluyor. Son günlerde kurallara uymayan ve aşı olmak istemediğini söyleyenlere karşı ‘vatan hainliği’ne varan suçlamalar da oluyor. Son olarak Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Yılmaz “Maalesef içimizde kurallara uymayan, benim vatan haini olarak isimlendirdiğim bir küme var. Bizler cephede savaşırken onlar villalarda parti veriyor. Yaklaşık 40-50 kişinin birebir konuttan çıktığını görüyoruz. Siz istediğiniz kadar cephede savaşın, art planda vatan haini bireyler bu tavırlarına devam ederse bizim bunun üstesinden gelmemiz çok zor” dedi.
Pekala bu tip sert açıklamalar halk nezdinde işe fayda mı yoksa geri mi teper? Hürriyet gazetesinden Ece Çelik bu sorunun yanıtını uzmanlara sordu.
TÜKENMİŞLİK SENDROMU
– Psikiyatrist Dr. Samuray Özdemir: Sıhhat çalışanları dünyanın her yerinde hem fizikî hem ruhsal manada yorulmaya başladılar; araştırmalar tükenmişlik sendromunun giderek artan oranlarda görünür olmaya başladığına işaret ediyor. Salgınla çabada toplumun birtakım kısımlarının alınması gereken tedbirlere uymaması zati “Boşuna mı ölüyoruz?” diyen sıhhat çalışanlarını ümitsizliğe ve toplumsal aidiyet hislerini yine gözden geçirmeye itiyor. Pandemiden kurtulmanın tek yolu olan aşıya kimi bölümlerin kuşkucu yaklaşımı maalesef sağlıkçının çaresizlik hissetmesine yol açıyor. Lakin toplumun şartsız takviyesini gerilerinde hissettikleri sürece güçlerini tekrar kazanabilecekler. Aşının ehemmiyeti topluma bilim insanlarınca anlatılmalıdır. Toplumun kaygı ve kuşkularına öfkeyle değil, empatiyle yaklaşılmalı; aşının aktifliği ve yan tesirleri konusundaki sorular kanıtlanmış bilgiler ışığında kolay bir lisanda açıklanmalıdır. Başka ülkelerde aşı zıtlığıyla çabada bilhassa sevilen, hürmet duyulan ünlü şahısların aşılarını canlı yayında yaptırdıklarına ve olumlu fikirlerini ekranlardan toplumla paylaştıklarına şahit oluyoruz. Bunu biz de yapabiliriz; aşılanan kişi sayısı arttıkça bir eşik aşılacak ve motivasyon olabilecektir.
AŞI FİKRİNİ ETKİLEMEZ
– Psikolog Prof. Dr. Kadir Özer: Tabip arkadaşımızın söylemi biraz çok ancak bence bu tip telaffuzlar halkı aşı konusunda etkilemez. Her birey kendi içinde bilgi sürecini yapıp sıhhatini muhafaza ismine alacağı önlemlere kendisi karar verir. Esasen 10 aydır coronayla ilgili herkesin yakından tanışıklığı var. Önlem için gereğince altyapı oluştu. Birkaç tabip bu türlü açıklamalar yaptı diye halkın fikrinin kolaylıkla değişebileceğini düşünmüyorum. Sıhhat vefatla en çok irtibat kurulan mevzudur. Bu sebeple bireyler aşı olup olmamak değil hangi aşıyı oldukları konusuna baş yorar. Pandemi devrinde ruhsal olarak en büyük zelzelesi yaşayan küme sıhhat kesimi çalışanlarıdır. En çok mevtle karşı karşıya kalan, ailelerinden uzaklaşan bir kesitten bahsediyoruz. Bizim vatandaş olarak almadığımız önlemin faturasını birinci dereceden onlar ödüyor. Ben bu tip reaksiyonlar veren hekimlerimizin psikolojilerini yaşadıkları durum çerçevesinde dengeli buluyorum. Onları anlamamız gerekir.
KURALLARA NİÇİN UYMADIKLARINI ARAŞTIRIYORUZ
– Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan: ABD, Avrupa ve Rusya aşıya başladı. Aşı tek tahlil değil ancak çabayı en güçlü formda destekleyen bir araç. Tıpkı siz aşı olursanız fakat komşunuz olmazsa salgının bitmeyeceğini biliyorsunuz. İşte Türkiye’nin de, komşuları da dahil, her ülkenin aşılama yapması gerekir. Toplum Bilimleri Şurası aşı konusunda topluma hakikat iletileri vermek için kuruldu. Bizler bu şurada hekimlerimizin reaksiyon gösterdiği kurallara uymayanların neden uymadığını irdeliyoruz. Toplumun badirelerini, söylediklerini anlamak gerekiyor. Kurallara uymuyorlarsa neden uymadıklarına bakıp nedeni çözmemiz gerekiyor, halkla iyi bağlantı kurmak en değerlisi. Şu günlerde aşıyı topluma en hakikat biçimde nasıl anlatabiliriz bunu tartışıyoruz. Toplumda sevilen şahısların aşı kampanyasını desteklemesi değerli.
ÇOK BİR ÇIKIŞ OLMUŞ
– Uzman psikolog Dr. Nevin Dölek: “Vatan haini” diye konuşan hekim arkadaş belirli ki biraz duygusallaşmış ve çok bir çıkış yapmış. Sıhhat çalışanları büyük bir emek harcıyor, evlatlarından, ailelerinden farklı kalıyor ve bu emeklerinin sonucunu görmek istiyorlar. Elbette muhakkak dikkatsizlikler yüzünden pandemi bitmiyor, bu da sıhhat çalışanlarında duygusal yansılara yol açıyor. Fakat elbette vatan hainliği ile bu problem çok farklı hususlar. Bu çok reaksiyon halkta aşıyla ilgili negatif bir algı yaratmaz. Halk da bunaldı ve bir an evvel herkes sağlıklı bir formda bu periyodu atlatmak istiyor. Ben kimsenin sağlam bir aşıya karşı reaksiyonla yaklaşacağını düşünmüyorum. Fakat beşerler beklemekten yana olabilirler, yan tesiri olabilir mi diye kaygı duygusu gelişebilir. Bu noktada otoritelerin aşıyla ilgili daima bilgilendirme yapmaya devam etmesi, şeffaf ve açık bir süreç yönetmesi çok değerli. Devlet ile toplumun daima irtibat halinde olması insanların aşı konusundaki kararlarını olumlu tarafta etkileyecektir.
NTV