Arife Selin Gürer / ntv.com.tr
‘ORTAK’ YATIRIMCILARLA GİRİŞİMCİLERİ BULUŞTURUYOR! BAŞVURMAK İÇİN TIKLAYIN
Girişimcilik ve teşebbüsçüler katma bedel yaratma, istihdam yaratma, bölümler ortası bağları kuvvetlendirme, toplumsal yarar ve fakirlikle uğraş, istikrarlı gelir dağılımının sağlanmasına yardımcı olmaları üzere özelliklerinden ötürü ülke ekonomilerinin gelişiminde kıymetli bir role sahip.
Girişimcilerle yatırımcıları bir ortaya getiren melek yatırımcı ağları, finansal dayanak sağlanırken aracı pozisyonda. Son 10 yılda Türkiye’deki sayıları devlet teşvikiyle birlikte çoğalmış durumda. Birebir oranda da lisanslı melek yatırımcı sayısı giderek artıyor.
Teşebbüsçüler nasıl destekleniyor? ntv.com.tr girişimcilik dalında önde gelen üç isme bahse ait birtakım sorular yöneltti.
Melek yatırımcıları, startuplara erken kademede yatırım yapan ve genelde ferdî olarak hareket eden varlıklı bireyler olarak tanımlayan Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk İnaltekin‘e nazaran, teşebbüsün ayağa kalkması ve büyümesi için muhtaçlık duyulan finansman melek yatırımcı tarafından sağlanırken yatırımcı da büyüyen teşebbüs ile para kazanmış oluyor.
Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü His Eren, “Melek yatırımcılar şimdi yolun başında olan (Start-up) iş fırsatına yatırım yaparak işletmelerin büyümeleri yahut gelişmeleri için sermaye sağlarlar. Öbür bir deyişle yüksek risk ve yüksek büyüme potansiyeli içeren firmalara, kuruluşlarının çok erken bir periyodunda yatırım yapan özel yatırımcılardır. Dünyadaki yeni gelişmeleri görmek ve işlerdeki inovasyonu anlamak isteyen şahıslar melek yatırımcı olmaktadır.
Ülkemizde ise son yıllarda parasını farklı biçimde kıymetlendiren bir bölümün melek yatırımcılığa kaydığını görüyoruz” halinde tanımladı.
Şirket Ortağım Melek Yatırımcılık Ağı Yöneticisi Sadık Köseoğlu ise melek yatırımcılık sistemini şöyle anlattı:
“Melek Yatırımcılık; şimdi başlangıç etabında olan bir iş fırsatının büyümesi ve gelişmesi için teşebbüslere finansman,bilgi birikimi ve deneyim transferinin sağlanmasıdır.
Ülkemizdeki “melek yatırımcılık” sistemi, Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanan “Bireysel İştirak Sermayesi Yönetmeliği” kapsamında yasal bir tabana kavuşturulmuş olup, bu yönetmelik sayesinde BKY lisansına sahip yatırımcılar yaptıkları yatırımlarda yüzde 75 yahut yüzde 100 gelir vergisi muafiyetinden faydalanabilmektedirler.
Melek yatırımcıları ise şahsî maddi varlıklarını ve deneyimlerini başlangıç kademesindeki şirketlere aktaran gerçek bireyler olarak tanımlayabiliriz. Melek Yatırımcıların yaptıkları yatırımlar fonlar ya da stratejik ortaklarla kıyaslanınca düşük düzeylerde olup bu tip yatırımların maksadı başlangıç etabındaki şirketin belirli bir noktaya kadar ilerlemesini sağlamaktır.”
Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk İnaltekin:
“Fonlar ve yatırımcılar, startupların/girişimcilerin farklı etaplarda gereksinim duydukları finansal dayanağı sağlarlar. Bunu yaparken aslında risk alıyorlardır. Zira girişimcinin başarısız olması demek yapılan yatırımın batması demektir.
Bununla birlikte teşebbüsçü büyür ve para kazanırsa da yatırımcılar ve fonlar da teşebbüsçü ile birlikte para kazanmış kar elde etmiş olurlar.
Fonlardan ve yatırımcılardan gelecek olan maddi takviye ile birlikte teşebbüslere kaynak olarak, gereksinimleri ve eksiklikleri giderilir. Bu sayede teşebbüsler daha süratli büyümeye ve gelişmeye devam edebilir ve başarılı projeler ortaya koyarak büyük teşebbüsler haline gelebilirler.
Yatırımcıların bir teşebbüse takviye olmasının temel sebebi kar elde etmek olsa bile; ekonomik nedenlerden farklı olarak insani ve toplumsal sebepler yahut şahsî nedenlerle de yatırımcılar projelere yatırım yapabilmektedir.”
Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü His Eren:
“Girişimcilerle yatırımcıları bir ortaya getiren melek yatırımcı ağları, finansal dayanak sağlanırken aracı pozisyondadır.
Son 10 yılda Türkiye’deki sayıları devlet teşvikiyle birlikte çoğalmış durumda. Tıpkı oranda da lisanslı melek yatırımcı sayısı giderek artıyor.
Bununla birlikte melek yatırım ağları olmadan girişimcilerin yatırımcılara ulaşması bir oldukça sıkıntı. Network, yatırımcıya ulaşım kolaylığı, ortak yatırım üzere bir çok avantaj sağlayan melek yatırım ağları gelecekte de girişimcilik ekosistemindeki yapıtaşlarından biri olmaya devam edecektir.”
Şirket Ortağım Melek Yatırımcılık Ağı Yöneticisi Sadık Köseoğlu:
“Biz rehberlik ettiğimiz teşebbüsçüler ile melek yatırımcı üyelerimizi her 3 ayda bir sistemli olarak bir ortaya getirerek yatırımcılarımızın teşebbüslere finansman, bilgi birikimi ve deneyimlerini aktarmalarını sağlamaktayız.
Bu toplantılarımız için kesim farkı ayırt etmeksizin daima teşebbüs başvurusu almaktayız. Bu müracaatlar haricinde ağ olarak katıldığımız teşebbüsçü aktiflikleri, heyet üyelikleri ve mentorluklarda da daima yeni teşebbüsler dinliyoruz. Web sitemiz üzerinden müracaat yapan ya da etkinliklerde dinlediğimiz bu teşebbüsler ortasından titizlikle seçtiğimiz 3 teşebbüs ise finansalları sunumları çalışılmış bir halde yatırımcı üyelerimize sunum yapma imkanı buluyor.”
Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk İnaltekin:
“Yatırımcı teşebbüsü seçerken, teşebbüsün büyüme potansiyelini, grubun yetkinliğini ve pazarın büyüklüğünü ve sonucunda para kazanma potansiyelini kıymetlendirir.
Teşebbüsçü yatırımcıyı seçerken yalnızca yatırımın büyüklüğünü, yatırımcının kendisine yapacağı finansal yatırımı değil yatırımcının kendisine sağlayacağı tecrübeyi, ilişkileri, muhtemel iş geliştirme takviyelerini de pahalandırmak ister.”
Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü His Eren:
“Bir teşebbüsün yatırım süreçlerine dahil edilebilmesi için iki minimum kriter bulunuyor. Şirketinizin hukukî kişiliğinin resmi olarak kurulmuş olması ve teşebbüs projenizin müşterilerinin bulunması ve hali hazırda fatura kesiyor olması. Teşebbüs bu minimum kriterleri karşılıyor ise online müracaat gerçekleştiriyor. Hem online müracaatlar hem de ekosistem içinde bulunan üniversiteler ve kuluçka merkezlerindeki teşebbüsler kıymetlendirme sonucu seçiliyorlar.
12 ay boyunca her ay 4 sefer yatırımcılarımızla toplantılar düzenliyoruz. Her ay seçilen teşebbüsler birinci toplantıda yatırımcıların değerlendirmesi sonucu seçiliyor ve ay sonundaki toplantıya katılmaya hak kazanıyorlar. Son toplantıdan sonra da yatırım süreçleri başlıyor.”
Şirket Ortağım Melek Yatırımcılık Ağı Yöneticisi Sadık Köseoğlu:
“Öncelikle girişimcilerin ahengi, tutkulu olmaları, gözlerinin parlaması ve işlerine ne kadar hakim oldukları yatırım kararında en öncelikli kriter diyebiliriz. Ayrıyeten; özgün ve büyüme eğilimi yüksek bir teşebbüs olması, ticari hale gelmiş ve fatura kesiyor olması, pazarda talep görme potansiyeli olan, memleketler arası pazarda büyüme bahtı bulunan ve sürdürülebilir teşebbüsler olması epeyce değerli.”
Aslında para dışında yatırımcı tarafından girişimciye aktarılan bu deneyim, network, iş geliştirme üzere başlıklardan ötürü bu cins yatırımlara “akıllı para” (Smart Money) deniliyor.
Bu bahsedilenler çerçevesinde tarafların birbirinden beklentilerini en başta net bir halde ortaya koyması, tarafların yatırım ve devamındaki sürece ait hak ve yükümlülükleri nelerdir iyi belirlemesi gerekmektedir.”
KAMU NASIL DAYANAK OLUYOR?
Devlet kendi işini yapanları destekliyor. Kendi işini kurma kararı veren, teşebbüsçü olan ya da hali hazırda var olan işletmesini geliştirmek isteyen vatandaşlara para dayanağı verebiliyor.
Pekala hangi kurumlardan hangi alanlarda takviye alınabilir?
KOSGEB
Desteklenen Kesimler
-Madencilik ve Taş Ocakları
-İmalat
-Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı
-Su Temini, Kanalizasyon, Atık İdaresi ve Düzgünleştirme Faaliyetleri
-İnşaat
-Toptan ve Perakende Ticaret; Motorlu Kara Taşıtlarının Motosikletlerin Tamiri
-Ulaştırma ve Depolama
-Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri
-Bilgi ve İrtibat
-Finans ve Sigorta Faalietleri
-Mesleki, Bilimsel ve Teknik Faaliyetler
-İdari ve Takviye Hizmet Faaliyetleri
-Kültür, Sanat,Eğlence, Dinlence ve Spor
-Diğer Hizmet Faaliyetleri
TÜBİTAK
Dayanaklar
1512 — BiGG programı, kişisel (henüz şirket kurmamış) girişimcilerin; “yenilikçi ve özgün tarafları bulunan (rekabetçi), ulusal ve küresel pazarlarda ticarileşme potansiyeli yüksek, istihdam ve katma kıymet yaratabilme imkanı olan, teknoloji tabanlı iş fikirlerini” hayata geçirebilmesi için 200.00 TL’ye kadar hibe dayanağı sunulan bir programdır.
Sanayi Ulusal Dayanak Programları
1501 – TÜBİTAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı
1505 – Üniversite-Sanayi İşbirliği Dayanak Programı
1507 – TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Dayanak Programı
1514 – Teşebbüs Sermayesi Destekleme Programı (Tech-InvesTR)
Kamu Ulusal Dayanak Programları
1007 – Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projelerini D.P.
1301 – Bilimsel ve Tekn. İşblğ. Ağları ve Platf. Kurma Teşebbüsü Proj. (İŞBAP)
HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI
Dayanaklar
-Teknoloji Teşebbüsleri için TÜBİTAK işbirliği ile Takviye
Hazine ve Maliye Bakanlığı, teşebbüs sermayesi fonlarına 5 yılda azami olarak 400 milyon TL kaynak sağlayacağını açıkladı. Hazine ve Maliye Bakanlığından açıklanan bilgilere göre Tech-InvesTR Programı (Girişim Sermayesi Destekleme Programı) kapsamında teşebbüs sermayesi fonlarına kaynak transferi yapılacak.
-AR-GE İndirimi
-TEKNOPARK (Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı iş birliği ile)
-Hammadde ve Orta Malı Üretimi
-Makine İmalatı
-Tarım Dalı
NTV