Gelibolu ilçesinde kendine has lezzetiyle yaklaşık 700 yıldır üretilmeye devam eden peynir helvası, Türk mutfağının sofralarını süslüyor. Birinci üretiminin 1300’lü yıllarda yapıldığı düşünülen eşsiz lezzet, tuzsuz beyaz peynir, un ve şeker kullanılarak ortaya çıktı. 1844 yılında Muhammed Kamil tarafından ‘Kitabüt Tabbahin’ isimli birinci yazılı yemek yazmasıyla Osmanlı saray mutfağında yerini alan Gelibolu Peynir Helvası, tıpkı vakitte çoban tatlısı olarak da biliniyor.
‘700 YIL ÖNCESİNE DAYANAN BİR ÇOBAN HELVASI’
İlçede, 71 yıldır peynir helvası üretimi yapan ailenin 5’inci jenerasyon temsilcisi Süleyman Burak Batır, Gelibolu peynir helvasının, asırlar öncesine dayanan tarihi bir Türk tatlısı olduğunu söyledi. “Peynir helvası, aslında Türklerin Rumeli’ye geçerken yanlarında getirdikleri, yani kökeni 700 yıl öncesine kadar dayanan bir çoban helvasıdır” diyen Batır, şunları söyledi:
“Eski periyotlarda teknolojik aygıtlar olmadığı için sütün en iyi saklanma formülü peynir olarak görülüyor. Çobanların, bilhassa sürü sahiplerinin, peynir yaptıktan sonra da çeşitli türevlerde küpe basma, tatlandırma üzere faaliyetleri mevcut. Bu faaliyetlerin en hoş örneği de peynir helvasıdır. Bizim peynir helvamız yörede yapılanlardan biraz farklıdır. Biz yalnızca tuzsuz beyaz peynir, az ölçüde un ve şeker kullanıyoruz. Birtakım yerlerde irmik, tereyağı kullanıyorlar. Fakat biz yağlı peynirden yaptığımız için rastgele bir yağ eklemiyoruz. İrmik, yumurta kullanmıyoruz. Katkı hususu kullanmadığımız için raf ömrü de çok uzun oluyor.”
BİRİNCİ YAZILI YEMEK YAZMASI KİTABINDA DA TANIMI YER ALIYOR
Gelibolu’nun meşhur peynir helvasını birinci duyan ve görenlerin, “Peynirden tatlı mı oluyor?” sorularıyla karşılaştıklarını da kaydeden Süleyman Burak Batır, “Bu aslında çok hoş bir süt eseri tatlısıdır. O yüzden de biraz ekşimtırak. Peynirin o kendine ilişkin mayhoş tadı var. Ancak hayli şekerli bir yapısı da var. Toz şeker kullanmamızın sebebi aslında o kütle haline gelen beyaz peynirin, şekerin kristalize yapısıyla parçalanmasıdır. Tatlıyı ağzına attığınız vakit bazen çıtır çıtır bir lezzet bırakıyor. Osmanlı saray mutfağında tutulan kayıtlar var. Muhammed Kamil isimli bir hekim, sarayda pişirilen yemeklerin insanları rahatsız etmemesi için reçetelendirmiş. Yani Osmanlının birinci yazılı yemek yazması dediğimiz yemek kitabını oluşturmuş. Bu yemek kitabında da bizim peynir helvasının tanımı var. Tanımında, ‘Az ölçüde tuzsuz beyaz peynir tencereye konur, eritilir, içine biraz un ek edilir. Toparlandıktan sonra varsa şeker, yoksa bal ile tatlandırılıp, yenir’ deniyor. 1844 yılında yazılmış bu Kitabüt Tabbahin dediğimiz birinci yazılı yemek yazmasında bile bizim bu peynir helvasının ne biçimde yapıldığı açıkça yazıyor” dedi.
‘BU TATLI GELİBOLU’YLA ÖZDEŞLEŞTİ’
700 yıllık lezzetteki sırrı büsbütün doğal olmasına bağlayan Batır, “Artık bu tatlı Gelibolu’yla özleşti. Gelibolu denince birinci akla peynir helvası geliyor. O yüzden Gelibolu’ya gelip de peynir helvası yemeden gitmek olmaz. Bir de bu yöremizde deniz eserleri çok meşhur. Balık yendikten sonra üzerine helva yenir. Bu sebeple balık ile başka yemek çeşitleri yanında helvamız çok tercih ediliyor. Herkesi Gelibolu’ya bu lezzetimizi tatmaya bekliyoruz” diye konuştu.
Sefirin Kızı 41. yeni kısım fragmanı
NTV
