İklim Değişikliği ve Siyaset Araştırma Derneği üyesi Gülşah Deniz Atalar, TBMM İklim Değişikliği Araştırma Kurulu’nda yaptığı sunumda Türkiye‘nin, denizlerle ilgili gerçekleştirilecek etraf idarelerinde, bilimsel ve politik gelişmelerde birinci derecede kelam sahibi olması gerektiğini söyledi.
Atalar, bilim insanlarının Marmara Denizi’ni su canlıları için kuluçkalık, etraf denizler için biyolojik koridor ve genetik malzeme havuzu olarak nitelendirildiğini söyledi.
Atalar, “Şu anda Marmara bu türlü nitelendirilebilir mi müsilaj sebebiyle onu bilemiyoruz, bunun için bir bilimsel çalışma yapılması lazım. Fakat ne yazık ki kuzeyde Karadeniz kapalı bir deniz olmasından ötürü dünyanın en büyük oksijensiz su kütlesi. Alttan Akdeniz suyu geliyor, canlı bir su; lakin üstten Karadeniz suyu geliyor ve bu oksijensiz bir su kütlesi” diye konuştu.
Atalar, Karadeniz’in kirlenmesinin canlı cinslerini yok ederek, ekolojik sistemi ve Türkiye deniz iktisadını de ziyana uğratacak bir durum olacağına dikkat çekerek, “Türkiye açısından bu denizlerin korunması için kesinlikle kara kökenli kirlenmenin engellenmesi gerekiyor. Kara kökenli kirlenmeyi engellemek için çöp ithalatıyla, atıkların idaresiyle ilgili kesinlikle çalışma yapmamız gerekiyor. Tıpkı vakitte çok sayıda Akdeniz kökenli cins de boğaz yoluyla Karadeniz’e geliyor. Marmara Denizi alt akıntı yoluyla Karadeniz’e oksijen taşıyor; lakin şu anda bu müsilaj nedeniyle tahminen de biz Karadeniz’e de oksijen taşıyamadığımız için Karadeniz’in de o kapalı ve oksijensiz su kütlesinin de ne yazık ki oksijensiz kalmasına ve Türkiye’nin balıkçılığının, balık iktisadının yüzde 60’ının gerçekleştiği denizin ölmesine sebebiyet verecek bir durum olacak. Zira Marmara Denizi ölürse peşinden Karadeniz de ölür. Kıyı ve deniz kaynaklarının kullanımı denizlerdeki biyolojik çeşitliliği azaltacak nitelikte ne yazık ki” sözlerini kullandı.
“BÜTÜNLEŞİK KIYI İDARESİ PLANLAMASI YAPILMALI”
Atalar, çok betonlaşma, bilhassa kıyılara yaklaşık betonlaşma, atıkların da düzgün deşarjlarının ve arıtmalarının kâfi formda yapılmaması nedeniyle Türkiye denizlerindeki biyolojik çeşitliliğinin azaldığını kaydetti. Türkiye’nin ilgili bakanlıklarca hazırlanacak Türkiye denizlerindeki kuşağı azalan tipler konusunda detaylı bir çalışma yapmaya gereksinimi olduğunu bildiren Atalar, “Çünkü bu bahisle ilgili birtakım çalışmalar var ancak Türkiye’deki tüm denizler için ve tüm canlılar için, tüm ekosistem için yapılmış bir çalışma yok. Kesinlikle bütünleşik kıyı idaresi planlaması yapılması gerekiyor. İklim değişikliği en fazla kıyıları etkilemekte, bu durum resiflerin ölmesine ve ekosistemde büyük boşluklara yol açarak hem biyoçeşitliliğin hem de karbondioksit emiliminin azalmasına yol açmaktadır. Akdeniz havzası iklim değişikliğinden en çok etkilenecek alanlardan biridir. Türkiye bir an evvel kıyılarda mercan ve resiflerin korunması ve yat trafiğiyle demir atmayı denetim etmeli, yok olan resiflerin insan eliyle ekosistem onarımı halinde tekrar oluşturulması için çalışmalara başlaması gerekiyor” dedi.
“MÜSİLAJIN BİR SÜRÜ SEBEBİ VAR”
Atalar, Türkiye denizlerinde karasal ve evsel atık kirlenmesi sorunu yaşandığını da söz ederek, “Şu an Marmara Denizi’nde yaşadığımız müsilaj sorunu natürel ki yalnızca karasal ve evsel atıktan değil, bir sürü sebebi var, bunu yalnızca bir sebebe bağlamamız mümkün değil. Olağanda bahar geçişlerinde görülen müsilajın şu anda neden bu kadar ağır bir formda ve bu kadar uzun vakittir denizlerimizde olduğunu geniş bir araştırmayla ve birden çok paydaşla konuşmamız gerekiyor. Zira hem memleketler arası suların birleştiği bir yer orası; birebir vakitte Marmara Denizi’nin sıcaklığı ne yazık ki hem atıklardan kaynaklı hem de global ısınmadan kaynaklı, Akdeniz ve Karadeniz’e nazaran daha yüksek.
O nedenle de hem çeşitler azalıyor hem de müsilaj da bu formda bizi üzerinde çalıştay yapmamızı ve tekrar stratejik bir aksiyon planı çıkarmamızı gerektirecek kadar fazlalaşmış hâle geldi. Birebir vakitte Karadeniz’de de öteki denizlerimizde de plastik kirlenmenin de tesiriyle ve başka besin hususlarının de tesiriyle ağır metal sorunu kelam konusu. Deniz sularımızda ağır metal arttığında, biz o balıkları yediğimizde ağır metalleri bedenimizi almış oluyoruz ve halk sıhhati sorunu yeniden otoimmun hastalıkların başlaması bedene ağır metal girmesiyle bir arada oluyor” diye kaydetti.
NTV
