İstanbul’un simgelerinden lüfer balığı, yanlış avlanma ve kirlilik nedeniyle ülke denizlerinde azalıyor. Karadeniz’de defneyaprağı ismiyle dünyaya gelen bu balık, uzun bir seyahatin akabinde İstanbul Boğazı’na girer. Yol boyunca aldığı besinler sayesinde uzunluk atar ve ismi çinakop olur. İstanbul’da mavi yakalısından beyaz yakalısına kadar her kısmın vazgeçilmezi olan bu balık biraz daha büyür, artık yeni ismi sarıkanat olmuştur. Boğazdan çıkarak Marmara’ya açılır, kendisinden küçük balıkları yer ve nihayet lüfer olur.
BİLİNÇSİZ AVCILIK
İstanbul’da yüzyıllardan bu yana saray soflarını dahi süsleyen lüfer, Çanakkale’ye yaklaştıkça kofana, Ege’ye geçtiğinde ise daha da büyüyerek sırtıkaraya dönüşür. Türkiye’nin balığı olan bu çeşidin stoku son yıllarda kaygı verici halde azaldı. Uzmanlar balığın büyük kısmının çinakop uzunluklarında iken yakalandığına dikkat çekiyor. Denizlerdeki bilinçsiz endüstriyel balıkçılık nedeniyle sarıkanat evresine geldiğinde ise çeşidin büyük bir kısmı avlanıyor.
25 TONDAN 1 TONA
Hürriyet gazetesinde yer alan haberde mevzuyu kıymetlendiren İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadet Karakulak, çinakop ve sarıkanat avcılığı nedeniyle iç denizlerde lüfer ve kofana stokunda alarm verici bir azalma olduğuna dikkat çekti. Karakulak, 2002 yılı istatistiklerinde 25 ton tutulan lüfer balığının, geçtiğimiz yıl ise 1 ton 200 kilogram seviyelerinde yakalandığını söyledi.
YASAL HUDUT 25 CM OLMALI
Lüfer stoku için acil tedbir planları hazırlanması gerektiğini belirten Saadet Karakulak, “Lüfer bir vakitler Batı Karadeniz ve Marmara’da en çok tutulan balıktı. Lakin balıklar yavru iken yakalandığı için büyümesine müsaade verilmiyor. Bu balık şimdi defne iken yakalanıyor. Lüfer ölçüsü azaldığı vakit onun bir büyüğü olan kofana hiç görülmüyor. İhtarlara karşın lüferin avlanma uzunluk hududu 18 santimetrede tutuldu. Lüfer balıkları bu uzunlukta yumurta bırakmıyorlar. 25 santim boya ulaşmadan üremiyorlar. Bu tipi muhafazamız lazım. Üreme periyotlarında yasaklar olmalı. 18 santim üzeri av için kâfi değil” halinde konuştu.
“TORUNLARIM TUTAMAYACAK”
İstanbul’da 50 yıldır olta balıkçılığı yapan oto tamircisi 65 yaşındaki Kazım Demir ise gençlik yıllarında oltayla lüfer avladıklarını anlattı. Artık çinekop dahi sıkıntı bulduklarını söyleyen Demir, “Biz dededen beri İstanbulluyuz. Babamla çocukken Galata’ya balık tutmaya gelirdik. Uzunluk boy kofanalar tutulurdu. Teknelerde, kıyılarda satılırdı. Lüfer şimdiki çinakop üzereydi. Her balıkçı lüfer yakalamadan meskene dönmezdi. Artık denizden yavru çinekop çıkıyor. Büyümesine müsaade verilmiyor. Yavruyken tutuluyor. Uzun vakittir büyük balık çıkmıyor denizden. Tedbir alınmaz ise benim torunlarım burada balık tutamayacak” dedi.
KOFANAYI TUTAN DA SATAN DA YOK
Lüfer balığı az yakalandığı için fiyatları çok yüksek. Bu balığın bir büyüğü kofanayı ise tezgahta görmek mümkün değil. Zira çok az sayıda yakalanıyor. Karaköy Balık Pazarı esnafından Savaş Tertipli (21) lüferin geliş fiyatının çok yüksek olması nedeniyle alıcının az olduğunu söyledi. 27 yıldır balıkçılıkla uğraştığını söyleyen Nizamlı, “Denizlerde balık azalıyor. Evvelce bol bol lüfer gelirdi. Kiloyla alanlar olurdu. Bütçeyi sarsmazdı. Artık lüferin tanesi 60 liraya satıyoruz. Kofana ise hiç gelmiyor. Evvelden bütün tezgahlarda kofana satılırdı. Artık kofana satan yok” diye konuştu.
NTV
