Lozan Barış Antlaşması, 1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Temmuz 1923’te İsviçre’nin Lozan kentinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri tarafından, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace‘ta imzalandı.
24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması’nın tesirlerini günümüze kadar devam etti.
İsviçre’nin Lozan kentinde 97 yıl evvel imzalanan antlaşma, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu dokümanı kabul edildi.
SONLARI BELİRLEYEN KARARLAR ALINDI
20 Kasım 1922’de Lozan’da başlayan görüşmelerde birinci olarak Osmanlı borçları, Türk-Yunan sonu, boğazlar, Musul, azınlıklar ve kapitülasyonlar üzerinde uzun görüşmeler yapıldı.
23 Nisan 1923’te yine başlayan görüşmeler sonunda varılan muahedeye nazaran, Suriye hududu 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile belirlendiği formda kabul edildi.
23 Nisan 1923’te tekrar başlayan görüşmeler sonunda varılan muahedeye nazaran, Suriye sonu 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile belirlendiği halde kabul edildi.
Irak sonunun ileride İngiltere ve TBMM ortasında yapılacak bir görüşme ile belirlenmesine karar verilirken, Yunanistan hududu, Mudanya Antlaşması’nda olduğu üzere kabul edilmiş fakat savaş tazminatı olarak Yunanistan Karaağaç’ı Türkiye’ye bırakmıştı.
Antlaşmayla Sovyet hududu, Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşması ile belirlendiği üzere kaldı, Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurulmasından vazgeçildi.
Kapitülasyonlar ise Lozan Antlaşması ile kesin olarak kaldırıldı. Bozcaada ve Gökçeada Türkiye’ye, On İki Ada İtalyanlara, başka adalar ise Yunanistan’a bırakıldı. Fakat 2. Dünya Savaşı’ndan sonra İtalya’nın On İki Ada’dan çekilmesiyle buralar Yunanistan’a bırakıldı.
Lozan’da üzerinde en çok durulan başlıklardan biri olan Boğazlar konusu da 20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Mukavelesi ile tahlile kavuşturuldu.
Türkiye’nin Lozan Antlaşması onay metni ve Mustafa Kemal Atatürk'ün 1923 tarihli mührü, birinci sefer Paris'teki Ordu Müzesi'nde sergilendi HÂKIM VE BAĞIMSIZ TÜRK DEVLETİ İÇİN BÜYÜK ADIMLAR ATILDI
Lozan Antlaşması uyarınca Türk Devleti’nin sonları içindeki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların tahsilinin Türk Devleti tarafından düzenlenmesi kayıt altına alındı.
Fener Rum Patrikhanesi’nin yabancı kiliselerle bağlantı kurmaması koşuluyla Türkiye’de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırılmış, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edilmişti.
Mutabakatla İstanbul’daki Rumlar hariç başka yerlerdeki Rumların Yunanistan’a, Batı Trakya hariç öteki vilayetlerdeki Türklerin ise Türkiye’ye gönderilmesi suretiyle iki ülke ortasında nüfus mübadelesine karar verildi.
Ulusal Çaba hareketi, bağımsızlık için uğraşan öteki dünya milletlerine örnek olurken Lozan Antlaşması dünyanın en uzun periyodik barış antlaşmalarından biri olarak tesirini bugüne kadar sürdürmeye devam etti.
ANTLAŞMA’NIN YAPILDIĞI OTEL
Dünyaca ünlü saat markaları ve çikolatalarıyla ünlü İsviçre, pek çok tarihi diplomatik görüşmelere konut sahipliği yapan, arabulucu ülke olarak da biliniyor.
Türkiye’nin sonlarının çizildiği Lozan Barış Antlaşması’nın imzalandığı Beau Rivage Palace Oteli ortadan geçen yıllar içerisinde pek çok değerli milletlerarası görüşmelere konut sahipliği yapmaya devam etti.
Otel, İran nükleer müzakereleri ve en son 2016 Ekim ayında Suriye bahisli toplantı üzere birçok diplomatik görüşmeye şahit oldu.
EN UZUN MÜDDETLI BARIŞ ANTLAŞMALARINDAN BİRİ
I. TBMM tarafından imzalanan, II. TBMM tarafından onaylanan antlaşmayla, Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ve Misak-ı Ulusal, itilaf devletleri tarafından resmen tanındı ve kabul edildi, Sevr Antlaşması geçersiz hale geldi.
Türkiye, savaş tazminatı ödemekten kurtuldu, ülke sonları Irak hududu hariç aşikâr oldu ve Türkiye açısından I. Dünya Savaşı sona erdi.
Ulusal Uğraş hareketi, bağımsızlık için uğraşan öbür dünya milletlerine örnek olurken Lozan Antlaşması dünyanın en uzun müddetli barış antlaşmalarından biri olarak tesirini bugüne kadar sürdürmeye devam etti.
NTV
