Somut ve soyut kültürel mirası kaydetmede, görsel belleğin oluşmasında ve dünya mirasının gelecek kuşaklara aktarılmasında görsel işitsel gereçlerin büyük değeri bulunuyor. 27 Ekim Dünya Görsel İşitsel Miras Günü için bu sene UNESCO tarafından “Dünyaya Açılan Pencereniz (Your Window to the World)” teması belirlendi.
Sinemalar ve ses kayıtlarının da toplumsal, kültürel, ekonomik, toplumsal ve siyasal yapılara dair pek çok bilgi içermesinin yanı sıra estetik ve sanatsal özelliklere de sahip olduğu için kültürel mirasın en kıymetli modüllerinden biri olarak koruma edilip gelecek jenerasyonlara aktarılması büyük değer taşıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerinden alınan bilgiye nazaran, Sinema Genel Müdürlüğü de bu emel doğrultusunda çeşitli çalışmalar yürütüyor.
Bakanlığın sinema arşivinde bulunan sinemaların kamuoyu ile paylaşılabilmesi için İngilizce ve Türkçe lisanlarında hizmet verebilen ve bu sene içerisinde açılması planlanan bir web sitesi hazırlandı ve sinemalar siteye yüklendi. Kalan sinemaların dijitalleştirilme süreçleri devam ederken dijitalleştirilen sinemalar siteye peyderpey yükleniyor.
Sitede Osmanlı Devleti’nin son günlerinden 1980’lere dek pek çok vakaya tanıklık etmeyi sağlayan doküman sinemalar bulunurken, sitenin bu bağlamda dünyaya ve geçmişe açılan bir pencere olacağı düşünülüyor.
SİNEMA ARŞİVİ BÜNYESİNDE YAKLAŞIK 13 BİN 500 MAKARA SİNEMA BULUNUYOR
Görsel işitsel malzemelerin bozulmadan uzun yıllar hayatta kalabilmeleri için başta sıcaklık ve nem olmak üzere uygun şartlarda korumasının sağlanması gerekiyor. Sinemaların koruma edildiği kutuların ana materyali bile sinemaların uzun ömürlü olmasında değer arz ediyor.
Sinema Genel Müdürlüğünün bu çeşit koşulları yerine getiren bir ortam oluşturmak için başlattığı çalışmalar, aksatılmadan devam ediyor.
Genel Müdürlük sinema arşivi bünyesinde değişik taban ve ölçülerde yaklaşık 13 bin 500 makara sinema yer alırken, RFID sistemi kayıtları ile kutulanmaları tamamlandı. Sinemaların arşiv dışına yetkili işçinin müsaadesi olmaksızın çıkışını engellemek emeliyle manyetik etiketleme ve bu etiketlerle entegre çalışan arşivleme programı ve güvenlik sistemleri bulunuyor.
Genel Müdürlük yöneticileri ve arşivde misyonlu işçi arşive lakin şifreleri ve güvenlik kartlarıyla giriş yapabiliyor. Sinema arşivine ilişkin olan nitrat tabanlı sinemaların dijital ortama aktarılması çalışmaları Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Prof. Sami Şekeroğlu Sinema TV Merkezi tarafından tamamlandı. Bu sinemalar, nitrat tabanlı sinemaların zaten alev alma özelliklerinden ötürü Prof. Sami Şekeroğlu Sinema TV Merkezi Sinema Arşivi’nde koruma ediliyor.
2013’ten itibaren yüksek çözünürlükte tarama yapabilen iki adet sinema tarama aygıtı ile 35 ve 16 mm negatif ve olumlu sinemaların taranması çalışmaları genel müdürlük bünyesinde başlatılırken sinema arşivinde bulunan 16 ve 35 mm manyetik ve optik ses sinemaları de ses tarama aygıtı ile taranabiliyor.
Tüm sinemalar taranmadan evvel temizlenerek fizikî tamirleri yapılıyor. Taraması biten sinemalar film onarım programı ile kare kare restore edilebiliyor. Sinemaların taranarak dijitalleştirmesi çalışmaları esnasında evvelki yıllarda yapılmış olan içerik çözümlemeleri ve sinemalara ilişkin başka bilgiler tekrar gözden geçiriliyor ve eksik olanlar tamamlanıyor.
Sinemalara ilişkin afiş üzere dokümanlar de geniş yüzeyli tarama aygıtı ile taranıyor ve dijital ortama kaydediliyor. Arşivin genişletilmesi ve sinemaların daha uygun ortamda koruması ile korunmasının sağlanması gayesiyle dala duyurulan kampanya yoluyla negatif sinemaların sayısı günden güne artıyor.
Pelikül sinemalar dışında sinema arşivinde 5 bine yakın görüntü kaset (BETACAM, HDCAM, VHS, S-VHS, UMATIC) bulunuyor. Bakanlıkça desteklenen yahut satın alınan uzun metraj, belgesel, animasyon ve kısa sinema çeşitlerindeki bu sinemaların izleme, künyeleme ve dijital olarak kayıtlarının tutulması süreçleri gerçekleştirildi ve sinemaların hepsi dijital ortama kaydedildi.
ULUSAL BİR SİNEMA ARŞİVİ OLUŞTURABİLMEK İÇİN ÇALIŞILIYOR
Görsel-işitsel mirasın korunması ve ulusal bir sinema arşivi oluşturabilmek için çalışan genel müdürlük, bu maksat doğrultusunda gerektiği hallerde Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi, Türk Tarih Kurumu ve TRT ile işbirliği içinde faaliyet yürütüyor.
Vatandaşlar da ellerinde 35 ve 16 mm ölçülerde sinema tarihinde kıymetli yeri olan sinemalar yahut geçmişe ışık tutabilecek doküman sinemalar varsa bunları arşive emanet edebilecek. Böylelikle bu sinemaların uygun ortamlarda koruması ile gelecek kuşaklara transferi sağlanabilecek.
NTV
