Havaların soğuması nedeniyle zencefil ve zerdeçal üzere kışlık baharatlara olan ilginin arttığı tabir ediliyor. Bu üzere eserlerin akciğer rahatsızlıklarına, üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına ve pek çok sıhhat sorununa karşı faydalı olduğu bilinirken; kan deveranını hızlandırmak ve daha dinç olmak için de çeşitli baharatları tüketenlerin olduğu belirtildi. Fakat fiyatı düşürmek için eserin içine buğday, bulgur ve gibisi unsurlar karıştırılınca hem eserden alınan randımanın azaldığı hem de müşterilerin mağdur duruma düştüğü aktarıldı. Bu türlü bir durumla karşılaşmamaları için tüketicilere tavsiyelerde bulunan aktarlar, insanları muteber yerlerden alışveriş yapmaya ve birkaç lira için kaliteden vazgeçmemeye davet etti.
BAHARATA FARKLI UNSURLAR KARIŞTIRIYORLAR
Zencefil, zerdeçal, havlıcan ve tarçın üzere baharatlara daha çok kıymet verilmeye başlanan bu periyotta müşterilerin nelere dikkat edilmesi gerektiği aktarlar tarafından anlatıldı. Eskişehir’de aktar dükkânı işleten Tuncay Tezcan, “İnsanlar soğuk havalarda beden dirençlerini korumak için kışlık baharatlara yöneliyorlar. Bu eserlerin kullanım gayelerinden bahsedelim. Zencefil üst teneffüs yolları enfeksiyonlarına, akciğer rahatsızlıklarına, öksürük sorunlarına çok yararlı. Beşerler zencefili balla karıştırıp şifa bulmaya çalışıyorlar. Bunların içerisine de geçersiz eserler, farklı hususlar girdiği vakit kalitenin düştüğünü ve eserin tesirinin azaldığını görüyoruz. Müşteri baharatçıya geliyor, şifa bulmak için zencefil alıyor fakat zencefil katkılı olduğu vakit istediği sonucu alamıyor. O vakit da hem müşterimiz mağdur olmuş oluyor hem de baharat dalı olarak bizim ayağımıza sıkılmış oluyoruz. Bu hilelerin varlığı canımızı çok sıkıyor. Mesela ne üzere şeyler yapılıyor? Karabiberin içerisine farklı eserler katıyorlar. Mesela en çok uygulanan hilelerden bir tanesi buğday, bulgur üzere hususlar katıyorlar karabibere. Alışılmış bu sıhhat açısından bir ziyan oluşturmuyor lakin karabiberin kalitesini büsbütün bozuyor” yaşanan durumu bu türlü özetledi.
“MÜŞTERİLERİN, TADINA BAKMADAN BUNU ANLAMASI ZOR”
Bu üzere hilelerin, eserin tüketiminden evvel fark edilmesinin pek mümkün olmadığı aktarılırken; satıcılar, muteber yerlerden alışveriş yapmanın ne kadar kıymetli bir problem olduğunun altını çizdi. Kelamlarına devam eden Tezcan, “Müşterilerimiz bunlara nasıl dikkat edecekler? Alışılmış bu hileler gözle ayırt edilemez. Anca lezzetlerinden, tatlarından bilebilirler. Beşerler alışverişe çıktığı vakit güvendikleri yerlerden alışveriş yapmalılar. Müşteriler eserin imalat noktalarını sorgulasınlar. Bakanlık onayı var mı onları sorgulasınlar. Başlarına takılan rastgele bir şey oldukları vakit satıcıdan kesinlikle bilgi istesinler. Yani bu çeşit şeylerle karşılaşmamak, uydurma eserlere maruz kalmamak için yapacakları en iyi şey güvendikleri baharat satıcılarından alışveriş yapmaktır” formunda konuştu.
KALİTELİ ESER UCUZA SATILMAZ
Dövizdeki süratli yükselişten ötürü baharat fiyatlarında da artış yaşandığı belirtilirken, kaliteli eserlerin fiyatlarının doğal olarak bir iki tık üstte olduğu söz edildi. Deneyimli aktar dükkânı sahibi Tuncay Tezcan, “Müşterilerimiz ekonomik düşüncelerinden ötürü doğal ki ekonomik fiyatlara eser almak istiyor lakin ucuza alacağım diye katiyen düzmece eserlere ilgi etmesinler. Zira baharatlar direkt olarak kullanılıyor ve bedenlerine giriyor. Bunlar ileride kesinlikle ve kesinlikle sıhhat tarafında deformasyonlara, rahatsızlıklara sebebiyet verir. İleride karaciğer yetmezliği, böbrek sorunları üzere hastalıklarla karşılaşılabilir. En hoşu doğal eserleri tercih etmektir. Alışılmış ki fiyat kıstasına bakacaklar ancak en kıymetli şey eserin kalitesi” diyerek kelamlarını noktaladı.
“PAKET BAHARATLARIN GÜVENİLİRLİĞİ SORGULANABİLİR”
Marketlerde satılan paket baharatların güvenilirliğinin sorgulanması gerektiği aktarıldı. Bu eserlerin besin kodeksi testlerinden geçseler de kalitenin yüksek olmayabileceği tabir edildi. Yıllardır aktar işinin içinde olan Eskişehirli otuz yıllık esnaf Koray Özkılıç, husus hakkında şu sözleri kullandı:
“Ben karabiberi burada müşterinin önünde çekerim. Zira müşteri, önünde karabiberin çekildiğini gördüğü vakit hile olmadığını anlar. Paket karabiber alındığında kaliteden emin olamayabiliyorsunuz. Doğal insanları zan altında bırakmamak lazım fakat mesela marketlerde paket baharatlar var. Ben bunların güvenilirliğinden kuşku ederim. Zira pakette olduğu için besin kodeksine uygun olsa da eserin faal kıymeti düşüktür. Yani eserler numuneye girdiği vakit bir sorun çıkmaz ve besin tüzüklerinden geçer ancak kalite olarak düşüklük olabilir. Bugün bir karabiberin paketini açtığınız vakit buram buram karabiber kokusunun yayılması ve insanı hapşırtması lazım. Ancak bunu paket mallarda yakalamanız güç zira kalitesi düşük. Öbür türlü aslında hem market kazanacak hem bunu imal eden kazanacak hem aracı kazanacak diye düşünürsek bunu fiyat olarak yakalamak çok zordur.”
“KENDİNİ BİLEN ESNAF, HİLEYE BAŞVURUP İSMİNİ KİRLETMEZ”
Çabucak her kesimde alışveriş yaparken muteber işletmelerin tercih edilmesi gerektiğini vurgulayan Koray Özkılıç, işini iyi yapmaya çalışan insanların bu üzere hilelere başvurmayacağını belirtti. Özkılıç, “En değerlisi sistemli alışveriş yapılan ve bilinen yerden bu eserleri almaktır. Kendini bilen esnaf, ismine leke getirmemek için hileye katiyetle başvurmaz. Ancak cebine üç beş kuruş parayı koyup emekli olduktan sonra ‘bu işte para var’ diyerek bu işe soyunan adam işi bilmediği için ister istemez hileli malları alarak vitrinine koyar ve farkında olmadan da etrafındaki eşine dostuna hileli malı verir. Buna çok dikkat etmek lazım” dedi.
“BİRKAÇ LİRA İÇİN KALİTEDEN OLMAYIN”
Dalın tecrübeli isimlerinden olan Özkılıç, “Bugün piyasada toptancıdan mal alırken bir eserin en düşük ve en yüksek hali ortasında en az on lira fark vardır. Bu on lira kâr marjından ötürü değil, eserin aktif pahasını azaltan unsurlardan kaynaklanır. Ben mesela kendim çektirip alıyorum ki en azından başım rahat olsun. Malı verirken gönül rahatlığıyla verebiliyorum. Karabiberi tartarken bile beni hapşırtabiliyor. İnsanlara çağrım şudur; bir iki lira fark için bildikleri, tanıdıkları aktarı değiştirmesinler. Dalda uzun yıllardır olan, kendini kanıtlamış firmalardan alışveriş yapmalarını tavsiye ediyorum” dedi.
NTV
