İş Bankası tarafından Dünya Gazetesi işbirliğiyle düzenlenen, İş’le Buluşmalar Toplantısı’nın 43’üncüsü, “Yeniden Şekillenen Dünyada Türkiye’yi Geleceğe Taşımak” başlığıyla çevrimiçi gerçekleştirildi.
Aktiflikte konuşan Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, yeni devirde Türkiye’yi geleceğe taşımanın birinci adımının “makro ekonomik istikrarı sağlamak” olduğunu kaydederek, ekonomik siyasetin bütün hedeflerini optimize edecek formda sağlanacak makro ekonomik istikrarın ehemmiyetinden bahsetti.
Bali, “Bundan öngörülebilirlik anlıyoruz. Hane halkı, üretici ve ticari kesim dahil bütün ekonomik aktörlerin gerçek işleyen bir düzenekte ve öngörülebilirliği olan bir ortamda yanlışsız hareket ediyor olması bizatihi ekonomik aktiflik manasına gelir. Bu bozulduğunda kararlar buna nazaran oluyor. Yatırımcı, tüketici kararlarında rasyonel hareket edemez hale geliyor” diye konuştu.
Hür piyasa düzeneğinin göstergelerinin kısa devirli kimi tesirlerle değiştirilmesi halinde karar alıcılara yanlış sinyaller verilebildiğini anlatan Bali, “Karar alıcılar ona nazaran hareket ettiği için kısa devirde hakikat çalıştığını zannettiğiniz işlerin karşılığı olmuyor, tahrip edici sonuçları çıkıyor bu kez. Karar alıcılara öngörülebilir bir makroekonomik bir istikrar sunmalısınız” açıklamasında bulundu.
“NORMALLEŞME KONUSUNDA KIYMETLİ ADIMLAR GÖRÜYORUM”
Adnan Bali, global salgının, ekonomik aktivitelerdeki yavaşlamanın, para siyasetine ait birtakım belirsizliklerin, hür piyasa kültürüyle bağdaşmayan kimi uygulamaların, yükselen enflasyonun ve dış bağlardaki sorunların ülke iktisadına olumsuz tesirlerinden bahsederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Şu anda olağanlaşma konusunda kıymetli bir gelişme görüyorum. TCMB’nin verdiği bildiriler kuvvetli. Yalnızca bildiri değil uygulamalar da var. Siyaset faizinin sadeleştirilmesi, haftalık repo süreçlerine bağlanması, bununla piyasada öngörülebilirliğin artması… Enflasyonda kalıcı olduğuna ikna olunmayan bir süreç olmadığı sürece sıkı para siyaseti duruşunun değiştirilmeyeceği bildirileri, bunda sapma olursa ek sıkılaştırma yapmaktan kaçınılmayacağının ilan edilmesi ve bunun yapılması…”
Bali, global manada ekonomik aktivite arttıkça bunun enflasyonu da ivmelendireceğini belirterek, emtia fiyatlarında beklenen artışa değindi.
“YÜKSEK FAİZDEN BANKALAR MEMNUN OLMAZ”
Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Bali, bankaların faiz oranlarına ait tenkitlere dair şu açıklamalarda bulundu:
“Sanayicilerimiz, üreticilerimiz var burada. Bir faiz artışı karşısında bankacılık sisteminin durumunun ne olduğu anlaşılmak isteniyorsa; en çok kullandıkları ham hususun fiyatı arttığında ne oluyorsa bizde de o oluyor. Tıpkı düzenek. Hangi girdiyi en fazla kullanıyorlarsa, en kısa müddette en çok hangisinin fiyatı yükselmiş ve işine olumsuz tesir yapmışsa birebiri bizde yaşanıyor.
Onun için burada değerli olan ticarette fiyatların genel düzeyi, faizinin düzeyi değil marjın ne olduğu. (Faizsever diye) Bir şey yok. Yüksek faizden, tasarruf fazlası olup bunu faizde pahalandıran ve tek taraflı bireyler memnun olur.”
Bali, ilgili soru üzerine, bu aktifliğin Türkiye İş Bankası Genel Müdürü olarak katıldığı son İş’le Buluşmalar Toplantısı olduğunu kaydederek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Müşteri dünyası, insan münasebetleri manasında ilişkimin kopacağı bir şey asla düşünülemez. Faal iş hayatının getirdiği yoğunluklardan daha bağımsız daha üst bir bakış açısı geliştirerek yetkili heyetlerin da onayı olursa idare şurasında katkı koymaya çalışacağım, deneyimlerimi aktarmaya devam edeceğim. Lakin icrai takımlarımızın kararlarının yerindeliği açısından rastgele bir savımız olmayacak.”
“100 LİRALIK ALIŞVERİŞİN 22 LİRASI İNTERNETTEN YAPILIR HALE GELDİ”
Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Hakan Ortan ise müşteri sayılarının 20 milyonun üzerinde olduğunu belirterek, üzerlerine düşen misyonun, devrin getirdiği müşteri davranışlarındaki değişimleri görebilmek ve okuyabilmek olduğunu tabir etti.
Ortan, her periyodun müşteri ile etkileşiminin ve müşteri tercihlerinin farklı olduğuna vurgu yaparak, “Dijitalleşme bir trend değil, hakikaten bir muhtaçlık ve bu yapılmak zorunda. Yapılsa da olur kategorisindeki bir şey değil, hayati, yaşamsal bir dönüşümden bahsediyoruz” dedi.
Teşebbüsçü ve yönetici olarak eski eserler ve iş modelleriyle vedalaşabilmenin gerektiğini aktaran Ortan, yeni iş modeli ve yeni eserlere geçmenin başarılmasının gerektiğini lisana getirdi.
Ortan, salgın periyodunda müşteri hizmetleri ünitesine 500 yeni istihdam yapmak durumunda kaldıklarını ve çalışanlarının meskenden davet alabilmeleri için gerekli düzenekleri kurduklarını söyledi.
Salgının bir çok şeyi etkilediğini lisana getiren Ortan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Esnek iş modeli, konuttan çalışmaya verilen dayanaklar, organizasyonel değişiklikler ve hatta bankamatikteki nakit yükleme bile etkileniyor. Beşerler bankamatiklere artık çok az gidiyorlar ve gittiklerinde daha yüksek meblağ çekiyorlar. Yani, müşteri davranışları değişiyor. Sizin nakit yüklemeyle ilgili stratejinizi değiştirmeniz gerekiyor.
100 liralık alışverişin 22 lirası internetten yapılır hale geldi. Münasebetiyle internetten alışverişi destekleyecek eserleriniz yoksa, sanal post aygıtınız, sanal kredi kartınız, internetten alışverişe yönelik bir aksiyon planınız yoksa bu çeşit değişimlere ayak uydurmakta zorlanıyorsunuz.”
Ortan, geleceğin bankacılığının platformlar üzerinden gerçekleşeceğini, ödeme sistemlerinin de bunun ayrılmaz bir kesimi olacağını bildirdi.
Dijital para konusuna değinen ve mevzunun verimlilikle ilgili olduğunu söz eden Ortan, “Geleceğin bankacılığı, fizikî paranın olmadığı, dijital paranın olduğu, dijital paranın dijital ödeme sistemleriyle iç içe geçtiği, ihracatın da ithalatın da bu platformlar üzerinden yapılabildiği bir gelecek olacak” değerlendirmelerinde bulundu.
“TÜM ÜLKELERİN AŞILAMA SÜRECİ 2024’LERE KADAR SÜRECEK ÜZERE DURUYOR”
Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Müdürü ve Başekonomist İzlem Fazilet de 2020 ikinci çeyreğinde dünya iktisadının çok sert bir ani duruş yaşadığını belirterek, “Hemen çabucak bütün ülkeler etkilendi ve küresel kriz periyodunda bile görmediğimiz daralmalar yaşandı. Ama devamında siyaset yapıcılar o kadar süratli hareket ettiler ki çok süratli hem ekonomileri harekete geçirmek hem de toplumsal hayatı kısıtlayıcı önlemler birlikte uygulandı” dedi.
Bu sürecin devamında genişleyici siyasetlerin tesirlerinin çok net bir formda hissedildiğini vurgulayan Fazilet, ekonomik aktivitelerin ayakta tutulması maksadıyla dünya ulusal gelirinin yüzde 15’i büyüklüğünde takviye paketlerinin uygulamaya konulduğunu hatırlattı.
Takviye paketlerinin ülkeler bazında farklılık arz ettiğini tabir eden Fazilet, “Bazı ülkelere baktığımızda kamunun direkt bütçe imkanlarını kullandığını gördük. Bizim de dahil olduğumuz kümede da bütçe takviyeleri nispeten daha sonlu kalırken, ekonomilere daha çok kredi kanalı üzerinden dayanak gördük. Bunun sonucunda da dünya da borçluluk seviyelerinin arttığını görüyoruz” değerlendirmelerinde bulundu.
Fazilet, 2021’e başlarken en umut verici şeyin aşı çalışmaları olduğunu bildirerek, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Dünya Sıhhat Örgütü’nün (WHO) datalarına baktığımızda sanıyorum ki 327 milyon doz aşı şu ana kadar uygulanmış durumda. Fakat tabi 327 milyon doz aşı dünyanın sayılı ülkelerine dağıtılabildi. Yeniden WHO’nun açıklamalarına nazaran üretilen aşıların yüzde 75’i dünya ulusal gelirinin yüzde 60’ını elinde tutan 10 ülkeye dağıldı. Münasebetiyle da 130 ülkenin şimdi aşıya erişimi yok. Hasebiyle sizin komşunuz virüse bağışıklık kazanamadığı durumda ülke olarak sizin tek başınıza aşı olmanız kâfi olmayacak. 2021 sonuna kadar yalnızca gelişmiş ülkelerin aşılamaları tamamlamış olması yetmeyecek, bu süreç 2024’lere kadar sürecek üzere duruyor.”
“2021’DE BİRÇOK ÜLKENİN YÜKSEK ORANDA BÜYÜME BEKLENİYOR”
İzlem Fazilet, 2021’de geçen yılın baz tesiriyle birlikte dünya genelinde birçok ülkenin alışılagelmişin dışında yüksek oranda büyümesinin beklendiğine dikkati çeken Fazilet, bu daralma sürecinde küçücük bir umudun dahi piyasaları çabucak hareketlendirmeye başladığını söz etti.
Fed’in her ne kadar düşük faiz siyasetinin en azından 2023’e kadar devam edeceğini söylese de, piyasa faiz oranlarında bilhassa 30 yıllık ABD tahvil faizleri düzeyinde 2019 yılındaki beklenti düzeylerine bir dönüş olduğunu hatırlatan Fazilet, “Bu da şu demek oluyor, Fed her ne kadar piyasa faizlerinin düşük kalacağını söylese de piyasa Fed daha erken faiz artırmak zorunda kalacak. Bu telaffuz dahi emtia fiyatlarını çok sert üst hareket ettirdi” dedi.
Fazilet, bu durumun da portföy akımlarını gelişmiş ülkelere yönlendirdiğini aktararak, kelam konusu çıkış ataklarının de kurda dalgalanmalara sebep olduğunu söyledi.
Konuşmasını Türkiye iktisadına ait değerlendirmelerle tamamlayan Fazilet, açıklamalarını şöyle tamamladı:
“Biz yıllardır enflasyonu politikalarımızda öncelikleyemedik, zira başımıza gelmedik şey kalmadı. Haklı olarak da siyaset yapıcılar daha büyüme tarafında önceliklendirdiler. Enflasyonu aşağı çekmemiz gerekiyor. Nisanda neredeyse herkes enflasyonun zirve yapacağını öngörüyor. Muhtemelen yüzde 16’yı biraz geçecek enflasyon lakin sonrasında lakin baz tesiri lehimize işleyecek.
Merkez Bankası’nın da kasım sonrasında değişen siyasetlerinin da çok tesiri var, sadeleştirdik çabucak, belirsizlikleri kaldırdık. Böylece biz yıl sonuna yanlışsız enflasyonun yüzde 11 bandına gerileyeceğini kestirim ediyoruz. Lakin büyüme üzerinde bir ölçü baskı oluşturabilir. Büyümenin de yüzde 3,5-4 düzeyinde olacağını düşünüyoruz.”
NTV
