İran resmi ajansı IRNA’ya nazaran, Hükümet Sözcüsü Rebii, başşehir Tahran’da düzenlediği basın toplantısında E3 olarak isimlendirilen nükleer mutabakatın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya ile ABD’nin nükleer muahedeyi ihlal etmekle suçladıkları İran aleyhinde UAEA İdare Şurasından karar çıkartma gayretlerine karşı ihtarda bulundu.
Rebii, “İran aleyhinde rastgele bir kararın alınması halinde UAEA ile İran Atom Gücü Kurumu ortasındaki son uzlaşmanın gözden geçirilmesi de dahil olmak üzere katiyetle uygun bir karşılık ve karar verilecektir.” dedi.
İran’ın, nükleer muahede konusunda ABD’nin de katıldığı gayri resmi toplantı düzenleme teklifini reddetmesine ait ise Rebii, “Üç Avrupa ülkesinin ABD’nin konuk olarak katılacağı bir toplantı yapma önerisi meseleleri çözmek için bir teşebbüstü fakat bize nazaran bu toplantı için hakikat vakit değil.” değerlendirmesini yaptı.
Rebii, nükleer muahedenin sürdürülmesi için öncelikle ABD’nin yaptırımları kaldırması gerektiğini yineledi.
İRAN İLE ABD ORTASINDA NÜKLEER MUTABAKAT DÜĞÜMÜ
ABD Lideri Donald Trump, 2018’de Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı nükleer mutabakattan ülkesini tek taraflı çekerek, İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Tahran da yaptırımlara karşılık 5 Ocak 2020’de mutabakattaki taahhütlerini büsbütün durdurmuş ve yüksek seviyede uranyum zenginleştirme süreci dahil bir dizi adım atmıştı.
İran, 27 Kasım 2020’de bilim insanı Muhsin Fahrizade’ye düzenlenen suikastın akabinde hükümetin itirazlarına karşın 1 Aralık 2020’de Mecliste onaylanan nükleer yasa kapsamında, 5 Ocak’ta uranyumu yüzde 20 zenginleştirdiğini, 13 Ocak’ta da nükleer silah üretiminde de kullanılan uranyum metali üretimi için çalışmalara başladığını duyurmuştu.
Yaptırımların kaldırılmaması halinde İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Muahedesi (NPT) kapsamında 2016’dan bu yana istekli olarak uyguladığı Ek Protokol’den ayrılmasını öngören yasa kapsamında İran, UAEA müfettişlerinin nükleer tesislerini istedikleri anda ansızın denetlemelerine imkan tanıyan Ek Protokol’den çekilmişti.
UAEA Lideri Rafael Grossi, 21 Şubat’taki Tahran ziyaretinde yaptığı görüşmeler sonucunda süreksiz teknik uzlaşı sağlandığını, bu kapsamda 3 ay daha UAEA’nın temel doğrulama ve izleme faaliyetlerinin “sınırsız” süreceğini söz etmişti.
İran Atom Gücü Kurumu ise hususla ilgili açıklamasında, Güvenlik Kontrolü Mutabakatı dışında UAEA’ya öteki bir denetleme imkanı tanınmayacağını, sadece 3 ay mühletle birtakım nükleer faaliyetlerinin kaydedileceğini açıklamıştı.
İran’ın Ek Protokol’den çekilme kararı dahil nükleer programıyla ilgili attığı adımlara reaksiyon gösteren İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD’nin UAEA İdare Heyeti toplantısında İran aleyhinde karar çıkarılması için teşebbüslerde bulunduğu bildirilmişti.
NTV
