Diyabet yahut şeker hastalığı, kandaki şeker ölçüsünü ayarlayan insülin hormonunun düzenlenme düzeneklerinin bozulması sonucu, kan şekerinin denetimsiz olarak artması ve bununla alakalı olarak dokularda hasar meydana gelmesine neden olan bir hastalıktır.
İnsülin hormonunun üretimi ve salgılanması ile ilgili sistemlerin bozulma sebebine nazaran tiplere ayrılır. Buna nazaran insülin üretimi direkt bedendeki oto-immün tepkiler nedeniyle bozulursa Tip 1 diyabet; kalıtsal faktörler, beslenme sistemi, beden tartısı ve antrenman yapmanın da yer aldığı faktörler nedeniyle insülin çalışması bozulursa da Tip 2 diyabet kelam bahsidir.
Dünya genelinde şeker hastalığı; körlük, böbrek yetmezliği, kalp krizi, inme ve bacak ampütasyonlarının en kıymetli sebeplerindendir. Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran 2016 yılında 1,6 milyon insan, direkt şeker hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmiştir.
BILINMEYEN ŞEKER NEDİR?
Genetik olarak şeker hastalığına yatkın olan şahıslarda (ailede şeker hastası birinci derece yakını olan şahıslar gibi) berbat beslenme alışkanlıkları, hareketsiz hayat şekli, önemli kilo artışı yahut ek öbür kronik hastalıkların varlığı durumunda bedendeki kan şekeri istikrarını sağlayan insülin hormonunun çalışması bozulmaya başlar.
Buna nazaran, sağlıklı insanlarda kan şekerinin olağan bedellerde kalmasına kâfi olacak ölçüdeki insülin hormonu, bahsedilen durumların varlığında kan şekerini olması gereken paha aralığına döndüremez. Buna insülin direnci ismi verilir.
İnsülin direnci gelişmeye başladığında beden kâfi aktiflik gösteremeyen insülinin tesirini güçlendirmek için daha çok insülin hormonu üretmeye başlar.
Bu doğrultuda, kanda tespit edilen insülin ölçüsü artış gösterir. Bu süreçte beden makul oranda kan şekerini tertipli tutmaya devam edebilir. Fakat bahsedilen olumsuz alışkanlık ve davranışlar devam ettiği takdirde bedenin insülin üretim kapasitesi azalmaya başlar ve kâfi insülin üretemez.
Sonuçta kan şekeri tekrar yükselmeye başlar. İşte halk ortasında “bâtın şeker” olarak söz edilen, bu sürece prediyabet ismi verilir. İnsülin ölçüsü belli bir düzeyin altına gelip kan şekeri de çok yükseldiğinde şeker hastalığından bahsedilir.
Bilinmeyen şeker tespit edilen bir şahısta, yanlışsız hayat usulü değişiklikleri ve tedaviyle şeker hastalığının gelişimi önlenebilir.
KAPALI ŞEKERİN SEBEPLERİ NELERDİR?
Belli risk faktörlerine sahip bireylerde zımnî şeker ortaya çıkma mümkünlüğü daha yüksektir. Bu doğrultuda, zımnî şekere neden olabilen etmenler şu halde özetlenebilir:
-Fazla kilolu olmak yahut obezite
-Aktivitesiz (sedanter) ömür üslubu
-Yüksek kan basıncı
-Yüksek kan kolesterolü
-Birinci derece aile yakınında Tip 2 diyabet tanısı varlığı
-Doğum tartısı 4000 gramın üstünde bebek dünyaya getirme
ZIMNÎ ŞEKER BELİRTİLERİ NELERDİR?
Şahısta prediyabet ya da bilinmeyen şeker varlığında çoklukla muhakkak bir şikayet yahut bulgu tespit edilmez.
Bununla bir arada kan şekerinin seviyesi ve ne kadar mühlet ile yüksek ölçüde seyrettiğine bağlı olarak şeker hastalığı şimdi gelişmeden birtakım belirti yahut bulgular ortaya çıkabilir. Bunlar şu formda sıralanabilir:
Beden yükünün artması ve obezite
Sık açlık hissetme yahut çok yemek yeme gereksinimi
Yüksek kan basıncı
Kan kolesterolünün artması
Halsizlik, yorgunluk ve konsantrasyonda azalma
Ciltte renk değişikliği (kıvrım bölgelerinde cildin koyulaşması)
KAPALI ŞEKER TANISI NASIL KONUR?
Şeker hastalığı tanısı genel manasıyla açlık ve/veya tokluk kan şekeri seviyesinin ölçülmesi, üç aylık kan şekeri de ismi verilen HbA1c kıymetinin belirlenmesi ve şeker hastalığına bağlı organ yahut doku hasarının varlığının sorgulanmasına nazaran konur.
Sıhhat bir beşerde açlık kan şekeri seviyesi 70-100 mg/dl ortasında hesaplanır. Bu doğrultuda şeker hastalığı tanısı şu durumlarda konabilir:
Açlık kan şekerinin 125 mg/dl üstünde olması
Tokluk kan şekerinin 200 mg/dl üstünde olması
HbA1c bedelinin 6,5 mg/dl üstünde olması
Göz, böbrek, hudut hücreleri üzere çeşitli dokularda şeker hastalığına bağlı hasarın varlığı.
NTV
