Greta Thunberg iklim adaletine dikkat çekmek için başladığı okul aksiyonunun yıl dönümü olan Perşembe günü, Almanya Başbakanı Angela Merkel ile bir ortaya geldi. Thunberg’e, başlattığı global hareketin başka önde gelen isimleri Luisa Neubauer, Anuna de Wever ve Adelaide Charlier eşlik etti. Dört aktivist, Merkel ile buluşmalarında, AB başkanlarına “Olaya bir kriz üzere yaklaşmadan ekoloji ve iklim krizini çözebilecekmişiz üzere davranmayı bırakın” bildirisi veren bir mektup ilettiler.
125 bin kişinin imzasını taşıyan bu mektup, fosil yakıtlara yapılan yatırım ve teşviklerin hemen durdurulmasını talep ediyor. Almanya 2038 yılına kadar kömür kullanımını, 2050 yılına kadar da karbon kullanımını tümüyle sıfırlamayı gündemine almıştı. Fridays for Future (Gelecek İçin Cumalar) hareketi ayrıyeten, Berlin’den kömür için belirtilen tarihin 2038’den 2030’a, karbon kullanımı için belirlenen tarihinse 2050’den 2035’e çekilmesini istiyor.
Heidelberg Üniversitesi’nde fizik öğrencisi olan Fridays for Future hareketinin sözcüsü Line Niedeggen, iklim hareketine öncülük etmenin Almanya’nın bir sorumluluğu olduğu görüşünde. Ülkenin tarihi olarak dünyanın en büyük karbon emisyonuna sahip ülkelerinden birisi olduğunu söyleyen Niedeggen, Almanya’nın daha pak güç sistemlerine geçmek için kâfi bütçesi olduğunu ve AB Konseyi’ne başkanlık ettiğine dikkat çekiyor.
Niedeggen, “Dünyanın en büyük karbon salınımı yapan ülkelerinden biri olarak bu vazifesi mevcut rotayı değiştirmek için kullanmalıyız. Zira bilimsel olarak 2020, 1 buçuk dereceye erişme konusunda bir şeyleri değiştirebileceğimiz son yıl” diyor.
PROTESTOLARA PANDEMİ DARBESİ
Birleşmiş Milletler Etraf Programı yöneticileri, geçen Kasım ayında, 2020 yılının dünyada emisyonları kesmek için son yıl olduğu konusunda ihtarda bulunmuştu. Lakin kimse bunun beklenmeyen bir kamu sıhhati kriziyle tıpkı vakte denk düşeceğini kestirim etmedi.
Pandemi iklim aktivizmine bir darbe vurdu. Niedeggen, tüm dünyanın bilimsel tavsiyelere nazaran hareket etmesi gerektiğini savunan hareketlerinin, karantina tedbirlerini son derece ciddiye aldığını ve kamusal alandaki protestolar yerine internet üzerinden aktivizm yaptıklarını belirtiyor.
Hareket, 24 Nisan’da bir “dijital grev” düzenledi. Canlı yayına 250 binden fazla kişi katıldı. “Fiziksel olarak yan yana değildik lakin birlikte savaşıyorduk” diyor Niedeggen.
Birtakım aktivistler de Almanya’nın dört bir yanından getirdikleri dövizleri Alman parlamentosunun önüne bıraktılar. Sloganları, “Her krizle savaşın” idi.
Tekrar de corona krizi kaçınılmaz olarak iklim krizinin önüne geçti ve Postbank tarafından düzenlenen yeni bir ankete nazaran 16-18 yaşındaki Almanların sadece yüzde 6’sı bu platformun digital protestolarına katıldı. Bu oran pandemi öncesi devirde yüzde 30’ların üzerindeydi.
Dünyanın öbür bölgelerinde de online aktivizme kayma daha olumsuz sonuçlar doğurdu.
Gambiyalı iklim aktivisti Fatou Jeng, Afrika’daki okul protestosu hareketlerinin halihazırda Avrupa’dan çok daha düşük iştirakle gerçekleştiğini söylüyor. DW’ye konuşan Jeng, kendi aktivizmini ağaç yetiştirmek, kıyı kıyılarını korumak ve insanları iklim değişikliği hakkında bilgilendirmek üzerinden yaptığını belirtti.
“İklim değişikliğinden en çok etkilenen Afrika’nın birden fazla kırsal bölgesinde internet erişimi olmadığını” belirten Jeng, yeniden de hükümetlerine baskı yapmak için Gambiya’daki aktivistlerin dijital olarak aksiyonlarına devam ettiğini tabir etti.
Berlin’de düzenlenen iklim protestosu, Eylül 2019 “YENİ NORMAL” İÇİN BİR FIRSAT
Corona krizinin akabinde getirilen toplumsal kısıtlamaların birden fazla gevşetildi ve protestocular tekrar sokağa çıkmaya istekli. Dünya çapında 7,6 milyon kişinin katıldığı düşünülen ve geçen sene Eylül ayında yapılan Global İklim Grevi’ne emsal bir hareketi yine yapmayı düşünüyorlar.
Niedeggen bu yıl 25 Eylül’de düzenlenmesi planlanan aksiyonun geçen yılkinden çok farklı olacağını söylerken, COVID-19 pandemisinin fırsatlar sunduğunu da kelamlarına ekliyor:
“Pandemi bize günlük hayatımızı kriz durumlarına nazaran değiştirip dönüştürebildiğimizi gösterdi. Yenilenebilir bir dünya nizamı ile herkes için, iklimi önceleyen bir yeni olağan yaratma imkanımız var.”
Geçen sene Jeng’in de içinde olduğu 20 bayan aktivist G20 ülkelerinin iktisat bakanlarına bir açık mektup gönderip “kulislerde alınan teşvik paketleri ve kurumsal kurtarma planlarının” on yıllardır iklim konusundaki gelişimin önünü tıkadığını belirtmişti. “Sistem bozuk değil, esasen adaletsiz olmak üzerine kurulmuş. Onu kurtarmaya değil, tekrar kurmaya muhtaçlığımız var” diyen mektupta siyahların ve yerli halkların ekonomik kriz, iklim krizi ve corona virüs krizinden “adaletsiz bir biçimde etkilendiği” belirtiliyordu.
“HENÜZ SIYASET DEĞİŞİKLİĞİ YOK”
Fakat devletlerin teşvik harcamalarına ait son bilgiler, aktivistlerin kelamlarının pek de tesirinin olmadığını gösteriyor. Fakir ülkelerin borçlarının ödenememesi bir yana, Energy Policy Tracker’ın son datalarına nazaran, G20 ülkeleri salgının başlangıcından bu yana fosil yakıt kullanımı için 169 milyar dolarlık teşvik garantisi verdi.
Fridays for Future hareketi üzerine çalışan ve İsveç’in Uppsala Üniversitesi’nde siyaset bilimi doçenti olan Katrin Uba’ya nazaran, aktivistler farkındalık yaratıp siyasetçilere ulaşmayı başarsa da, bir siyaset değişikliğini şimdi gerçekleştiremediler.
Lakin Uba, toplumsal hareketlerde kamusal ilginin inişli çıkışlı bir seyir gösterdiğini ve “seferberlik dalgaları” halinde büyüdüğüne dikkat çekiyor. DW’ye konuşan Uba, Fridays for Future hareketinin en büyük başarılarından birinin, pandemi krizinden çok sonra bile faal olabilecek, iklim çabasını devam ettirebilecek politik bir kuşak doğurmak olduğu görüşünde.
Harekete katılan çok sayıda insanın hayatlarında daha evvel protestoya katılmadığına dikkat çeken Uba şöyle diyor: “Bir kez protestoya katıldıktan bunun devamının geleceğini de biliyoruz.”
NTV
