Macron, resmi ziyaret için gittiği Ruanda’da soykırım anıtında yaptığı konuşmada, “Sorumluluklarımızı tanımaya geldim” dedi.
“Fransa’nın Ruanda’da rolü, geçmişi ve siyasi bir sorumluluğu var” diyen Macron, vaktin Fransız hükümetinin soykırım uygulayan Ruanda idaresinin fiilen yanında olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Macron, Fransa’nın sebep olduğu acıları çekenlerin yüzüne bakma ve acılarını kabul etme vazifesi olduğunu belirterek ülkesinin doğrular konusunda uzun müddet sessiz kaldığını kaydetti.
KABAHAT İŞTİRAKİNİ KABUL ETMEDİ
“Fransa cürüm ortağı değildi. Dökülen kan, onun silahlarına ya da askerlerinin ellerine bulaşmadı.” sözünü kullanan Macron, Fransa’nın 1990’dan miras kalan çatışmaya dahil olarak ülkedeki duruma ait ikazları dikkate almadığını söyledi.
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, ülkesinin bölgesel çatışma yahut sivil savaşı önlemeye çalışırken tüm ikazları kulak arkası ederek soykırım uygulayan bir kişinin yanında durduğunu, bu biçimde çok makus biten döngüye dahil olduğunu lisana getirdi.
Son 10 yılda Ruanda’yı ziyaret eden birinci Fransa Cumhurbaşkanı olan Macron konuşmasını, “Ancak bu karanlık vakitleri geçirenler affedebilir, bize kendimizi affetme ikramını verebilir.” sözünü kullandı.
“SOYKIRIMDA AĞIR SORUMLULUĞU VAR”
Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a, martta Ruanda soykırımına ait sunulan raporda, Fransa’nın soykırımda ağır sorumluluğu bulunduğu fakat kabahat ortağı olduğunu gösteren bir şey olmadığı belirtilmişti.
Periyodun Cumhurbaşkanı François Mitterrand’ın, soykırımda değerli rol oynadığı vurgulanan raporda, “Fransa, soykırım hazırlığı konusunda kör davrandı” sözü kullanılmıştı.
Raporda, Fransa’nın soykırımı yapan hükümete silah temin etmesinin ve Fransız askerlerinin Ruanda ordusuna eğitim vermesinin gerisinde ülkenin etnikçi yaklaşımının olduğu aktarılmıştı.
Ruanda hükümetinin teşebbüsüyle ABD merkezli “Levy Firestone Muse” hukuk firmasının hazırladığı raporda da, Fransa’nın Ruanda soykırımında önemli sorumluluğu bulunduğu ve Fransız hükümetinin Hutu rejiminin soykırım gündeminden habersiz olmadığı, öngörülebilir bir soykırıma imkan tanıdığı vurgulandı.
RUANDA SOYKIRIMI
Ruanda’da 1994’te Hutular, devrin Devlet Lideri Juvenal Habyarimana’nın uçağının düşmesinden sorumlu tuttukları Tutsilere karşı soykırım başlatmıştı. Ülkede 100 gün süren katliamda 800 binden fazla Tutsi hayatını kaybetmişti.
Fransa, soykırımı yapan Hutu hükümetinin uzun mühlet destekçisi olduğu için memleketler arası kamuoyunda ve ülke içinde eleştiriliyor. Fransa, 23 Haziran 1994’de ülkenin güneybatısında sığınmacılar için inançlı bölge oluşturmak gayesiyle Turkuaz Operasyonu’nu başlatmıştı. Fransa, soykırımı engellemek yerine soykırımcılara silah ve mühimmat dayanağı sağladığı için kınanmıştı.
Fransa’nın 1994’te Ruanda soykırımını yapan Hutu hükümetine, Fransız ordusunun denetimi altında olan bölgeden kaçması için buyruk verdiği “diplomatik telgraf” ortaya çıkmıştı.
Mitterrand, Le Figaro gazetesine 1998’de verdiği mülakatta, “O ülkelerde bir soykırım yaşanması o kadar da kıymetli bir şey değil” sözünü kullanmıştı.
NTV
