25 Eylül 1964’de Giresun’un Şebinkarahisar ilçesinde doğan Erdal Eren, bir askeri inzibat erini öldürdüğü iddiasıyla 13 Aralık 1980’de Ulucanlar Cezaevi’nde idam edildiğinde şimdi 17 yaşındaydı.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi öğrencisi Sinan Suner, 30 Ocak 1980 tarihinde Milliyetçi Hareket Parti’li Bakan Cengiz Gökçek’in muhafazası Süleyman Ezendemir tarafından vurularak öldürüldü.
Ankara Yapı Meslek Lisesi öğrencisi Erdal Eren, Suner’in öldürülmesini protesto etmek için 2 Şubat 1980 günü düzenlenen şovda çıkan çatışmadan sonra gözaltına alınan 24 kişinin ortasındaydı.
Eren, çıkan çatışmada er Zekeriya Önge’yi öldürdüğü argümanıyla tutuklandı. Gözaltına alınmasından kısa bir mühlet sonra 19 Mart 1980 günü hakkında idam kararı verildi.
Eren idam edildiğinde 17 yaşındaydı ve cezanın infaz edilebilmesi için yaşı büyütülmüştü.
“SON BAKIŞTAKİ O GÖZLER KALDI AKLIMIZDA”
Erdal Eren’i idamından on altı saat evvel ziyaret eden Gazeteci Savaş Ay, Eren’in son fotoğraflarını çekti. Ve o fotoğraflar bir Sezen Aksu müziğine, ‘Son Bakış’a ilham oldu.
Savaş Ay, ‘Son Bakış’ın kıssasını şöyle anlatıyor:
“Erdal Eren’i son anlarında çektiğim o fotoğrafları, milyonlarca kişi üzere Sezen Aksu da görmüş ve çok etkilenmiş. Anlatırken, “Öylesine saf, öylesine vefattan uzak, öylesine genç ki… Öyküsünü de okudum. Lakin beni temel vuran o ‘son bakış’ fotoğrafıydı Savaş.
‘AĞIT GİBİ’
Aysel Gürel’e gösterdim o fotoğrafı. Birlikte bir şeyler yazdık. Onno’ya verdik besteledi (Tunç). Müzikten çok ağıta benzedi. Yürekten kopup gelen, saf, duru, gerçek…” dedi. Ve işte o ağıtın kelamları.
“Bir an duruşu üzere
Ömrün gidişi üzere
Veda ederken
Aşk ateşi üzere söner iç çekişler
Amman amman yandım aman
Acı yüzler”
‘O Ağıt’ daha sonra bir Sezen Aksu müziği ‘Son Bakış’ olarak karşımıza çıktı.
SON BAKIŞ
Bir kelam bitişi üzere son buldu sevişler
Bir yaz güneşi üzere eritir daima bu terkedişler
Bir an duruşu üzere ömrün gidişi üzere
Veda ederken aşk ateşi üzere söner iç çekişler
Aman aman yandım aman
Kurşun üzere izler
Son bakıştaki o gözler kaldı aklımızda
Aman aman acı yüzler
Kurşun üzere izler
Son bakıştaki o gözler kaldı aklımızda
Aman aman…
Erdal Eren, veda mektubunu hücresinde yazmış ve iç çamaşırında taşıyarak avukatına ulaşmasını sağlamıştı.
ERDAL EREN’DEN SON MEKTUP
Sevgili annem, babam ve kardeşlerim;
Sizlere bugüne kadar pek sağlıklı mektup yazamadım. Ayrıyeten konuşma imkanımız ve görüşmemizde olmadı. Zati dışarıdayken de birbirimizi anlayacak formda konuşamadık. (Bu bahiste sizlere karşı büyük oranda yanlışlı davrandım. Lakin bunu size karşı hürmet duymadığım, bu nedenle bu türlü davrandığım biçiminde yorumlamamanızı dilerim) Bu nedenle sizlere anlatacağım, konuşacağım çok şey var.
Fakat imkan yok. Niyetlerimi bu mektupla anlatmaya çalışacağım. Şu anda ne durumda olacağınızı kestirim ediyorum. Ancak çok açıklıkla söylüyorum ki benim moralim çok iyi ve mevtten de endişem yok. Çok büyük bir ihtimalle bu işin mevtle sonuçlanacağını çok iyi biliyorum. Buna karşın endişeye, yılgınlığa, karamsarlığa kapılmıyorum ve devrimci olduğum, uğraşa katıldığım için onur duyuyorum. Bu türlü düşünmem, bu türlü davranmam,halka ve ihtilale olan inancımdan gelmektedir. Mevtten korkmadığımı söylemem, yaşamak istemediğim, yaşamaktan bıktığım formunda anlaşılmamalı. Elbette ki hayatta olmayı ve çaba etmeyi dileklerim. Fakat karşıma vefat çıkmışsa, bundan korkmamam, cüretle karşılamam gerekir. Biliyorsunuz ki bu ceza işlediğim argüman edilen kabahatten verilmedi. Asıl amaçlanan bu türlü bir hadiseyle gözdağı vermek ve çabayı engellemek gayesine dayalıdır. Bu nedenle sizinde bildiğiniz üzere, kendi hukuk kurallarını çiğneyerek bu cezayı verdiler.
Cezaevinde yapılan (Neler olduğunu detaylı bir biçimde öğrenirsiniz sanırım) insanlık dışı zulüm altında inletildik. O kadar aşağılık, o kadar canice şeyler gördüm ki, bugünlerde yaşamak bir azap haline geldi. İşte bu durumda Vefat korkulacak bir şey değil, şiddetle arzulanan bir vaka, bir kurtuluş haline geldi. Bu türlü bir durumda insanın intihar ederek hayatına son vermesi içten bile değildir. Fakat ben bu durumda irademi kullanarak, ne değerine olursa olsun hayatımı sürdürdüm. Hem de ileride bir gün öldürüleceğimi bile bile. Sizlere bunları anlatmamın nedeni yaşamaktan bıktığım ya da sıkıntının kıymetini, ciddiyetini kavramadığım üzere yanlış bir fikre kapılmamanız içindir. Bütün bu yapılanlar,başımdan geçenler, kinimi binlerce sefer daha arttırdı ve çaba azmimi körükledi. Halka ve ihtilale olan inancımı yok edemedi. Çabayı sonuna kadar, en iyi bir biçimde yürütmek ve yükseltmekten diğer gayem yoktur.
Sorun benim açımdan kısaca bu türlü. Fakat sizin açınızdan daha farklı, daha sıkıntı olduğunu biliyorum.
Anne, baba ve evlat ortasındaki sevgi çok güçlüdür, kolay kolay kaybolmaz. Ve evlat acısının da sizin için ne derece tesirli olacağını biliyorum. Lakin ne kadar sıkıntı da olsa bu çeşit duygusal tarafları bir kenara bırakmanızı istiyorum. Şunu bilmenizi ve kabul etmenizi isterim ki, sizin binlerce evladınız var. Bunlardan daha kaçları katledilecek, ömürlerini yitirecek, fakat yok olmayacaklar. Uğraş devam edecek ve onlar çaba alanlarında yaşayacaklar.
Sizlerden istediğim bunu bu türlü bilmeniz, daha iyi kavramaya uğraş göstermenizdir. Zavallı ve çaresiz biriymiş üzere gerimden ağlamanız beni yaralar. Bu bahiste ne kadar güçlü, ne kadar yiğit olursanız, beni o kadar keyifli edersiniz.
Hepinize özgür ve keyifli hayat dilerim.
Devrimci selamlar
Oğlunuz Erdal
NTV
