Bir yılı aşkın müddettir hayatımızda olan Covid-19’a karşı geliştirilen aşılar, yaklaşık üç aydır dünyanın çeşit yerlerinde uygulanıyor.
Corona virüse karşı dünyanın birçok yerinde geliştirdikleri aşılarla şirketler, tedarik problemiyle baş etmelerine karşın aşıları hükümetlere satarak milyarlarca dolar gelir elde ederken, borsadaki artışlarıyla kıymetlerine bedel kattılar.
Guardian gazetesi pandeminin sona ermesindeki en kilit etken olan Covid-19 aşılarının geliştiricilerinin bu süreçte elde ettikleri gelirleri, borsa paylarındaki artışı ve gelecek varsayımlarını aktardı. İşte o datalar..
BİONTECH – PFİZER (mRNA AŞISI)
Türk bilim insanları Dr. Hasret Türeci ve Prof. Dr. Uğur Şahin öncülüğündeki grup tarafından geliştirilen Biontech – Pfizer Covid-19 aşısı, dünyada onaylanan birinci Covid-19 aşısı. Aşı mRNA teknolojisiyle geliştirilirken, aşının -70 santigrat sıcaklığında saklanması gerekiyor.
Biontech aşısından ABD 200 milyon doz sipariş verirken bu siparişler için 3,9 milyar dolar, Avrupa Birliği ise 300 milyon doz aşı siparişi verdi ve bu aşıların iki dozu için ortalama 30 dolar ödedi. Bu muahedeler kapsamında Biontech – Pfizer iştiraki, 2021’de aşı satışlarından 15 milyar dolarlık gelir beklerken Pfizer tarafı, aşı üretimindeki artışa bağlı olarak bu sayının 30 milyar dolara kadar çıkabileceğini öngördüklerini belirtiyor.
İngiliz Barclays şirketinin analisti Carter Gould, ilerleyen günlerde aşının tek doz uygulanacağını öngördüğü durumda ise şirketlerin kestirimi gelirinin 2020’de 21,5 milyar dolar, 2021’de 8,6 milyar dolar ve 2023’te 1,95 milyar dolar olacağını belirtti.
Son 12 ayda Pfizer’ın pay fiyatları yüzde 1,8 oranında artarken Biontech payları ise yüzde 156 artış gösterdi.
MODERNA (mRNA AŞISI)
ABD merkezli Moderna, yaptığı muahedeler kapsamında AB’ye 310 milyon doz, ABD’ye 300 milyon doz, İngiltere’ye 17 milyon doz, Japonya’ya 50 milyon doz aşı sağlayacak. AB’nin ek olarak 2022 için 150 milyon dozluk alım seçeneği var.
Moderna -20 santigrat derecede saklanması gereken iki doz aşıyı, ABD’ye 30 dolar, AB’ye ise 36 dolar fiyatla sattı. Aşı tedariği sağlandığı takdirde ise Moderna’nın 2021’de 18,4 milyar dolar gelir elde etmesi bekleniyor.
Barclays analisti Gena Wang, yapılan tahliller ve sağlanan tedarik sonrasında Moderna’nın 2021’de 19,6 milyar dolar, 2022’de 12,2 milyar dolar, 2023’te 11,4 milyar dolar gelir edeceğini öngördüğünü açıkladı.
Şimdi 11 yıllık bir şirket olan Moderna’nın payları son 12 ayda yüzde 372 oranında artış gösterirken şirketin Fransız CEO’su 48 yaşındaki Stephane Bancel’in serveti, elinde bulunan yüzde 9’luk pay sayesinde 5 milyar dolara ulaştı.
JOHNSON & JOHNSON (ADENOVİRÜS AŞISI)
ABD merkezli ilaç şirketi Johnson & Johnson’ın Belçika tesislerinde üretilen tek dozluk Covid-19 aşısı, olağan buzdolabı sıcaklığında saklanabiliyor.
Dünyadaki tek doz olarak uygulanan birinci Covid-19 aşısı olan Johnson & Johnson için yoksul ülkelere gönderilmek üzere COVAX, 2022 yılına kadar temin etmek üzere 500 milyon dozluk sipariş verdi. AB 400 milyon aşı siparişi verirken ABD 100 milyon doz, İngiltere ise 30 milyon dozluk sipariş verdi. ABD, aşı ile ilgili 200 milyon doz ek alım seçeneğini de elinde bulunduruyor.
Aşının dozunun 10 dolara satıldığı belirtilirken, şirketin bu yıl içerisinde 1 milyar doz aşı üretmeyi ve dağıtmayı hedeflediği, buradan da 10 milyar dolar gelir elde edeceği açıklandı. Johnson & Johnson’ın son 12 ayda pay fiyatları ise yüzde 7,7 arttı.
ASTRAZENECA (ADENOVİRÜS AŞISI)
İngilitere’nin en ünlü üniversitelerinden Oxford ile birlikte geliştirilen AstraZeneca Covid-19 aşısından İngiltere 100 milyon doz sipariş verirken, AB 400 milyon doz, ABD 300 milyon, Japonya da 120 milyon doz sipariş verdi.
Ünlü tahlil şirketi SVB Leerink’in varsayımlarına nazaran, AstraZeneca, üretip teslim ettiği aşılardan 2020’de 1,9 milyar dolar gelir elde etmesi beklenirken, 2022’de ise 3 milyar dolar gelir elde etmesinin öngörüldüğü açıklandı.
Daha evvel, ürettiği Covid-19 aşısından kar hedefi gütmeyeceğini açıklayan AstraZeneca, aşısının iki dozunun 4,30 dolar ile 10 dolar ortasında satılacağını bildirmişti.
SİNOVAC (ETKİSİZLEŞTİRİLMİŞ VİRÜS AŞISI)
Türkiye’nin de 14 Ocak’tan itibaren kullandığı Çinli şirket Sinovac tarafından geliştirilen CoronaVac aşısından şimdiye kadar Türkiye’nin yanı sıra Brezilya, Şili, Singapur, Endonezya, Malezya ve Filipinler sipariş verdi.
Çin’de de kullanım onayı bulunan aşı ile ilgili Sinovac, 2021 yılı içerisinde 1 milyar dozun üzerinde üretim yapabileceğini bildirirken şirketin bu aşılardan ne kadar gelir elde edeceği netlik kazanmadı.
SPUTNİK V (ADENOVİRÜS AŞISI)
Rusya’nın birinci Covid-19 aşısı olan Sputnik V, Gamaleya Enstitüsü tarafından geliştirilirken Rusya Direkt Yatırım Fonu ticari haklarının sahibi durumunda. Aşıdan bugüne kadar 50’den fazla ülke sipariş verirken Rusya tarafı şimdiye kadar aşıyla ilgili 10 ülkede 15 üreticiyle muahede imzaladıklarını açıkladı ve 2020’de 1,4 milyar doz üretilebileceklerini bildirdi.
Aşının tam satış fiyatı bilinmezken, aşının iki dozunun 20 dolardan satıldığı konuşuluyor. Rusya tarafının bütün aşılardan ne kadar kazanacağı da aşı fiyatının belirsizliğinden dolayı mutlaklık kazanmadı.
NTV
