Emekçilerin, günlük çalışma müddetinin düşürülmesi için verdiği uğraştan doğan 1 Mayıs, bir asırdan fazladır dünyanın dört bir yanında emek ve personel bayramı olarak kutlanıyor.
ABD’de çalışanların günlük çalışma müddetinin 12 saatten 8 saate indirilmesi için 1884’te başlattığı uğraş, 1886’da kitlesel grevlerle yaygınlaşıp global bir nitelik kazandı.
Milletlerarası Personel Kardeşliği Teşkilatının 1889’daki Paris Kongresi’nde, yılın bir gününün dayanışma gayesiyle emekçilerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı.
ABD’li sendikacıların önerisi üzerine o gün “1 Mayıs” olarak belirlendi. O tarihten itibaren 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında “Emek Bayramı“, “İşçi Bayramı” ve “1 Mayıs Bayramı” üzere isimlerle kutlanmaya başlandı.
OSMANLI’DA BİRİNCİ DEFA 1911’DE KUTLANDI
Osmanlı’da 1 Mayıs birinci sefer 1911’de Selanik’teki tütün, pamuk ve liman personelleri tarafından kutlandı. İstanbul’daki birinci kutlama ise 1912 yılında yapıldı.
Osmanlı’nın akabinde 1922’de Sovyetler Birliği ile dostluk bağı çerçevesinde 1 Mayıs Ankara’da Emekçi Bayramı olarak kutlandı. Resmi olarak kutlanması ise birinci sefer 1 Mayıs 1923’te oldu.
Taksim Meydanı’nda 1977’de düzenlenen 1 Mayıs programı, üzücü olaylara sahne oldu. Mitingde, DİSK Genel Lideri Kemal Türkler’in konuşması sırasında açılan ateşle 37 kişi ömrünü yitirirken, yüzlerce kişi yaralandı. Bu olay da münasebet gösterilerek 12 Eylül askeri darbesinin akabinde 1 Mayıs, bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlamalar yasaklandı.
Darbecilerin resmi tatil olmaktan çıkardığı 1 Mayıs, yıllar sonra 2009’da “Emek ve Dayanışma Günü” ismiyle tekrar resmi tatil ilan edildi.
COŞKULU KUTLAMALARA COVİD-19 MANİSİ
Üzerine marşlar bestelenen, kitaplar yazılan, sinema sinemaları çekilen 1 Mayıs, çalışanların sorun ve taleplerinin gündeme getirildiği gün olma özelliği de taşıyor.
Geçen yıl olduğu üzere bu yıl da emekçiler, Covid-19 salgını nedeniyle 1 Mayıs’ı alanlarda kitlesel olarak kutlayamayacak.
Türk-İş, kutlama programı kapsamında 1 Mayıs Bildirisini vilayet temsilcilikleri basın toplantısı ile açıkladı. Bildiriler örgütlü iş yerlerinde okundu. “Yaşasın 1 Mayıs” sloganıyla hazırlanan afişler, sendika ve iş yerlerine asıldı. Toplumsal medyada #heryerdebirlikteyiz etiketiyle hafta boyunca sıkıntılar ve talepler lisana getirildi.
Hak-İş, 1 Mayıs programını 26 Nisan-1 Mayıs ortasına yaydı. Bu kapsamda taleplerinin yer aldığı 1 Mayıs Bildirisi yayımlandı, 81 vilayet temsilcisiyle çevrim içi toplantı yapıldı.
Memur-Sen, 1 Mayıs aktiflikleri kapsamında Hacı Bayram Veli Üniversitesi ile “Çalışma Hayatında Yeni Zihniyet Muhtaçlığı ve Pratik Uygulama Tabanı Olarak Kamu Vazifelileri Sendikacılığı” bahisli milletlerarası kongre düzenledi.
DİSK ve KESK daha evvelki yıllarda olduğu üzere bu yıl da ortak program düzenledi. “Her gün 1 Mayıs, her yer 1 Mayıs” sloganıyla çeşitli etkinlikler organize eden iki konfederasyon, 1 Mayıs 1977’de hayatını kaybedenleri Karı Yokuşu’na karanfil bırakarak andı.
Türkiye Kamu-Sen ise 81 vilayette yaptığı basın açıklamasıyla 1 Mayıs’ı kutlayıp, çalışanların sıkıntılarını ve taleplerini lisana getirdi.
100 ÇALIŞANDAN 14’Ü SENDİKALI
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığının iş kollarındaki personel ve sendikaların üye sayılarına ait Ocak 2021 istatistiğine nazaran, Türkiye’de 14 milyon 371 bin 96 emekçiden 2 milyon 69 bin 476’sı sendika üyesiyken, sendikalaşma oranı yüzde 14,40 seviyesinde.
1 milyon 131 bin 749 ile en fazla üyeye sahip konfederasyon unvanını koruyan Türk-İş’i, 711 bin 295 üye ile Hak-İş, 193 bin 866 üye ile DİSK izliyor.
En fazla üyeye sahip emekçi sendikaları ise 238 bin 666 üyeyle Hizmet-İş, 209 bin 529 üyeyle Türk Metal, 185 bin 370 üyeyle Öz Sağlık-İş, 144 bin 68 üyeyle Genel-İş, 107 bin 823 üyeyle Tez Koop-İş ve 104 bin 308 üyeyle Koop-İş olarak sıralanıyor.
NTV
