Corona virüs nedeniyle Mart 2020’de uzaktan eğitime geçen okullarda bir yıl geride kaldı. Bu süreçte birçok defa yüz yüze eğitim kararı alınıp ertelendi. Son olarak 15 Şubat’ta köy okullarında, yüz yüze eğitime başlandı. 1 Mart’ta da ilkokullar, 8 ve 12. sınıflar ile özel eğitim okullarında salgının seyrine nazaran seyreltilmiş formda yüz yüze eğitime geçilmesi hedefleniyor. Ulusal Eğitim Bakanı Ziya Selçuk’un açıklamasına nazaran tüm sınıfların tıpkı anda ve tam vakitli olarak yüz yüze eğitime geçmesi kısa vadede mümkün görünmüyor. Uzaktan eğitim sürecinde öğrenciler, öğretmenler ve veliler teknik sorunlar başta olmak üzere birçok problemle boğuşuyor. Fakat bir de işin iktisat boyutu var. Birçok dalı etkileyen eğitimde, kimi iş kolları büyük ziyan gördü. Özel okulların bir kısmı kapanırken birtakımı işçi azaltmak zorunda kaldı. Öte yandan okul kantinleri ve servisleri ise neredeyse hiç çalışamadı. Bu nedenle iflas edenler, dal değiştirenler ya da kredilerle geçinmeye çalışanların sayısı hayli fazla.
Milliyet gazetesinden Ozan Ömer Kadüker’in haberinde, ekonomik problemlerle uğraşan bölüm temsilcilerine pandeminin tesirleri soruldu.
“DOLULUK YÜZDE 42’YE DÜŞTÜ”
Türkiye Özel Okullar Derneği İdare Şurası Lideri Zafer Öztürk: “Çocuklarda yaşanan kayıp başka, okullarda yaşananlar başka. Bilhassa okul öncesinde problemler önemli boyuta ulaştı. Anaokullarının nerdeyse yarısı kapandı, durumu askıda olanlar da var. Öte yandan özel okullarda Aralık 2019’da, 220 bin 746 işçimiz vardı, bugün bu sayı 193 bin 474’e düştü. 2019’da doluluk oranı yüzde 49.67’ken bu oran yüzde 42.66’ya düştü. Bilhassa Anadolu’daki özel okullar, güç durumda. Veliler de bankalara ödeme yapmakta zorlandı. Erken kayıt periyodunda okullar hem velilere takviye olmak hem de kendini ayakta tutmak için burs dilimlerini artırdı. Ödeme kolaylıkları sağlandı.
KDV oranı yüzde 1’e indirildi fakat 1 Haziran’dan sonra ne olacağı muhakkak değil. Bir an evvel karar verilmesini bekliyoruz. Şu an aşikâr olmadığı için okullar, KDV hariç fiyat veriyor. KDV tartışması bitmesi için açıklanması gerekir. Gelecek yıl için de KDV’nin yükseltilmemesini bekliyoruz. Aldığımız sinyaller bu istikamette. Eğitimde koronavirüs nedeniyle yaşanan sıkıntıların çözülmesi için uzun bir vakit gerekiyor. Zira gelecek yılların daha da sıkıntı olması bekleniyor. Eğitim başlasa bile bir anda toparlanmak mümkün değil. İktisat bir zincir, bir yerde düşünce varsa her yerde kasvet vardır.
“OKUL FİYATI İADE EDİLMEZ”
Kimi veliler corona virüs nedeniyle hizmetin mukavelede belirtildiği formda verilemediği gerekçesiyle özel okullardan fiyat iadesi talebinde bulunuyor. İzmir Vilayet Tüketici Hakem Heyeti, bir velinin başvurusu üzerine eğitim fiyatının kısmen iadesini kararlaştırdı. Kararın geneli yansıtamayacağını belirten Öztürk “Online eğitimin yüz yüze eğitim yerine geçtiği MEB tarafından açıklandı. Tüketici Hakem Heyeti, İzmir’deki okulun online eğitimini kâfi bulmadığı için mi bu kararı verdi bilemiyoruz. Bundan evvel bu kararın zıddında yüzlerce olumsuz karar var. Yani söylendiği üzere bu sonuç, emsal olacak demek anlamsız. Burada hukuksal bir destek yok.”
“KANTİNCİLER COVİDZEDE SAYILMALI”
Türkiye Kantinciler Güç Birliği Platformu Sözcüsü ve Ankara Kantinciler Odası Lideri Bayram Şahin: “Son bir yılda lakin 20 gün açık kalabildik. Onda da esasen herkes gitmediği için birden fazla kantinci açmadı. Üyelerimiz 2021 Eylül’e kadar pek umutlu gözükmüyor. Bu da 18 aylık süreçte kantincilerin konutuna ekmek götürememesi manasına geliyor. Geçen yıl eylülde açılır umuduyla kredi kullandık. Erteleme yapıldı lakin kredileri hiç kullanmadan faizli biçimde geri ödemeye başladık. Her kesim etkilendi ancak kantinciler, servisçiler hiç çalışamadı. Ortalama 20 bin kantin işletmesi var. Bu mevzuda kesim tahlili yapılmalı. Kapalı olanlara takviye olunmalı. Nasıl afet bölgelerinde esnaflara yardım ediliyorsa kantinciler de ‘kovidzede’ sayılmalı. Zira bizim için afet tesiri yarattı. 18 ay iş yapamayan kimse ayakta kalamaz. İflas eden, öbür işe yönelenler var. Kapalı kantine her ay damga vergisi, muhasebe fiyatı, Bağ-Kur primi veriyoruz. Bunlarla ilgili yasal düzenlemeler yapılmalı. Para kazanamıyoruz bari borçlanmayalım.”
“SERVİSÇİLER ÖNLERİNİ GÖREMİYOR”
İstanbul Umum Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası (İSAROD) Lideri Hamza Öztürk: “Boşta kalan otomobillerin öteki iş seçmelerinin önüne geçildi. Servisçiler okulların açılması devamlı ertelendiğinden önlerini göremedi ve farklı bir işe de başlayamadı. 1 Mart’ta açılacak deniyor. Kaç öğrenci okula gidecek? Hiç çalışmamamıza karşın riski sıfıra düşmüş sigortalar, yüzde 30-40 oranında arttı. Bandrole yüzde 25 artırım geldi. Sigorta, bandrollerin, muayenelerin mahsuplaşılması lazım. Otomobiller çalışmadığı için aküleri bitti. Ödeyemediğimiz kredilerin faizleri ve yeni hibeler konusunda dayanak bekliyoruz.”
NTV
