Global ısınmayla atmosferde yaşanan her 1 derecelik artışla, atmosferdeki su buharı ölçüsü yüzde 7 artıyor.
Bu da bilhassa Kuzey Atlantik bölgesi ülkelerinde sel ihtimallerini güçlendiriyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) ile iklim üzerine araştırmalar yürüten tertiplerin datalarından derlediği bilgilere nazaran, global ısınma, buzulların erimesine, bu yolla suların yükselmesine ve sellere neden olurken yağış kaynaklı sellere de direkt tesir ediyor.
WMO bilgilerine nazaran, dünyada sıcaklık 1900 öncesi periyoda kıyasla 1,2 derece arttı. Bu bilgiler ışığında 2016, dünya tarihinin en sıcak yılı, 2020 ise en sıcak ikinci yıl oldu.
Sıcaklığın artması ile buzulların erimesi ve suları buharlaşma oranları da yükseldi.
İngiltere merkezli ActionAid insani yardım kuruluşunun paylaştığı bilgilere nazaran, her 1 derece sıcaklık artışı, atmosferde tutulabilen su buharı ölçüsünü yüzde 7 oranında artırıyor.
Bu durum, bulut oluşumunu da etkilerken ekvatordan kutuplara gitgide yağış ölçüsünü ve sürekliliğini de artırıyor, bilhassa de sıcak hava akımının hareket tarafındaki Kuzey Atlantik bölgesini etkiliyor.
Kuzey Atlantik bölgesinde birdenbire bastıran şiddetli yağışlar sellere neden olurken uzun müddet devam eden yağışlar baraj ve ırmakların taşarak su baskınları oluşturmasına sebebiyet veriyor.
Bu bölgenin tarihi olarak su baskınlarına alışık ülkelerinden Hollanda, suyla çaba için sel setleri inşa ederken bu duruma alışık olmayan yahut geri kalmış ülkeler ise selle uğraşta zorluklar yaşıyor.
SON 25 YILDA 3 TRİLYONA ULAŞTI
Global ısınma nedeniyle buzullarda erime ise son 25 yılda 3 trilyon tona ulaşırken bu durum deniz suyunu 8 milimetre yükseltti.
Amerikan Uzay ve Havacılık Ajansı (NASA), en berbat senaryoda bu düzeyin 2100’de 0,6 metre ile 1,1 metre ortasında olacağını, 2300’de ise 5 metreye ulaşacağını varsayım ediyor.
ALMANYA’DA “YÜZ YILLIK” SEL YAŞANDI
Kuzey Atlantik Bölgesi, Kuzey Avrupa’da okyanus kıyısına 300 kilometre uzaklıkta bulunan tüm bölgeleri kapsıyor. Bu bölgeler ortasında geçen hafta selin vurduğu Almanya, Hollanda ve Belçika’daki bölgeler de yer alıyor.
Alman Meteoroloji Dairesi sözcüsü Uwe Kirsche’nin yaptığı açıklamaya nazaran, ülkedeki sel için ihtar sistemi çalışıyordu lakin bu kadar yüksek ölçüde yağış beklenmiyordu. Kirsche bu ölçü için, “Yüz yıllık bir sel nitelendirmesini yapmak yetersiz kalacaktır” açıklamasını yaptı.
Uzmanlara nazaran, bu boyutta yüksek bir yağış, Kuzey Atlantik bölgesine iklim değişikliği ve global ısınmanın verdiği bir bildiri olarak kabul ediliyor.
ABD merkezli Woodwell İklim Araştırmaları Merkezi araştırmacısı Jennifer Francis’e nazaran, dünyada görülecek fırtınalar eskisine nazaran daha fazla su taşıyacak, yani daha yüksek ölçüde yağışlar gerçekleşecek.
Francis’e nazaran bu durum, sellerin yanında ırmakların taşmasına da neden olacak.
Hollandalı araştırmacı Geert Jan van Oldenborgh ise Almanya’yı vuran selde iklim krizinin yanı sıra kentleşmenin de makus tesirleri bulunduğuna vurgu yaptı.
Dünya-Hava İlgisi Örgütünün (WWA) oluşturduğu çalışma kümesinde yer alan van Oldenborgh, ırmakların taşıyacağından fazla suyla dolduğunu tabir ederken, ırmakların etrafındaki yerleşimlerin fazla suyun toprak tarafından emilmesinin önüne geçtiğini söyledi.
LOKAL VE MERKEZİ İDARELERİN ZİYANI MİNİMUMA İNDİRMESİ İÇİN TEDBİRLER ALMASI GEREKİYOR
Global ısınmanın ve iklim krizinin yol açtığı sel felaketlerine karşı alınacak tedbirlerin başında global ısınmayı yavaşlatacak ve durduracak tedbirler geliyor.
Sera gazlarının atmosfere salınımını azaltarak dünyanın ısınması, böylece buzulların erimesi ve atmosferin su buharı tutmasının önüne geçildiği biliniyor.
Lakin bu süreçte insanları ve devletlerin atması gereken adımlar da bulunuyor. İnsanların afetlerin yaşanma ihtimaline karşı binaları güçlendirmesi ve afetlere hazırlık için erzak ve kıyafet çantaları oluşturması gerekiyor.
‘BOŞ ARAZİ’ TAVSİYESİ
Ayrıyeten sel alarmı verildiğinde yüksek bölgelere ve noktalara çıkmaları tavsiye ediliyor.
WHO, devletlere ise zayiatı minimuma indirecek tavsiyelerde bulunuyor. Buna nazaran, lokal ve merkezi idarelerin sel ve taşkın suyunun toprak tarafından emilmesi için bilhassa dere yatakları etrafında yağışın birikebileceği çukur noktalarda boş yerler bırakması gerekiyor.
Bu formül, selin sebep olduğu toprak kaymaları riskine karşı da öneriliyor.
Dere yataklarının pak ve su akışını engellemeyecek formda sistemli tutulması da idarelere verilen tavsiyeler ortasında yer alıyor.
Sel riski olan bölgelerdeki yapılaşmanın da sele sağlam olması için devletlerin tedbir alması gerekliliği WHO’nun tavsiyelerinden biri.
NTV
