Dünya corona virüs ile gayret ediyor. İkinci dalgalar, birinci dalgadan daha sert vuruyor. Avrupalı birtakım ülkeler olay sayılarının önüne geçemediği için, o birinci periyottaki önlemlere geri dönmeye başladı. Türkiye’de de tablo pek parlak değil.
Son periyottaki artış ürkütücü boyutta. Aşıyı bulmak için vakte karşı bir yarış var fakat bu virüsü önleyebilecek o aşı bulunabilecek mi? Sorular yanıtsız. Bu karanlık tabloyu, dünyada bu çabayı yürütmeye çalışan örgütün en zirve isimlerinden biriyle konuştuk.
Dünya Sıhhat Örgütü Avrupa Yöneticisi Prof. Hans Kluge, NTV grubundan Deniz Kilislioğlu’nun sorularını yanıtladı.
NTV: Maske taktığınızı görüyorum lakin DSÖ salgının başında maske takılmasını tavsiye etmiyordu. Artık takıyor olmanız maskenin virüse karşı en tesirli araçlardan biri olduğunu kabul ettiğiniz manasına mı geliyor?
HANS KLUGE: Öncelikle pandeminin başında bile maske takılmasını tavsiye ediyorduk lakin yalnızca sıhhat çalışanları için. Zira o vakit global bir maske problemi vardı. Bu türlü durumlarda öncelik vermeniz geekiyor lakin virüsle ilgili bilgilerimiz de kısıtlıydı. Semptom göstermeyen bireylerin virüsü yaydığını öğrendik. Birden fazla vakit bu türlü bir durum görülmez.
Corona virüs salgınına dair her şey ntv.com.tr’de
Fakat şu anda maske takılması taraftarıyız. 53 ülkenin sıhhat bakanlarıyla bir ortaya geldik. Projeksiyonlarımız maske ve toplumsal uzaklık ile 260 binden fazla kişinin hayatının kurtarılabileceğimizi gösterdi. 6 ay içerisinde Avrupa ülkeleri için bu türlü bir durum kelam konusu. Singapur’da maske oranı yüzde 95 maske takılma oranı var. bu oran Avrupa’da yüzde 65. Çok ucuz ve kolay bir formda hayat kurtarabiliriz.
NTV: Pekala pandemi konusunda nerede duruyoruz. Umutsuz bir istikamete hakikat gidiyormuş tablosu var.
HANS KLUGE: Can çıkmadan umut çıkmaz. İnsanlara umut vermek çok kıymetli. Bu işin sonunu pandeminin sonunu göreceğiz lakin önümüzde güç bir kış var. Avrupa’da hadiseler artıyor daha da artacak. Mevsimsel bir durum da var. Kışın aktiviteler iç yerlere taşınacak. Grip mevsimi de geliyor. İnsanların grip aşısı olması çok değerli. Ne yapılacağını biliyoruz. Dayanışmaya gereksinimimiz var.
NTV: Virüs mutasyon geçirmedi lakin önümüzde güçlü aylar var diyorsunuz o denli mi?
HANS KLUGE: Evet sonunda önümüzde kasım ve aralık ayları var. Güney Yarımkürede ise hijyen tedbirleri sayesinde geçmişten çok daha az grip hadisesi olduğunu görüyoruz. En iyisini umalım lakin en berbatına hazırlıklı olalım.
NTV: Avrupa ülkelerinin tedbirlerine karşın olaylar artıyor. Karantina tahlil mü ?
HANS KLUGE: Bizce karantina son deva olmalı. Bir yandan da artık kurallar değişti. Bugünkü karantina mart ayındaki karantina üzere olmayacaktır. Ilkbaharda salgın süratli geldi. Bilgiler kısıtlıydı. Okulları ekonomileri ve ülkeleri kapattık. Şimdiki tavsiyemiz orantılı ve gayeli tedbirlerle toplumu da işin içine katmak. Zira önümüzdeki en büyük zorluk pandemi yorgunluğu. Beşerler yoruldu ve salgından bıktı. Bunu anlıyorum iki genç kızım var ve bir yıllarını daha harcamak istemiyorlar. Toplumsal hayatı devam ettirmek için yeni yollar bulmak konusunda yaratıcı olmalıyız. Türkiye’de gördüklerimin beni çok etkilediğini söyleyebilirim. Beşerler maske takıyor. Toplumsal araya uyuyor. Yeni yollar bularak toplumsal hayata devam ediyorlar
NTV: Türkiye’yi sormak istiyorum. Virüsle uğraş nasıl gidiyor?
HANS KLUGE: Her vakit sayılara bakmak lazım. Nisan’a nazaran test kapasitesi 3 katına çıktı. Test ve takip son derece etkileyici. Fahrettin Koca’yı tebrik etmek istiyorum. Birkaç gün öncesine kadar hadiselerde yüzde 70 düşüş vardı. Tabi artık tüm Avrupa üzere yüzde 50 artış var. Türkiye yaşlıların korunmasında öbür ülkelerden çok daha başarılı. Sıhhat sistemi Covid dışındaki hastalıklarla da çaba ediyor. Lakin Türkiye 152 ülkeye yardım gönderdi. ABD’ye 2 uçak gönderdiler, İngiltere ve Almanya’ya takviye oldular. Buna yaklaşabilen bir öteki ülke yok.
NTV: Tüm bu mevzulara Türk yetkililere yazdığınız mektupta da değinmiştiniz. Bir yandan da Türk yetkililere tüm olayların açıklanması davetinde bulunmuştunuz. Türkiye’nin olayları değil hasta sayısını açıkladığını biliyoruz. İkisi ortasındaki fark nedir. Hastaların değil olay sayısının açıklanmasının kıymeti nedir?
HANS KLUGE: Burada anahtar nokta ülkenin gerekeni yapıyor olması. Yani virüs taşıyan ya da virüs kuşkusu bulunan bireylerin karantinaya alınması. Hafif hadiselerin da karantina alınması çok kıymetli. Türkiye aslında bunu salgının başından beri yapıyor. Olay tanımlamalarının standart hale getirilmesi durumu var. Bu bahiste birçok ülkede sorun var. Türkiye de semptomatik olaylarda olduğu üzere semptom göstermeyen hadiseler için de ayrıntılı raporlama yapıyor. Lakin temelde yapılan müdahalede bir farklılık yok. Bu bahiste asemptomatik hadiselerin da açıklanması davetinde bulunuyoruz..
NTV: Türkiye tüm sayıları sizine paylaşıyor mu?
HANS KLUGE: Evet muhakkak. Ankara’da bir ofisimiz var ve Türkiye’nin dayanağıyla istanbul’da da bir ofis kurduk. Bu manada çok yakın çalışıyoruz.
NTV Türkiye’deki günlük hadiseleri paylaşabilir misiniz pekala?
HANS KLUGE: Yüzde 70, yüzde 50 üzere bir düşüş yaşandı hadiselerde. Tam sayıları daha sonra sizinle paylaşabiliriz. Bu bahiste çok net olmamız gerekiyor. Sıhhat Kurulu toplantısına katıldığım için son sayıları bilmiyorum.
NTV: Dünya Sıhhat Örgütünün sürü bağışıklığının ahlaki olmadığı konusunda bir açıklaması mevcut. Fakat birçok ülkede resmi açıklama yapılmasa bile sürü bağışıklığı uygulaması yapıldığını görüyoruz. Bu tarafta bir uygulama yapılıyor. Sürü bağışıklığı konusunda neler söyleyeceksiniz?
HANS KLUGE: Dünya Sıhhat Örgütü Avrupa bölgesinde yer alan 53 ülkeden bahsetmem gerekirse tümü birçok tedbir almış durumda. Yani salgını akışına bırakan hiçbir ülke olduğunu sanmıyorum. Lakin haklısınız kimi ülkeler daha fazla adım atabilir. Dediğiniz üzere sürü bağışıklığı bir hastalık denetim strateijisi değildir. Nüfusun yüzde 30’unun tehlike altında olduğunu biliyoruz. Obez olanlar, kronik hastalıkları olanlar, yaşlılar ve kalp rahatsızlıkları bulunanlar var. Bu insanların enfekte olmasına müsaade vermek son derece riskli olacaktır. Çok kısa müddette gereksiz can kayıpları yaşanacaktır. Sürü bağışıklığına lakin aşılama ile ulaşabilirsiniz. Fakat burada da Covid-19’dan koruyacak sürü bağışıklığı için nüfusun ne kadarının bağışıklık kazanması gerektiğini bilmiyor. Yüzde 70 mi yüzde 50 mi bilmiyoruz
NTV: Aşı çalışmalarını sormak istiyorum. Aşı ne vakit hazır olacak? Son etaba geçmiş 8-9 tane aşı var bildiğimiz kadarıyla.
HANS KLUGE: Üçüncü evre testlerin devam ettiği 6 aşı çalışması var. Çok fazla kişi üzerinde deneniyor. Fakat bu mevzuda şimdi kimsede net bir karşılık yok. Büyük olasılıkla aşı bu kışa yetişmeyecek. Umarım gelecek yılın ortalarına hazır olur. Dünya Sıhhat Örgütü uğraşları organize etmek için görülmemiş bir süratle çalışıyor. Fakat bilimin vakit aldığını unutmamak gerekiyor. Yani aceleye getiremeyeceğimiz bir süreçten bahsediyoruz. Kimi testlere orta verildi. Fakat bu beklenen bir durumdu. Zorlanacak bir durum değil yani birkaç ay daha var. Fakat asıl husus üretilecek aşıya eşit ve adil olarak ulaşımın sağlanması. Bilhassa fakir ve tehlike altındaki beşerler açısından.
NTV: Pekala bu nasıl olacak?
HANS KLUGE: Dünysa Sıhhat Örgütü, dünya aşı ittifakıyla birlikte çalışıyor. 180 ülkenin iştiraki var
NTV: Kaç ülke?
HANS KLUGE: 180 ülke, Üst orta ve alt gelir kümelerinden tüm insanlara aşının ulaşabilmesi için işbirliği yapılıyor. Maksat aşının global bir kamu malı olması. Olağan ki birinci başta aşı arzının talepten az olacağını biliyoruz.
Dayanışmanın ehemmiyeti burada ortaya çıkıyor. Bir kere daha diyorum ki: hepimiz inançta olana kadar kimse inançta olmayacak.
NTV: Dünya Sıhhat Örgütü aşı programına daha fazla iştirak istiyor. 180 ülke dediniz. Yakın gelecekte daha fazla ülke katkı sağlayacak mı?
HANS KLUGE: Öye sanıyorum. Zati Birleşmiş Milletler üyesi olan yaklaşık 200 ülkenin neredeyse tamamının dayanağına sahibiz. Muvaffakiyet sağlanırsa daha çok ülke katılmak isteyecektir. Buna inanıyorum.
NTV: Pekala pandemiden ne vakit kurtulacağız?
HANS KLUGE: Çok hoş bir soru. Bu yeni gerçeklikle birlikte biraz daha yaşamak zorunda kalacağız. Öncelikle Şükran Günü ve Noel var, insanların inançlı olarak bir ortaya gelmelerinin yollarını bulmamız gerekiyor. Zira yalnızlık da kıymetli bir sorun. Covid-19 da son olmayacak.
Covid 19’un kızamık kadar kolay bulaştığını ya da ebola kadar öldürücü olduğunu düşünün. Bu istikametten baktığınızda bu salgın gelecek için bir test özelliği taşıyor. Dünya Sıhhat Örgütü de sonraki salgına hazırlıklı olunabilmesi için ülkelerle birlikte çalışıyor. En değerli nokta da bu. Türkiye’ye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, Sıhhat Bakanı Koca’ya istanbul’daki ofis için teşekkürlerimi iletiyorum, 53 ülkenin sıhhatini buradan koruyacağız, daha hazırlıklı olmasını sağlayacağız.
NTV
