Koronavirüse karşı dünya çapında aşı çalışmaları tüm süratiyle sürerken tedarik mutabakatları için aşı üreticileri ile hükümetler arasında yürütülen görüşmeler de sürat kazandı.
Merkezi Almanya’nın Mainz kentinde bulunan Biontech firması, geliştirilme aşamasındaki aşıyla ilgili birinci tedarik ittifakına imza attı. Muahede, çalışmaların tamamlanması ve gerekli ruhsat ve müsaadeleri alabilmesi durumunda aşı adayı “BNT 162″den 30 milyon dozun İngiltere’ye gönderilmesini öngörüyor. Şirket, 2020 ve 2021 yıllarını kapsayan tedarik ittifaklarının farklı memleketlerle de yapılabilmesi için çeşitli hükümetlerle görüşmelerin “ileri seviyede” devam ettirildiğini açıkladı.
Biontech ve Pfizer firmalarının RNA bazlı aşı adaylarıyla yapılan çalışmalarına dair birinci bulgular, “cesaret verici” olarak nitelendirilmişti. 18-55 yaşları arasında 45 sağlıklı insan üzerinde yapılan deneylerde kimselerin Kovid-19’a karşı antikor ürettiği belirtilmişti. Antikorların koronavirüse karşı himaye sağlayıp sağlamadığı ya da ne ölçüde sağladığı ise şimdi kesin olarak bilinmiyor. Bunun için 30 bin kişi üzerinde munfasıl araştırmalar yürütülüyor.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Baş Araştırmacısı ve Kamu Sıhhati Ünitesi Yöneticisi Soumya Swaminathan, aşının kitlesel tasarrufunun en iyi ihtimalle 2021 yılı yaz aylarını bulabileceği ve pandemiyi bitirebilmek için aşının muhafaza orantısının yüzde 70’in altında olmaması gerektiğini kaydetti. Swaminathan, aşı çalışmaları ve bağışıklık üzere mevzularda Alman Haber Ajansı’nın (dpa) sorularına şu karşılıkları verdi:
Sizce aşı ne vakit tasarrufa hazır olacak?
Swaminathan: Şu an 20’yi aşkın aşı adayı üzerine klinik araştırmalar yürütülüyor. Bu nedenle aralarından birkaçının işe yarayacağı konusunda umutluyuz. Hepsinin fiyaskoyla sonuçlanması büyük şanssızlık olur. Sonuçları 2021 başında almamız mümkün. Akabinde aşının tamamlanması ve seri üretime geçilmesi gerekiyor. Pratik düşünecek olursak kitlesel olarak kullanılabilecek bir aşı 2021 ortasını bulacaktır. Evvelce kestirmek güç. Ancak bir aşı adayının muvaffakiyet talihini yüzde 10 olarak düşünürsek bu, bir ya da iki adayın, velev tahminen daha fazlasının başarılı olabileceği manasına gelir.
Şu an kişiler üzerinde test edilen aşılar da var. Aralarında mahsusen baht tanıdığınız biri var mı?
Aşı adaylarının hangisinin başarılı olabileceğini evvelden söyleyemeyiz. Muvaffakiyet bahtı, aşı adayının mümkün olduğunca fazla kişi üzerinde denenmesine bağlı. İlgi ağır, büyük yatırımlar yapılıyor. Fakat bizim belirli kriterlerimiz var. Aşının, aşılanan kişilerin yüzde 20’sini, ya da yüzde 30’unu muhafazası kâfi değil. Salgın bu halde sona erdirilemez. Yaklaşık yüzde 70’lik muhafaza sağlayan ve inançlı bir aşıya gereksinimimiz var.
Aşı çalışmalarının suratı konusunda ne düşünüyorsunuz?
Sahiden çok süratli bir halde ilerliyor. Öteki marazlarla karşılaştırdığınızda şimdiye kadar gördüğümüz en süratli ilerlemeye tanık olduk. Ocak ayında virüsün RNA genomunun tespit edilmesiyle Mart ayındaki birinci aşı testi arasında üç aydan kısa bir vakit geçti. Daha evvel bu türlü bir duruma tanık olmadık. (Aşı adayının beşerler üzerindeki tesirinin incelendiği) üçüncü fazın, 1. yılın ahir tamamlanması değerli bir muvaffakiyet olacaktır. Lakin klinik araştırmalarda üçüncü fazın tamamlanması vilayetle de aşının tesirli, inançlı ve tasarrufa hazır olduğu mealine gelmiyor.
Test edilen aşılar nispeten farklı temellere dayanıyor. Aralarında favoriniz var mı?
Birtakım aşı konseptleriyle ilgili daha fazla tecrübemiz var. En azından ne bekleyebileceğimizi biliyoruz. Örneğin deaktive edilmiş virüslerle yapılan aşılar uzun yıllardır kullanılıyor. RNA ve DNA bazlılar ise yeni ve şimdiye kadar beşerler üzerinde hiç kullanılmadı. Binaenaleyh sonuçları çok dikkatlice gözlemlememiz gerekiyor. Bu yeni metotların bağışıklığı ortaya çıkarmada ne kadar tesirli olduklarını ya da ne kadar inançlı olduklarını bilmiyoruz. Lakin bu kadar değişik yolların denenmesi çok iyi. Farklı insan kümelerinde, örneğin yaşlılar, gebeler ya da çocuklarda farklı usuller daha iyi sonuç verebilir.
Kısa müddet evvel açıklanan araştırmalar, enfeksiyonla oluşan antikor seviyesinin, sonrasında süratli bir halde gerilediğini ortaya koydu. Bu sizce telaş verici bir bulgu mu?
Hayır, fakat yakından takip ediyoruz. Virüsü nötralize eden antikorların ortadan kaybolması, bağışıklığın yitirildiği manasına gelmiyor. Bu virüse karşı farklı bağışıklık yolları daha inceleme aşamasında. Hücrelerin ilettiği bağışıklık yansısının, yani T hücreleri yansısının çok değerli olabileceğine dair bulgular da var. Buna ek olarak vücutta oluşan kimi hafıza hücreleri var. Bu hücreler, vücuda yine virüs girdiğinde tekrar aktive olup bağışıklık yansısı oluşturabiliyor. Daha bunları öğrenme aşamasındayız. Doğal enfeksiyonlardan bildiğimiz şey, antikor üreten kişilerin çoğunluğunun bağışıklık da kazandığı. Bunu bilmek hoş birşey. Aşının da bağışıklık yaratabileceği umudu var. Şimdiye kadar 2. bir enfeksiyonun oluştuğu vaka duymadık.
NTV
