Zerzevat satışında değerli bir yere sahip Antalya hali, domateste fiyatın nasıl arttığını araştırmak için en iyi adres.
Antalya Toptancı Hali Yaş Zerzevat ve Meyve Komitecileri Dernek Lideri Hasan Ali Yılmaz, market, manav, semt pazarlarındaki fahiş fiyatların sorumlusunun komiteci olmadığını belirterek, “Fiyatların artışına kayıtsız çalışan ‘korsan komisyoncular’ tesir ediyor” dedi.
Yılmaz, 50 kuruşa da, 3 TL’ye de domates sattıklarını söyledi.
ANTALYA’DA KİLOSU 50 KURUŞ
‘Seradan 50 kuruşa çıkıyor kurulcu fiyatı artırıyor’ niyetine karşı çıkan Antalya Toptancı Hali Yaş Zerzevat ve Meyve Komitecileri Dernek Lideri Hasan Ali Yılmaz, fiyatlara kendilerinin müdahalesinin mümkün olmadığını söyledi. Halde kurulan borsada fiyatların belirlendiğini o gün çok gelen eserin fiyatının bir anda düştüğünü az gelenin ise bir anda arttığını söz eden Yılmaz, 2020 yılında 1 milyon tona yakın yaş zerzevat ve meyvenin toptancı halinden geçtiğini söyledi. Halde eserlerin çeşitlerine nazaran sınıflandırılıp ona nazaran fiyatlandırıldığını da kaydeden Yılmaz, domatesin 4, salatalığın 3, biberin 2 çeşitten oluştuğunu daha farklı özel çeşitlerin mevcut olduğunu söyledi.
Domatesin 50 kuruştan Antalya’dan çıkıp İstanbul ve Ankara’da nasıl 10 liraları gördüğünü anlatan Yılmaz, “Biz burada 50 kuruşa da domates satıyoruz. Kokteyl domates 4-5 lira, salkım domates 6.50 lira, pembe domates 7 liradan satılıyor. 10 liraya satıldığı söylenen domatesin çeşidi nedir? Bunun iyi bilinmesi lazım. Silor salatalık 7-8 lira lakin salatalık 4 lira. Birisi başkasından küçük. Bunlar da cins farklından ötürü fiyatları yarı yarıya farklı” diye konuştu.
FİYATI KORSAN KOMİTECİ ARTTIRIYOR
Kilogramını 3 liraya sattığı domatesten yüzde 8 kurulla 24 kuruş kazandığını anlatan Hasan Ali Yılmaz, şöyle konuştu:
“Biz tüccara satıyoruz lakin tezgaha gittiğinde 4-5 lirayı buluyor. Biz çiftçiden muhakkak eser satın almıyoruz. Onların bize getirdiği eseri pazarlıyoruz. Komite alıyoruz. ‘Üreticiden 1 liraya alınıp 7 liraya satılıyor’ olayı aslında şuradan kaynaklanıyor. Burada bizi maliye denetler. Fakat kayıtsız, hal dışında çalışan ‘korsan komisyoncu’lar var. Pazarlık yapıp üreticiden 5 liraya almış. 1 lira üzerinden evrak düzenliyor. Gittiği yerde de 7 liraya satıyor. Maliyeye yakalanırsa sattığı fiyat üzerinden 7 liradan fatura kesiyor. Bakılınca 1 liraya aldı 7 liraya sattı. Lakin aslında fatura kesmeyecekti yakalanmasaydı.”
‘3 LİRALIK DOMATESİN 8 LİRAYA SATILMASI DOĞAL”
Halden eser alıp markete ulaştıran Tüccar Kenan Hasağdaş’ın, fiyat artışına yaklaşımı daha farklı. Hasağdaş, fiyat artışında fire hesabı yapıyor. Hasağdaş, komiteciden aldığı eserden kesinlikle kullanılmayacak kalitede eserler olduğunu ve onları tasnif ettiklerini söyledi.
Kullanılmayan eserin yüzde 10’luk bir maliyetinin olduğunu ve bunun fiyata eklendiğini anlatan Hasağdaş, “3 liraya aldık diyelim. Personellik, kullanılmayan eserin maliyeti, ambalaj maliyeti, nakliye kalemleriyle birlikte bu eser İstanbul’da 4.50 liranın altında satılırsa ziyan ederim. 5 liraya İstanbul haline geldi. Vergisi ve komitenin akabinde market rafına gelince orada da kar marjı ekleniyor. 3 liraya Antalya’dan çıkıp İstanbul’daki marketin rafına 8 liraya gelmesi aslında doğal bir durum” dedi.
Hasağdaş, bazen 3 liraya alınıp 5 liraya satılacağı niyetiyle İstanbul haline gönderilen eserin 2 liraya satılabildiğini de söyledi.
‘BÜYÜK KAR ELDE EDENLER KİMDİR?’
Kumluca Ziraî Kalkınma Kooperatifi Lideri ve domates üreticisi Mustafa Çetin, “Biz sıcak iklim olmasından ötürü ülkemiz için üretim yapmaya devam ediyoruz. Ama belimizi büken bir şey var. Bugün Kumluca Toptancı Hali’nde domates fiyatı 1.80- 2.20 lira ortasında. Bu domatesler İstanbul’da 10 liraya satılıyor. Bu ortadaki farkı kim yiyor? Biz maliyetinin altında domates satarken o ortadaki farkı götüren, büyük kar elde edenler kimdir? Biz bunların irdelenmesini istiyoruz. Kimse hakkımızı yemesin. Kimse ülke çiftçisinin belini bükmesin. Bu mevzuda devlet yetkililerini misyona davet ediyoruz” dedi.
‘ÜRETİCİ ZİYANINA SATIYOR, TÜKETİCİ ÇOK KIYMETLİ YİYOR’
Kumluca Ziraat Odası Lideri Hidayet Kökce, “Biz ne kadar mal satarsak karlıyız. Zira seralarımız dopdolu. Zira biz ürettik. Aziz Mevlamız bize verdi. Gecemizi gündüzümüze kattık ürettik. Emeğimizin karşılığını almak istiyoruz. Dışarıya bağlı kalmamak için üretmeye devam ediyoruz. 1 lira ile 1.80 lira ortasında giden domatesin 1 liranın üzerine koyduğumuz nakliye, ambar, masrafları ile birlikte oldu 3 lira. 1 lira da orada tüccar koysun, aracı koysun, 4 lira. 1 lira da market yahut manav koysun 5 lira. 5 liraya satılmış olsa bizim malımız iç piyasada oldukça bir gidecek. Fakat baktığımız vakit 10- 15 liraya domates satılıyor. Bu da bizi üzüyor” dedi.
NTV
