Pandemi devrinde çocukların, ekran karşısında uzun saatler geçirmesi anne babaları kaygılandırıyor. Sizin bu mevzudaki yorumunuz nedir?
Online eğitimin de katkısıyla çocuklar günde en az beş-altı saat ekran karşısında kalıyor. Üzerine oyunda ve toplumsal medyada geçirilen vakit eklenince, bu müddetler daha da uzuyor. Çocukların hayatında bir istikrar sağlayabilmek için tüm ailenin katılabildiği kutu oyunlarını daha sık oynamak, çocukları rahatlatacak farklı etkinlikler planlanmak iyi olur. Çocuklarda görülen ekran bağımlılığı için öncelikle ebeveynlerin davranışları incelenmelidir. Çocukların birinci elden gördükleri rol modelleri aileleri olduğu için, anne babalar bu mevzuda hassasiyetle, çocuklara örnek olacak formda davranmalıdır.
DETAYLAR İÇİN
Çocuğumuzun ekran bağımlısı olduğunu nasıl anlarız?
Ekran, çocuğun toplumsal alakalarını etkiliyorsa, etrafına ilgisinde gözle görülür oranda azalma varsa, toplumsal faaliyetleri eskiye oranla daha az ise, ekranlar karşısında sınırsız vakit geçiriyorsa, bu nedenle yorgun ve uykusuz hissediyorsa ekran bağımlılığından kelam edebiliriz.
Küçük yaşlardan itibaren ekranlara maruz bırakılmak, çocuklarda ekranın bir dikkat dağıtıcı olarak kullanılması ve doğal ki ekranların bize sunduğu ilgi cazibeli içerikler, ekran bağımlılığına yatkınlığı artırabilir ve ileride birtakım problemlere yol açabilir. Gelişim sürecinde devamlı ekrana bakan çocukların vakitle gerçek hayatla bağları zayıflayabilir ve gerçek hayattaki değişimleri gözlemlemekte zorlanabilir. Bununla birlikte, bu bireylerin ileriki devirlerinde ekrana bağımlı bireylere dönüşme olasılıkları yüksektir.
Çocuklar pandemiyle artan teknoloji kullanımını faydalı faaliyetlere yönelttiğinde, farklı projeler ve yeni programlar öğrendiklerinde kendilerine yarar sağlar. Lakin eğitim saatleri dışındaki tablet, bilgisayar kullanımı, oyun mühletleri sonlandırılmalıdır; oyun mühleti azamî 45 dakika ya da bir saat olmalıdır.
DETAYLAR İÇİN
Hangi oyunları seçmeliyim?
Çocukların hangi sitede yahut hangi uygulamada olduğunu takip edebileceğimiz uygulamalar var lakin ‘ara ekranla web sitelerine sızılması mümkün’ deniyor. Dijital dünyada çocuklarımızın güvenliğini nasıl sağlayabiliriz?
Çocukları kendi haline bıraktığımızda, tüketmek istedikleri içeriği hiçbir filtreden geçirmeden kullanabiliyorlar. Fiyatsız servislerin (oyun, uygulama vs) gelir kaynağı ekseriyetle reklamlardır. Çocuklar, suçsuz bir araba yarışı oyunundan, bir reklama tıklayarak zombi oyunlarına geçebiliyor; şiddet ve kaygı içeren reklam görüntüleriyle karşılaşabiliyor. Bahis sitelerine yahut müstehcen sitelere tek tıkla geçiş yapabiliyorlar; bu nedenle ucu açık bir durumla karşı karşıyayız. Çocuğunuzun oyun oynama muhtaçlığını, sağlıklı bir halde karşılamak için ona aşağıdaki özelliklere uygun oyunlar sunun:
Reklam içermeyen
Şiddet ve endişe öğeleri barındırmayan
Olumsuz davranışlara örnek teşkil etmeyen
Öteki oyuncularla online bağlantı özelliği olmayan
Mümkünse lisanslı kullanılan
Kamusal alanda itimat kazanmış
Bilinen (güvenilir) bir yayıncı tarafından sunulan
Bu ve gibisi özelliklere sahip oyunları, yaşına nazaran gün içinde belli bir mühlet oynamasına müsaade verin. YouTube’da da çocuklar için oldukça yararlı içerikler var. Bunun yanında çocukların asla izlememesi gereken içerikler de var; bu nedenle ‘YouTube premium’ üyelikle belirli bir playlist oluşturmak ya da beğenilen görüntüleri seçmek daha inançlı olacaktır.
DETAYLAR İÇİN
Anne babalar, çocuklarının dijital alanda inançta olmadığı korkusuna kapılıyor. Bu korkular çocuklara anlatılmalı mı? Çocuklardan bize karşı dürüst olmalarını beklerken biz de onlara dürüstçe yaklaşmalı mıyız? Yoksa korkularımızdan bahsetmek çocukları korkutur mu?
Bu mevzuda neler yapabileceğinizin üzerinden husus madde gidelim:
Çocuklarınızı, çevrimiçi ortamda kendilerini rahatsız ya da tehdit altında hissettiren bir şey ya da bir kişi olduğunda size iletmeleri için teşvik edin. Bu türlü bir olayla karşılaşırsanız sakin olun ve çocuğunuza yaşadığı durumu size iletmesi gerektiğini hatırlatın. Çocuğunuzun bu tıp davranışlarını takdir edin ve tıpkı şeyin tekrar olması durumunda tekrar size gelmesi konusunda yüreklendirin.
Çocuklarınızı gerçek hayattaki tüm bu tehlikelerden korumak için efor harcıyor ve kurallar koyuyorsunuz. Birebir biçimde interneti de şuurlu, inançlı ve aktif kullanmayı öğrenerek ve çocuklara bunu öğreterek, sanal dünyanın risklerini minimize edebilirsiniz. Böylece eğitim, bağlantı ve hoş vakit geçirme üzere katkıları çocuklarınıza fırsat olarak sunabilirsiniz.
Çocuğunuzla ebediyen bağlantıda olun. Daima parmak sallayan otoriter bir ebeveyn olmazsanız ve çocuğu baskılamazsanız sizinle daha fazla paylaşımda bulunur. Çocuğunuz, şüphelendiği bir durum karşısında size danışabilecek rahatlığı hissederse, mümkün tehlikelerden evvelden haberdar olursunuz.
Çocuğunuza hayalle gerçek ortasındaki farkı anlatın. İnternet ortamında karşısına çıkabilecek korkunç/çirkin karakterlerden korkmaması gerektiğini, beğenmediği içeriği kapatması gerektiğini anlatın.
Diğerleriyle sesli yahut yazılı bağlantıya geçebileceği uygulamaların kendisi için uygun olmadığını söyleyin. Olağan hayatta, sokakta nasıl ki tanımadığı beşerlerle konuşmaması gerektiğini biliyorsa, internetin de farklı olmadığını öğretin. İnternet ortamında, bir biçimde kendisiyle bağlantıya geçmeyi başaran birisi olursa hiç cevap vermeden durumu sizle paylaşması gerektiğini hatırlatın.
Aile filtreleri ve güvenlik yazılımları kullanın. Tarayıcınızın hassas güvenlik ayarlarını yapılandırın. Dehşet, şiddet, müstehcen içerikleri filtreleyin. Bunu yaptıktan sonra da denetimi elden bırakmayın. Çocuğunuzla daima irtibat halinde olun ve internette neler yaptığını merak edin. Size de öğretmesini istediğinizde bunu severek yapabilir. Zira çocuklar, yetişkinlere bir şeyler öğretmekten çoklukla keyif alırlar.
Çocuğunuzun istek ve muhtaçlıklarını görmezlikten gelmeyin. Yasaklamak yerine günlük kullanım müddeti belirleyin ve ona muteber içerikler sunun. İndirmek istediği her yeni oyunu birlikte değerlendirin. Görüntü izlemek istediğinde hangi uygulamadan izleyeceğini belirleyin. Gerekli araştırmalarınızı yapıp muteber içerikler sunun.
Aileler çocuklarına, müsaadeleri olmaksızın rastgele bir belgenin (müzik, fotoğraf evrakı ve bilgisayar oyunu gibi) karşıdan yüklenmesinin hakikat olmadığını, bu yolla bilgisayarlarına virüs ve casus yazılımların bulaşabileceği anlatılmalı. İnternet sağlayıcınız olan operatörden çocuk ve aile güvenlik paketini faal hale getirmesini isteyin. Çocuğunuzun gezmiş olduğu internet sitelerini gözden geçirin. Yaşlarına uygun olmayan web sitelerini, web sitesi engelleme programı yardımıyla engelleyin.
DETAYLAR İÇİN
Pandemi devrinde bu kadar teknoloji kullanımı çocukların psikolojisini tesirler mi?
Daima ekran, tablet ve bilgisayarla vakit geçirmenin toplumsal, duygusal ve ruhsal açıdan kimi olumsuz tesirleri var. Çocuklar arkadaş bağlantılarında zorlanmaya başlıyor, bağlantı maharetleri zayıflıyor. Küçük yaşlardan itibaren ekranla büyüyen bu jenerasyondaki temel sorun, insan bağlantısında kendine inanç sorunu yaşamaları. Toplumsal irtibatı yüz yüze konuşarak yapmaktan kaçınıyorlar. Bunun yerine daima ekran başını tercih eden çocuklar toplumsal öğrenme imkânını yitiriyor. Yeni jenerasyon, toplumsal etrafta müşahede yaparak tecrübe kazanmaya istekli değil. İlgi ve tercihlerinin bu tarafta olması ve bilhassa de pandemi nedeniyle ekran bağımlılığı son derece artış gösterdi. Bu nedenle yetersiz öz hürmet, kırılgan kişilik, öfke ve agresif haller, kuşkuculuk üzere davranış ve tavırlara sık rastlanır oldu.
DETAYLAR İÇİN
Bu tesirleri önlemek ya da azaltmak için ne yapmalıyız?
Çocuğunuzun internette ne kadar vakit harcadığını, hangi sitelere girdiğini, ne çeşit oyunlar oynadığını takip edin. Zira olumsuz içerikler onların daha gergin olmasına ve agresif yansılar vermesine, kaygılarının artmasına yol açar. Bu nedenle internet ve ekran kullanımının çocuğunuzu ruhsal ve fizyolojik açıdan nasıl etkilediğini daima gözlemleyin, agresif, dürtüsel, dikkatsiz ya da karamsar olduğunda, arkadaş ve aile ilgileri bozulduğunda, tablet ya da bilgisayar olmadan sakinleşemediğinde, mahrumluk belirtileri gösterdiğinde kesinlikle vakit sınırlaması koyun ve çok kullanımı bırakmakta zorlanıyorsa uzman takviyesi alın.
Bunlar dışında çocuğunuzla gerçek hayatta, online dersler dışında kaliteli vakit geçirin. Konutta ailecek oyunlar oynayın. Bilhassa bağlantı hünerini kuvvetlendiren söz, kıssa oyunları, his söz çalışmalarını tavsiye ederim. Mesken dışında gezintiye çıkın ve spor/sanat aktifliklerine katılın. Çocuğunuzla gerçek hayatta kaliteli vakit geçirin. Bu tekliflere dikkat eden aileler çocuklarını siber zorbalığa, yabancı bireylere, internet bağımlılığına, ziyanlı sitelere, cinsel içerikli paylaşımlara, ruhsal ve fizyolojik rahatsızlıklara karşı koruyabilir.
DETAYLAR İÇİN
NTV
