Toplam olay sayısının 20 milyonu, günlük olay sayısınınsa 12 gündür 300 binlerde seyrettiği Hindistan salgının pençesinde. Uzmanlar, gerçek hadise sayısının resmi bilgilerin beş ila on katı olabileceğini belirtirken, ülkede oksijen, ilaç ve hastanelerde yatak külfeti yaşanıyor. Lakin ülkede en az virüs kadar süratli yayılan ve salgının denetim altına alınmasını güçleştiren bir öteki faktör daha var: Palavra haber.
İkinci dalganın sarmasıyla birlikte, aşıların etkinliğinden konut üretimi ilaçlar kullanarak bağışıklığı attırma tekliflerine kadar pek çok palavra yahut yanlış bilgi toplumsal medyada deverana girdi.
Bir teyit-doğrulama teşebbüsü olan Health Analytics Asia’nın kurucu olan Syed Nazakat, DW’ye verdiği demeçte “Yanlış bilgiler ortasında sıhhatle ilgili olanlar daha yaygın. Din ile ilgili yanlış bilgiler de sıhhat bahislerinin çabucak akabinde geliyor” dedi. Nazakat, sıhhatle ilgili yanlış bilgilerin salgın uğraşı ve aşı kampanyasına ziyan verdiği görüşünde.
YETKİLİLER PALAVRA HABER YAYIYOR
Uzmanlara nazaran yetkililer, yanlış bilgilerin yayılımını durdurmak için gereğince tedbir almıyor. Hatta, birtakım yanlış bilgilerin yayılmasından ülkenin önde gelen otoriteleri ile üst seviye yetkililerini sorumlu tutuyorlar.
Nisan ortasında Covid-19 hadiselerinin sayısı süratle artmaya başladığında, üst seviye bir hükümet yetkilisi olan V. K. Paul, hastalığın hafif yahut asemptomatik seyrettiği hastalara, alternatif tıp merkezlerine başvurma tavsiyesinde bulundu. Paul ayrıyeten, insanlara bağışıklıklarını kuvvetlendirmek için chyawanprash ismi verilen bir besin desteği ile kadha isimli bir bitkiyi tüketmelerini tavsiye etti.
Üst seviye bir hükümet yetkilisinden gelen bu açıklama tabiplerin yansısını çekti. Hindistan Tıp Derneği Eski Lideri Rajan Sharma DW’ye verdiği demeçte, “Bu bilgi temelsiz ve çok aldatıcı. İnsanları konutta oturmaya ve bu tıp karışımları içmeye teşvik ederseniz hastaneye vardıklarında çok geç olabilir” değerlendirmesini yaptı.
İnternet Özgürlüğü Vakfı’nın yönetici yöneticisi Apar Gupta da emsal görüşte. DW’nin sorularını yanıtlayan Gupta, “Bu cins davetleri yapan kamu yetkilileriniz var olduğunda, bilime hürmetten kelam edemezsiniz. Bunun toplumsal medya kullanıcıları üzerinde nasıl bir tesiri olacağını düşünüyorsunuz ki?” dedi.
YÜKSEK TOPLUMSAL MEDYA KULLANIMININ TESİRİ
Sahiden de toplumsal medya ülkede kıymetli bir bilgi kaynağı. Hükümetin virüsün yayılımını denetim etmek için geçen Mart ayında ülke çapında sıkı kapanma önlemlerini yürürlüğe sokmasıyla toplumsal medya kullanımı önemli oranda attı. Uzmanlara nazaran, halkın medyaya inanç duymaması, kamu medyası hizmetinin kâfi olmaması üzere faktörlerin ülkedeki yüksek toplumsal medya kullanım oranıyla birleşmesi yanlış bilgilerin daha süratli yayılmasını tetikledi. Palavra haber ve yanlış bilgilerin en çok yayıldığı toplumsal medya platformlarından biri olan WhatsApp’ın, ülkede 500 milyondan fazla kullanıcısı var. Gupta’ya nazaran mevcut durumda “sosyal medyanın artan kullanımı, yanlış bilgilendirme krizini daha da ağırlaştırıyor.”
MİTLERİ VE PALAVRALARI ÇÜRÜTMEK
Bilim beşerlerine nazaran ülkenin içinde bulunduğu krizden çıkmasının temel yapıtaşlarından biri yaygın aşılama. Lakin palavra haber ve yanlış bilgi bunun önünde de mani. İnternetten en çok dolaşan yanlış bilgiler ortasında, diyabet ve hipertansiyon üzere hastalığı olan bireyler için aşının inançlı olmadığı bilgisi, oksijen aygıtı badiresi yaşayan hastanelere gitmek yerine astım için kullanılan nebulizatörlerin kullanılabileceği savı ile sarımsak, tarçın ve meyan kökü yiyerek hastalıktan korunulabileceği inancı var. Tüm bunların yanı sıra, Hintlilerin koronavirüse karşı öbür ırklara nazaran daha yüksek bir bağışıklığa sahip olduğuna yönelik haberler de revaçta.
Doğrulama siteleri bu haberlerin çürütülmesi ve yanlışsız bilgilerin yayılımı için uğraşsa da işleri hayli güç. DW’ye konuşan Takshashila Enstitüsü’nden Prateek Waghre şöyle diyor: “Bu görüntü ve manzaralar uçup gitmiyorlar ve tekrar deverana girebiliyorlar. Yani yanlış bilgi çığlığı çürütüldükten sonra bile, hala neye inanacağından emin olmayan beşerler var.”
NTV
