Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı Biyoteknoloji Enstitüsü Aşı Bilim Konseyi Üyesi ve AÜ Ziraat Fakültesi Enzim ve Mikrobiyal Biyoteknoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tarlan Mammedov ile 20 kişilik grubu, corona virüs aşı çalışmasında sona geldi.
3 laboratuvar, 1 iklim odasında ‘Transient Bitki Ekspresyon Sistemi’ kullanarak, yeni kuşak aşı çalışmalarını gerçekleştiren Prof. Dr. Mammedov, bir tıp tütün bitkisi olan Nicotiana Benthamiana’nın, iklim odasında 22-24 derecede yüzde 50-60 nem düzeyinde özel formülasyon içeren gübrelerle yetiştirilerek belirli büyüklüğe ulaşmasını sağladıklarını anlattı. Bitkiye, tekrar düzenleme yapılıp bitki yaprağının içine solüsyon verilerek yapraklarından protein ürettiklerini belirten Prof. Dr. Tarlan Mammedov, gerekli tahliller sonucunda 5 aşı çeşidi ürettiklerini aktardı. Prof. Dr. Mammedov, protein içerikli üretilen aşıların corona virüsün tüm mutasyonlarına karşı tesirli olduğunu vurgulayarak, hayvanlar üzerindeki deneylerde başarılı olduklarını, artık beşerler üzerinde aşı denemelerinin başlayacağını açıkladı.
”3 AŞI ADAYI HAYVANLAR ÜZERİNDE BAŞARILI OLDU”
Prof. Dr. Tarlan Mammedov, nisan ayında başlayan aşı çalışmalarında muvaffakiyet elde ettiklerini belirterek, 5 aşı adayı geliştirdiklerini anlattı. Aşı adaylarının 3’ünün hayvan testlerinden geçtiğini aktaran Prof. Dr. Mammedov, “Hayvanlar üzerindeki test sonuçlarına nazaran corona virüse karşı aşı adaylarının hayvanlarda yüksek ölçüde işlevsel antikor ürettiğini kanıtladık. Bundan sonra beşerler üzerinde testlere geçebiliriz” dedi.
”CORONA VİRÜSÜN TÜM MUTASYONLARINA KARŞI ETKİLİ”
Protein temelli aşılar geliştirdiklerini aktaran Prof. Dr. Mammedov, “Bitki yapraklarından protein ürettik. İstenilen bir geni bitki yapraklarının hücrelerine aktararak, bu genlerin eserleri olan enzimleri ürettik. Geliştirdiğimiz aşıların diğer aşılardan özellikleri, üstünlükleri ve avantajları var. Bu aşılarda virüs ve bakteri yok. Protein temelli aşılar inançlıdır. 1500’ten çok corona virüs proteininin tahlillerini yaptık ve ona nazaran çalışmalarımızı sürdürdük. Corona virüsün birçok mutasyonuna karşı çok tesirli olacağını düşünüyoruz” diye konuştu.
ANTİKOR DÜZEYİNİ ÖLÇEN 3 FARKLI KİT
Corona virüs hastalarının antikor düzeylerinin belirlenmesinin çok değerli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Tarlan Mammedov, “Eğer antikor düzeyleri yüksek olursa bu şahısların corona virüse yakalanma riskinin az olduğu manasına gelir. Antikor düzeyi az olursa bu insanların yine corona virüs hastalığına tutulma ihtimali, riski çok yüksektir. Onun için Covid-19’a karşı antikor düzeyinin tayin edilmesi çok değerli. Bu bahisle ilgili 3 kit geliştirdik. Bu kitler Covid-19’a karşı antikor düzeylerini belirlemek için kullanılabilir” dedi.
CORONA VİRÜS HASTALARINDA AZALAN ACE2 ENZİMİNİ BİTKİLERDEN ÜRETTİLER
İnsan bedeninde kıymetli bir yere sahip olan anjiyontensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2) üzerine çalıştıklarını aktaran Prof. Dr. Tarlan Mammedov, “Covid-19’un özelliklerinden biri MERS virüsünün reseptörüdür. ACE2 enzimi virüs tarafından bloke olur. ACE2 enziminin vücutta az ölçüde olması insanlarda büyük sorunlara neden olabilir. Bilhassa ağır bakımda olan hastalar, bu enzim ölçüsünün az olması nedeniyle hastalığı ağır geçiriyor olabilir. Bu enzimi Transient Bitki Ekspresyon Sistemi’nde yüksek ölçüde oluşturulmasını sağladık” diye konuştu.
Enzimin genetik mühendislik yoluyla bitkiden üretildiğini aktaran Prof. Dr. Mammedov, yüksek ölçüde üretilmesinde başarılı olduklarını açıkladı. Prof. Dr. Mammedov, “500 grama kadar çıkan ACE2 enzimini, 1 kilogram bitki yaprağından üretebildik. Covid-19 nedeniyle bilhassa ağır bakımda kalan hastalara uygulanabilir. Bu türlü bir enzimin insan bedenine önemli ölçüde dahil edilebilmesi bu insanların hayatını kurtarabilir” dedi.
NTV
