Türkiye’de corona virüs olay sayıları her geçen gün artıyor. Sıhhat Bakanlığı’nın yayınladığı son datalara nazaran günlük olay sayıları 50 bini aştı. Uzmanlarsa son vakitlerde olay ve vefat sayılarındaki artışın nedeninin HES kodu sahtekarlığı olduğunu lisana getirdi. Bilhassa AVM ve restoranlarda görevlilerin HES kodlarını dikkatsiz denetim etmesi bu HES kodu sahtekarlığınının artışına neden oluyor.
Corona virüs testi olumlu çıkan ve karantinada olması gereken şahıslar bu kodları ya negatif bir tanıdıklarından ya da toplumsal medyada HES kodunu paylaşan birilerinden ekran manzarası alarak gerçekleştiriyor. Edindikleri bu ekran manzarası ile corona testi müspet olmasına karşın istediği yere rahatça girip çıkabiliyor.
“AVM GİRİŞLERİNDE ÇOK SIRA OLDUĞU İÇİN VAZİFELİLER KODLARA SÜRATLİCE BAKIYOR”
Müspet ya da temaslı bireylerin başta AVM ve restoran olmak üzere birçok yere girdiğini söyleyen Marmara Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dijital Bağlantı Araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, “Corona virüs pandemisinin tesiriyle birlikte artık toplumsal ara ve toplumsal izolasyon kuralları giderek artmaya başladı. Bu süreçte Hayat Meskene Sığar uygulaması içerisinde bulunan kodu kullanarak şahısların risk durumu belirlenmiş oluyor. Lakin bu devirde toplum sıhhatini riske atan bireylerinde olduğunu söyleyebilmek mümkün. Son vakitlerde birtakım müspet ya da temaslı bireyler negatif bir kişinin HES kodu ya da HES kodunun ekran imgesi ile istediği yere girebiliyor. Mesela AVM girişlerinde ekseriyetle çok sıra olduğu için güvenlik vazifelileri bu HES kodlarına süratlice bakıp o şahısları içeri alıyor. Bu noktada bu beşerler kendilerini riske attıkları üzere etraflarını de riske atıyor” dedi.
“VAKA ARTIŞINA NEDEN OLUYOR”
Olumlu ya da temaslı olan bir kişinin oburunun HES koduyla gezmesinin insanları mevte sürüklemek olduğunu belirten Doç. Dr. Kırık, “Birisi bir restoran ya da AVM’ye diğerinin HES koduyla girdiği vakit bulunduğu ortamdaki herkesi olumlu yapma ihtimali artıyor. Son vakitlerde hadise ve vefat sayılarındaki artışın sebeplerinden birinin de HES kodu dolandırıcılığı olduğunu söyleyebilirim” diye konuştu.
“HES KODU İLE BİRLİKTE KİMLİK DENETİMİ OLMALI”
Doç. Dr. Kırık, kelamlarına şu halde devam etti:
“AVM ve restoran çalışanları HES koduna baktıktan ve risksiz yazısını gördükten sonra vatandaşları içeri almalı. Tıpkı vakitte burada vazifelinin yapması gereken şey HES kodu ile birlikte kişinin ismini ve soyadını denetim etmesi. Vatandaşlar ise bu kimlik denetimin esnasında T.C. kimlik numaralarını elleriyle kapatarak gösterebilir” halinde konuştu.
HES KODU PAYLAŞIMI TOPLUMSAL MEDYAYA DÜŞTÜ
İnsanların beğeni uğruna toplumsal medyada HES kodlarını paylaştığını söyleyen Doç. Dr. Kırık, “HES kodlarını gömlek ve tişörtlerinin üzerine bastıran bile var. Toplumsal medyada HES kodunu paylaşmış bir kişinin HES kodunu alarak çok rahat bir formda AVM ve restoranlara girilebilir. HES kodları bizim ferdî datalarımız kapsamında yer alıyor. Zira HES kodunuz size aittir ve biriciktir. Hasebiyle bu kodların internet ortamında fütursuzca rastgele bir formda paylaşılması katiyetle yanlıştır” dedi.
“BAŞKASININ HES KODUYLA AVM’YE GİRMEK İSTEYENLER OLUYOR”
İstanbul’da bulunan bir AVM’de Güvenlik Vazifelisi Amiri Serdar Galatasaraylı, “HES kodu sorgulama mecburi hale geldi. Biz de elimizdeki telefonlarla Hayat Meskene Sığar uygulaması üzerinde HES kodu sorgulaması yapıyoruz. Bazen riskli bireylerde AVM’ye girmek isteyebiliyor. Bizler de çabucak duruma müdahale ediyoruz. Diğerinin HES koduyla girmek isteyenler de vakit zaman oluyor. O sırada kodu okuttuğumuzda çıkan harflerle kişinin söylediği ismi kıyaslıyoruz. Kişinin söylediği isim ile ekrandaki harfler tutuyorsa AVM’ye alıyoruz. Lakin uyuşmadığı vakit içeriye almıyoruz” dedi.
“KİMLİK SORMA YETKİMİZ YOK”
Vatandaşları AVM’ye alırken üç etaptan biri ile denetim ettiklerini belirten Galatasaraylı, “Birinci kademe HES kodu sorgulama. İkinci etap barkod kodu ile sorgulama. Üçüncü kademe ise uygulama üzerinde risksiz yazısını görüp içeri alma halinde oluyor. HES koduyla giren bireylere güvenlik vazifelisi arkadaşlarımız mümkün olduğunca isimlerini ve soyadlarını soruyor. Fakat oburunun HES koduyla AVM’ye girmek isteyen kişi kendisinde bulunan HES kodu sahibinin ismini söyleyebilir. O esnada öteki bir uygulama gerçekleştiremiyoruz. Bizim vatandaşlara kimlik sorma üzere bir yetkimiz yok. Bu türlü bir yetkimiz olmadığı içinde şahıslar diğerinin HES koduyla AVM’ye girmiş oluyor.”
Geçersiz HES koduyla AVM’lere girmeyi minimize etmeye çalıştıklarını vurgulayan Güvenlik vazifelisi Galatasaraylı, “Hayat Meskene Sığar uygulamasını herkes kullanırsa biz de burada insanları bekletmemiş oluruz. AVM önlerinde de sıra olmamış olur. Genelde vatandaşlar ekran imgesi ya da bir kâğıda HES kodlarını yazarak geliyor. Herkes uygulamayı kullanırsa uydurma HES kodu kullananları bir nebze önlemiş oluruz” sözlerini kullandı.
NTV
