Borsa’ya ferdi yatırımcıların ilgisi tarihte görülmemiş halde artarken, uzmanlar, gerekli bilgi ve donanıma sahip olmayan yatırımcıları yaşanabilecek mağduriyetler konusunda uyarıyor.
Borsa İstanbul’da rekor düzeylerin görülmesi, pandemi nedeniyle meskende kalan vatandaşların sermaye piyasalarına artan ilgisi, teknolojik gelişmeler sayesinde finansal sisteme erişim kolaylığı ve düşük faiz ortamının neden olduğu getiri arayışı bilhassa gençlerin bu devirde Borsa’ya yönelmesini sağladı.
Kelam konusu gelişmelerle Borsa’daki yerli yatırımcı sayısı yılbaşından bu yana her ay ortalama 62 bin artarak 1,9 milyon bireye ulaşırken, 25 yaş altı yatırımcıların sayısının birebir devirde yaklaşık 4 katına çıkması dikkati çekiyor.
Borsa İstanbul’da yüksek getiri arayışı içindeki yatırımcılar, 2020 yılında çoğunlukla aradıklarını bulsa da sert fiyat hareketleriyle oluşan mağduriyet haberleri yıl sonuna gerçek artmaya başladı.
YÜKSEK ORANLI KAYIPLAR YAŞANDI
Pay senedi fiyat değişimleri incelendiğinde, yılbaşından bu yana süreç gören yaklaşık 400 pay senedinin 370’i bir evvelki yıl kapanışına nazaran bedel kazansa da bilhassa ferdi yatırımcıların tercih ettiği derinliği az olan pay senetleri, yıl içerisinde sert dalgalanmalarla yüksek oranlı kayıplar yaşanmasına neden oldu.
Örneğin, toplumsal medyada yatırımcıların en çok paylaşımda bulunduğu bir pay senedi, geçen yılın sonuna nazaran yüzde 35 getiri sağlasa da yıl içinde gördüğü en yüksek düzeylere yakın maliyetle alan bir yatırımcının tasarrufları, bugün prestijiyle yüzde 60 kıymet kaybetti. Bu formda bakıldığında, BIST 100 endeksi, tarihinin en yüksek düzeyinde olmasına rağmen yaklaşık 400 pay senedinin yarısı, yıl içinde gördüğü en yüksek düzeyin yüzde 20’den fazla altında bulunuyor. Bunların 26’sının yıl içinde gördüğü en yüksek düzeye nazaran bedel kaybı ise yüzde 50’den fazla oldu. Bu da pay senedi yatırımında yanlışsız pay senedini seçmek kadar, gerçek fiyatlarla maliyetlenmenin kıymetini bir sefer daha ortaya koyuyor.
BİRÇOK RİSK VAR
Analistler, ferdi yatırımcıların getiri arayışının makul olduğunu lakin Borsa’da süreç yapmanın birçok riski de beraberinde getirdiğinin unutulmaması gerektiğini söz ediyor.
Bilhassa toplumsal medyanın, pay senedi fiyatlarını manipüle ederek ferdî yatırımcıların portföylerine göz diken dolandırıcılarla dolu olduğuna dikkati çeken analistler, yatırımcıların bu tuzaklara düşerek tasarruflarını kaybetmeden evvel kesinlikle yetkili aracı kurum ve uzmanların ihtarlarını dikkate alması gerektiğini vurguluyor.
TOPLUMSAL MEDYA TEHLİKESİ
A1 Capital Yatırım Araştırmadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Baki Atılal, hususa ait yaptığı açıklamada, sermaye piyasalarına gelen yaklaşık 700 bin yeni yatırımcı ile birlikte toplumsal medya üzerinde pay, emtia önerisi verenlerin sayısında önemli artış olduğunu belirterek, “Hiçbir sorumluluğu olmayan kelamda küçük yatırımcı dostu olan bu hesapları, Twitter, Facebook, Telegram ve hatta Tiktok’ta bile görmekteyiz.” dedi.
“ŞİKAYETLER ARTMAYA BAŞLADI”
Atılal, toplumsal medya üzerinden küçük yatırımcıya şuurlu bir operasyon yapıldığına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Öncelikle yapay hesaplarla takipçi sayılarını 10 binlerin üzerine çıkarıyorlar. Çoklukla derinliği pek olmayan paylardaki küme hareketine paralel tekliflerde bulunup kişisel yatırımcıda ‘adam ne derse çıkıyor’ algısı oluşturuluyor ve böylelikle takipçi sayılarını süratlice artırıyorlar. Sonra yatırımcılara bu süreçleri açık hesaplardan paylaşmaları durumunda soruna düşeceklerini belirterek, kapalı, birebir vakitte fiyatlı hesaplar üzerinden bilgilendirmeye devam edeceklerini bildiriyorlar. Aşikâr devirlerde derinliği olmayan paylarda çok iyi getiri elde edilmiş olsa da sermaye akışının BIST 100, hatta BIST 30 paylarına kaymasından ötürü bu tuzaklara düşen yatırımcıların şikayetleri her geçen gün artmaya başladı. Hatta sermayesinin yarısının eridiğini tabir eden yatırımcılar dahi bize ulaşıyor.”
“Sosyal medyada kendilerini, tekrar kendi oluşturdukları düzmece hesaplarla ‘üstad’ olarak konumlandıran birçok kelamım ona uzman ve dolandırıcı bulunuyor” diyen Atılal, bunların “bilançoları inceledik, hem temel hem teknik tahliline baktık, çok sağlam ve çok ucuz, uçacak, kaçacak” telaffuzlarının altının boş olduğunu söyledi.
Kendi şahit olduğu bir örneğe değinerek, bir şirketin fiyat/kazanç oranının, bölüm ortalaması 10’lardayken 200 düzeylerinde bulunmasının dahi yatırım için uygun bir kıstas olduğu konusunda yatırımcıların yanlış bir halde yönlendirildiğini aktaran Atılal, finansal okuryazarlığı düşük, Borsa’yla yeni tanışan yüz binlerce kişinin bu yönlendirmelere gözü kapalı inandığını söz etti.
“EĞİTİMLER ARTIRILMALI, TAKIMLAR GÜÇLENDİRİLMELİ”
Baki Atılal, mağduriyetlere mahzur olunması açısından yetkili kurumların eğitimlere yük vermesi, aracı kurumların da takımlarını güçlendirmesi gerektiğini belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“En büyük sıkıntılardan biri, yatırımcıların hesap açıldıktan sonra karşılarında muhatap bir temsilci bulamamaları. Lakin toplumsal medya hesabından irtibata geçtiğinde birinden olmasa öteki birinden kesinlikle çabucak yanıt geliyor. Toplumsal medyada küçük yatırımcıyı tuzaklarına çekmeye çalışan bu makus niyetli hesaplar tespit edilerek haklarında hata duyurusunda bunulmalı. Ayrıyeten, Sermaye Piyasası Heyeti (SPK) ve Borsa İstanbul, yatırımcıları toplumsal medya üzerinden açıkça ve sıkça bilgilendirmelidir. Zira yatırımcıların SPK bülteni, bildiri vesaire okumak üzere bir alışkanlıkları bulunmuyor.”
Atılal, medya ile ilgili tenkitlerde de bulunarak, “Medyada sermaye piyasaları ile ilgili soru sorulacak şahısların; regülasyonlara bağlı, yatırımcılarla daima temas halinde olan, yanlış ve aldatıcı bilgi verdiğinde bunun cezai sonucunu bilen, sermaye piyasalarında bir kuruma bağlı çalışan olması gerekiyor. Tüm dal paydaşlarının sermaye piyasalarında yeni mağdurların oluşmaması için sorumluluğu bulunuyor.” diye konuştu.
“KISA YOLDAN GÜÇLÜ OLMA HAYALİ YATIRIMCILARI MAĞDUR EDİYOR”
İnfo Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Mert Yılmaz da 2020 yılıyla birlikte bilhassa faizlerin düşük seyrettiği pandeminin birinci günlerinde pay senetleri piyasasına ilginin arttığını, tekrar tıpkı periyotta bugüne nazaran çok daha ucuz olan BIST 100 endeksi kapsamındaki pay senetlerine değil de, borsacıların “yan kağıt” diye isimlendirdiği derinliği az pay senetlerine yönelim olduğunu anlattı.
Aracı kurumlar bünyesinde vazife yapan araştırma kısımlarının, yatırımcılara dayanak olmak üzere kurulmuş üniteler olduğunu aktaran Yılmaz, “Yatırımcılar, araştırma kısımlarından bu hizmetleri fiyatsız olarak alabilirler. İnternetin bu kadar yaygınlaştığı periyotta neredeyse herkes, herkesin yazdığı rapora ulaşabilir noktaya geldi. Fakat gözlemlediğim kadarıyla kısa yoldan varlıklı olma hayali, bilhassa yeni ve küçük yatırımcıları hayatları uzunluğu yüzünü görmedikleri insanların kurdukları WhatsApp ya da toplumsal medya kümelerine üstelik para ödeyerek abone olma noktasına sürüklüyor.” dedi.
Yatırımcıların aracı kurumların analistlerine güvenmesi gerektiğini belirten Yılmaz, şunları kaydetti:
“Sosyal medyada kim olduğu, bu işi yapma konusunda deneyimi olup olmadığı, lisansı var mı yok mu bilinmeyen beşerler yatırımcılara pay senedi öneriyorlar, daha doğrusu pay senedi pazarlıyorlar. İnfo Yatırım olarak yatırımcımıza araştırma ünitemiz ile her türlü bilgi dayanağını sağlıyoruz. Daha iyisini yapabilmek ismine da çabalıyoruz. Yatırımcılardan da aracı kurumlarına, araştırma takımlarına ve o kısımlarda misyon yapan analistlere inanmalarını, güvenmelerini bekliyor ve istiyoruz. Bizim önceliğimiz, yatırımcının evvel para kaybetmemesidir. Bizler yatırımcıların paralarına bu kadar itina gösterirken, yatırımcıların da kendi paralarına en az bizler kadar ihtimam göstermelerini bekliyoruz.”
SPK ve Borsa İstanbul başta olmak üzere paydaşların tamamının bu bahiste yeni bir mağdur yatırımcı kümesi oluşmaması için ellerinden gelen uğraşı gösterdiğini tabir eden Yılmaz, Borsa’ya yeni katılan yatırımcıların da mümkün riskler karşısında yapılan ihtarları dikkate alması gerektiğini söyledi.
NTV
