Böbrekler, hayatın devam edebilmesi için atık unsurların bedenden atılmasını sağlamaktadır. Öte yandan beden için gerekli olan kimi unsurları filtre ederek bunların düzeylerini ayarlamak üzere bir vazifesi de bulunan böbreklerde bu vazifeyle ilgili düzenekteki problemlere bağlı olarak böbrek taşları oluşabilmektedir.
Böbrek kanalları içerisinde ekseriyetle bilinmeyen nedenlere bağlı olarak birtakım minerallerin birleşerek oluşturduğu sert yapılara böbrek taşı ismi verilir.
BÖBREK TAŞLARININ GÖRÜLME SIKLIĞI
Taşlar, doğuştan idrar yollarında anomali bulunan, ailesinde böbrek taşı kıssası olan, sistemik hastalıktan (gut vb.) muzdarip şahıslarda sık görülür.
Böbrek taşları erkeklerde bayanlara oranla 3 kat fazla olacak halde epeyce sık görülür.
Böbrek taşları tedavi edilmemesi durumunda böbrek kanallarının tıkanmasına yol açar ve bu da böbrek içerisinde basınç artışına neden olarak şiddetli ağrı ile birlikte organın işlevlerinde bozulmalara sebebiyet verir.
BÖBREK TAŞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Böbrek taşları çoklukla, idrar yoluna girdikleri vakit yarattıkları şiddetli ağrılarla fark edilir. Genel olarak görülen böbrek taşı belirtileri;
- Şiddetli göğüs, bel ve karın ağrısı
- Bulantı ve kusman
- İdrarda kan görülmesi
BÖBREK TAŞININ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Kalsiyum taşları: Kalsiyum oksalat ve kalsiyum fosfat üzere kalsiyumun çeşitli bileşiklerinin oluşturduğu taşlardır. Tüm böbrek taşı olaylarının yaklaşık %75’i kalsiyum taşlarından oluşmaktadır.
Ürik asit taşları: Ekseriyetle yüksek proteinli diyetle beslenen bireylerde görülen böbrek taşı cinsidir.
Sistin taşları: Az görülen bir böbrek taşı çeşidi olmakla birlikte çoklukla metabolik bozukluklardan kaynaklıdır.
Sitruvit (enfeksiyon) taşları: Çoklukla idrar yolu enfeksiyonlarından kaynaklanan bu taş çeşidi, çok süratli büyümesi nedeniyle kısa müddette önemli böbrek hasarına yol açabilmektedir.
BÖBREK TAŞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Küçük böbrek taşlarında meskende uygulanabilecek tedaviler uygulanabilir.
Su tedavisi: Gün içinde kâfi su tüketimi böbrek taşının oluşmasında tesirli rol oynadığı üzere oluşan taşın düşürülmesinde de tesirli olabilmektedir. Günde 2 – 3 litre su içmek, üriner sistemin yıkanmasına yardımcı olabilir.
İlaç tedavisi: İdrar yollarından geçebilecek boyuttaki taşların daha rahat düşürülebilmesi için buradaki kasları gevşeten farklı ilaçlar kullanılabilir. Kasların gevşemesiyle böbrek taşı daha süratli ve daha ağrısız düşürülebilir. Böbrek taşının düşürülmesi sırasında yaşanan böbrek taşı ağrısına yönelik ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir.
Ses dalgaları ile böbrek taşının kırılması (SWL): Böbrek taşının bulunduğu bölge ve büyüklüğüne bağlı olarak şok dalga tedavisi taş kırma formülü kullanılabilir. Bedenin dışından böbrek taşının parçalanmak için güçlü titreşimler oluşturan ses dalgaları kullanılmaktadır. Kırılan böbrek taşı modülleri idrar ile bedenden atılır.
Üreteroskopi (Retrograd İntrarenal Cerrahi-RİRC): Böbrek içindeki taşları kıvrılabilir ve ince aletler kullanarak, laser yardımıyla taş kırma yoludur. Kıvrılabilir aygıtla idrar yolu uç kısmında direkt girilir, üretra, mesane ve üreter geçilerek böbreğe ulaşılır. Taşın boyutu ve bulunduğu bölgeye nazaran taş bütün olarak çıkartılabilir. Çıkartılamayacak kadar büyük olan taşlar bulunduğu yerde holmium lazer kullanılarak küçük modüllere ayrılarak idrar yoluyla atılması sağlanır.
Böbrek içi lazerle taş kırma süreci genel anestezi altında gerçekleştirilir. Kırılan taşın kırıntılarının mesaneye akması için genelde böbrekten mesaneye uzanan bir tel(DJ stent) kullanılabilir.
Her hangi bir ameliyat kesisi yapılmadan sürecin idrar kanalından girilerek yapılması en büyük avantajları ortasındadır. Bu sayede hastalar daha kısa müddette konut ve toplumsal hayatlarına dönebilmektedir.
Üreteroskopi (Retrograd İntrarenal Cerrahi-RİRC) süreci;
-2 cm’den küçük böbrek taşı olanlar
-2 cm’den büyük böbrek taşı olmasına karşın olmakla ameliyata uygun olmayan hastalar
-Kanama bozukluğu olan yahut pıhtılaşmayı engelleyen ilaç kullananlar
-İleri derece obezler
-İskelet sisteminde bozukluk olan hastalar
-Böbrek taşının büsbütün temizlenip temizlenmediğini belirlenebilmesi için süreç sırasında görüntüleme teknikleri ile teyit edilir.
-İşlemin akabinde hasta 2-3 gün hastanede kalır. Hastaneden taburcu edilmeden evvel böbreğe yerleştirilen drenaj tüpü çıkartılır.
Açık böbrek taşı ameliyatı: Gelişen teknoloji nedeniyle böbrek taşlarının açık ameliyatı günümüzde çok az yapılmaktadır. Çok büyük bir taş yahut olağandışı anatominin olduğu hastalarda uygulanmaktadır. %1’i geçmeyen açık böbrek taşı ameliyatlarında üroloji tabibi böbrekleri ulaşmak için sırta bir kesi açarak böbrek taşlarına ulaşmaktadır.
Hiperparatiroidi ameliyatı: Kanda kalsiyum seviyesinin olağan hudutlar içinde kalmasını sağlayan tek organ olan paratiroid bezlerinin olağandan fazla çalışması böbrek taşı oluşmasına neden olabilir. Bu bezler çok fazla paratiroid hormonu (hiperparatiroidizm) ürettiğinde, kalsiyum düzeyleri yükselerek kalsiyum taşlarının oluşmasına yer hazırlar. Paratiroid bezlerine yönelik ameliyat kalsiyum düzeylerinin olağana dönmesini sağlayıp ve böbrek taşı oluşmasını engelleyebilir.
NTV
