ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Afganistan Devlet Lideri Muhammed Eşref Gani ve Afganistan Ulusal Uzlaşı Yüksek Kurulu Lideri Abdullah Abdullah’a barış görüşmeleri için tekliflerini sunduğu bir mektup gönderdi.
Blinken, Afgan önderlere hitaben yazdığı mektubunda, “Türkiye’den gelecek haftalarda, barış mutabakatının sonuçlandırılması için konut sahipliği yapmasını isteyeceğiz” sözünü kullandı.
ABD’nin 1 Mayıs’a kadar Afganistan’dan büsbütün çekilmeyi planladığının anımsatıldığı mektupta, çekilmenin akabinde Afgan ordusuna mali takviyenin devam edeceği, fakat ülkenin güvenliğinden kaygı edildiği ve Taliban’ın bunu fırsat bilerek toprak kazanma arzuna kapılabileceği kaydedildi.
ABD Lideri Joe Biden’ın da Gani ve Ulusal Uzlaşı Yüksek Kurulu Lideri Abdullah’tan barış görüşmeleri konusunda tez etmelerini istediğinin aktartıldığı mektupta, barış süreci ile ilgili teklifler sıralandı.
Birleşmiş Milletlerden (BM), Rusya, Çin, Pakistan, İran, Hindistan ve ABD’nin dışişleri bakanlarını ve temsilcilerini, Afganistan’da barışı desteklemeye yönelik görüşmeleri gerçekleştirmeleri için bir ortaya getirmesinin isteneceğinin bildirildiği mektupta, bu ülkelerin, istikrarlı bir Afganistan konusunda kalıcı ortak çıkarları paylaştığına ve başarılı olmak için birlikte çalışmaları gerektiğine vurgu yapıldı.
Mektupta, ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad’dan, Devlet Lideri Gani ve Taliban başkanları ile tahlil ve ateşkes konusunda halihazırda müzakere edilen görüşmeleri hızlandırmayı amaçlayan yazılı tekliflerini paylaşmasının isteneceği de belirtildi.
Bu teklifleri paylaşırken, “taraflara kimi şeyleri dikte etmek” üzere bir niyetin bulunmadığının altı çizilen mektupta, Halilzad’ın tekliflerinin, tarafları gelecekteki anayasal ve idari düzenlemeler, yeni ve kapsayıcı hükümetin kurulmasını sağlayacak yol haritası, kalıcı ve kapsamlı ateşkesin kuralları üzere teklifler içerdiği tabir edildi.
Blinken mektubunda, “Sizi yahut yetkilendirdiğiniz temsilcilerinizi, bu toplantıda Afganistan İslam Cumhuriyeti’nin başka temsilcilerine eşlik etmeleri için davet ediyorum. Taliban’ın baharda gerçekleştirebileceği taarruzları önlemek ve taraflar ortasında siyasi tahlile yönelik diplomatik eforlarımızı desteklemek maksadıyla, 90 gün boyunca şiddetin azaltılmasını sağlayacak iyileştirilmiş bir teklif hazırladık. Temsilci Halilzad’ın sizinle paylaşacağı öneriyi olumlu formda değerlendirmenizi tavsiye ediyorum” tabirini kullandı.
BARIŞ GÖRÜŞMELERİNİN SEYRİ
ABD, birinci sefer eski Lider Barack Obama idaresinde Afganistan’da barış maksadıyla Taliban ve Afgan hükümetleri ortasında görüşmeler yürütülmesi için teşebbüslerde bulundu. ABD’nin 2011, 2012 ve 2013’teki teşebbüsleri sonuçsuz kaldı.
Donald Trump’ın, 2017’de ABD lideri seçilmesinin akabinde müzakerelerin başlaması tekrar gündeme geldi. ABD ile Taliban temsilcileri, 25 Şubat 2019’da barış görüşmeleri için Katar’ın başşehri Doha’da birinci sefer bir ortaya geldi.
ABD Lideri Trump’ın Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Eylül 2019’da taraflar ortasında mutabakata varıldığını, mutabakatın Trump’ın onayını beklediğini açıkladı. Fakat tıpkı günlerde Kabil’de yaşanan terör taarruzunda bir ABD askerinin ölmesi üzerine Trump, muahedeyi erteledi.
ABD ile Taliban ortasında Aralık 2019’da yine başlayan görüşmeler, “şiddetin azaltılması” ismi verilen fiili ateşkes kararıyla sonuçlandı. 22 Şubat 2020’de başlayan 7 günlük mühletin sonunda 29 Şubat’ta barış muahedesi imzalandı.
Afganistan’da yıllardır süren savaşı sonlandırmak hedefiyle Taliban ile Afganistan heyeti ortasında 12 Eylül’de Katar’ın başşehri Doha’da başlayan barış görüşmeleri de görüş ayrılıkları nedeniyle askıya alınmıştı.
NTV
