İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, vilayetlere nazaran haftalık yayınlanan haritaya nazaran, İstanbul’da 100 bin nüfusa düşen corona virüs olay sayısının 178’lere ulaştığına işaret etti.
“TEST OLUMLULUK ORANLARI YÜZDE 10’U GEÇTİ”
Birebir vakitte Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası Üyesi olan ve İstanbul’da hadise sayılarında günlerdir üst yanlışsız bir çıkış kelam konusu olduğuna değinen Prof. Dr. Yavuz, “Test olumluluk oranları yüzde 10’u geçti. Aslında 7 günde görülen 100 bin bireydeki enfeksiyon oranı da 178 üzere hayli yüksek bir sayı. Durum, üçüncü dalganın İstanbul’da tesirini gösterdiğini, şimdi pik noktasına da ulaşmadığımızı gösteriyor. Açılmanın tesirini bu hafta başından itibaren görüyoruz. Kendi kurumumuz açısından söyleyecek olursam, geçen haftaya nazaran besbelli bir fark var, pazartesiden beri çok yüksek sayıda hasta geliyor. Test olumluluk oranı da bizde de yüzde 12 civarında. Önümüzdeki haftalarda da düşünceli günler yaşayabileceğimizi düşünüyorum” dedi.
“ÜÇÜNCÜ PİKİ DE YAŞAYACAĞIZ ÜZERE GÖRÜNÜYOR”
Aşılanan kesimde elde edilen birinci datalara nazaran vefat oralarında büyük bir azalma görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “Bu çok sevindirici bir şey. Lakin İstanbul’da aşısız olan çok fazla nüfus var. Onların da hastalanma riski çok yüksek düzeyde. Türkiye genelinde de bu türlü. Bu nedenle beşerlerle yakın temasa girmemek, kapalı ortamlarda bulunmamak, mecbursanız da maskesiz asla durmamak, kalabalık ortamlara da maskesiz girmemek, çok sık bir formda ortamı havalandırmak, tercihan camları sık sık açmak gerekiyor. Üçüncü piki de yaşayacağız üzere görünüyor” formunda konuştu.
“BIONTECH AŞISI GELDİĞİNDE SIRA HANGİ GRUPTAYSA ONA YAPILACAK”
Sıhhat Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın geçtiğimiz günlerde açıkladığı Pfizer-BioNTech aşısının kimlere yapılacağı konusundaki planlamaya da değinen Yavuz, “Kimin sırası geldiyse aşı onlara uygulanacak. Bakanlığın planı da bu biçimde. Önümüzdeki haftalarda 4,5 milyon doz aşı gelecek. Aşılamada da 60 yaş üstüne geçilmiş olacak. Hasebiyle bu aşıyı bunlar olacak. Sırası gelmiş fakat şimdiye kadar aşılanmamış daha ileri yaştaki şahıslar de buna dahil edilebilir. BioNTech aşısı da o formda uygulanacak” diye konuştu.
“CORONAVAC İNGİLİZ VARYANTINDA DA ETKİLİ”
Türkiye’de 10 milyondan fazla şahsa uygulanan inaktif virüs aşısı CoronaVac’ın yeni varyantlara tesiri hakkında Sıhhat Bakanlığı’nın bir çalışması olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Yavuz, “Sonuçları bilimsel makale olarak şimdi yayınlanmadı fakat İngiltere varyantı yani V1’de aşı etkinliğinde çok bir fark olmadığı gösterildi. Kullandığımız aşının, Türkiye’de de en fazla yayılan ve önümüzdeki haftalarda da en baskın suş haline geleceğini iddia ettiğimiz İngiliz varyantı ile D614, yani özgün formdaki Wuhan suşuna aktifliğinin benzeri çıktığını söz etti Halk Sıhhati Kurumu’nda çalışan arkadaşlarımız” dedi.
“AŞILARIN İÇERİĞİ GÜNEY AFRİKA VARYANTINA NAZARAN DEĞİŞECEK”
Türkiye’de V1 kadar yaygın olmasa da V2 olarak isimlendirilen Güney Afrika varyantının da görüldüğüne işaret eden Prof. Dr. Yavuz, “V2, aşılar açısından en tehlikeli olanı. Aslında önümüzdeki periyot aşıların içeriğini de V2’ye nazaran değiştirecekler. Zira aşıdan en çok kaçan bu suş. V2’nin yayılmaması için zati daha fazla tedbir alınıyor. Örneğin V2 olayı ile teması olanlar daha fazla izole ediliyor. Yani Güney Afrika varyantı biraz daha tehlikeli şu anda, bizim de çok yakından takip ettiğimiz bir tıp. Öteki aşılarda olduğu üzere CoronaVac’ta da bu türlü bir beklenti var aşıdan kaçabileceği yönünde” diye konuştu.
“AŞILILAR TEMASLI OLSA DA KARANTİNAYA GİRMEYECEK”
Yaygın aşılamayla birlikte filyasyonda temaslı takibinde de değişimler olduğuna değinen Prof. Dr. Yavuz, artık birinci virüs ya da İngiltere varyantı ile temaslı olan “aşılı” bireylerin, karantinaya girmesine gerek kalmayacağını açıkladı.
Yavuz, “Eğer iki doz aşısını olmuş bir kişi olay temaslısı olursa, V1 (İngiltere varyantı) dahil, izolasyonda tutulmayacak. Zira aşının koruyuculuğunun olduğunu biliyoruz. Fakat V2 (Güney Afrika) ya da V3 (Brezilya) varyantlarında aşının gereğince müdafaa sağlamayabileceği tarafında telaşlarımız olduğu için, temaslıların izolasyona girmesi gerekecek. Türkiye’de çok yaygın değil bunlar şu anda ancak çok yakından izlememiz gerekiyor” dedi.
“GERÇEK HAYAT BİLGİLERİ GELİNCE AŞILANANLAR MASKESİZ GÖRÜŞEBİLECEK”
Ülkemizde uygulanan CoronaVac aşısının aktifliğine dair “gerçek hayat verileri” geldikçe, daha da rahat günlere kavuşabileceğimizi söyleyen Prof. Dr. Yavuz, “Şu an bayağı bir insan iki doz aşısını oldu ve üzerinden 14 gün geçti. Birinci değerlendirmeler olumlu görünüyor, yani ağır hastalıktan ve vefattan muhafaza açısından pek hoş aktifliği var üzere görünüyor. Bunların daha da ayrıntılı tahlilleri yapıldıktan ve bu bilgiler toplumla da paylaşıldıktan sonra, mesela Amerika’nın yaptığı üzere maskesiz olarak görüşebileceğimiz duruma gelebileceğiz. Aşılı beşerler en azından birbirleriyle daha rahat görüşebilecek. Türkiye’nin gerçek hayat datalarını de elde edebilmek için çalışmalar yapılıyor. Bu tahliller ve tüm dataların birlikte değerlendirilip paylaşılması gerekiyor daha rahat edebilmemiz için” formunda konuştu.
“OXFORD AŞISI İNCELENİYOR YİNE AŞILAMAYA DÖNÜLEBİLİR”
Oxford Üniversitesi’nin geliştirdiği AstraZeneca aşısının pıhtılaşmaya neden olduğu gerekçesiyle Avrupa’da birtakım ülkelerde aşılamaların durdurulmasına da değinen Prof. Dr. Yavuz, inançlı incelemeler için bu tip duraklamaların olabileceğini söyledi.
Yavuz, “Milyonlarca beşere aşı yapılıyor. Bu insanların başına ne gelirse, sanki aşı ile mi bağlı diye takip edilmesi gerekiyor. Oxford aşısında da görülen bu bir grup istenmeyen yan tesirler sanki olağan popülasyonda görüldüğü sıklıkta mı yoksa daha mı yüksek oranda, bunun araştırılması yapılıyor şu anda. Firmanın açıkladığı, olağan sıklıktan fazla olmadığı istikametinde. Lakin yakından izliyoruz dediler. Almanya kendi olaylarını inceliyor şu anda o nedenle AstraZeneca ile aşılamalar durdu. Bu türlü inceleme etapları olabilir. Her inceleme kademesinde aşı sorunlu, sorun var, demek yanlış. Bütün aşılar için de geçerli değil bu. Her aşı farklı bir preparat. Örneğin bizim aşımız esasen Oxford aşısı üzere değil, adenovirüs değil inaktif virüs aşısı. Öteki gelecek olan da mRNA aşısı. Şimdi bizde viral vektör (adenovirüs) aşısı gelmedi. Bu açıdan telaş edecek bir durum yok. Lakin EMA da yani Avrupa İlaç Ajansı ve Dünya Sıhhat Örgütü de hastalığı daha tehlikeli bulduğu için bu aşının yapılmasını öneriyor. Risk grubundakilerde aşı yapılmaya devam edilsin lakin risk kümesinde olmayanlar için sonuç beklensin deniyor. Zira riskli gruptakilerde, aşının yan tesirinden değil, hastalıktan ölme ihtimali çok daha fazla” tabirlerini kullandı.
“HASTALIĞI GEÇİREN HERKES AŞILANMALI DEMEK İÇİN ŞİMDİ ERKEN”
Daha evvel hastalığı geçiren şahısların aşılandığı taktirde uzamış Covid (long term Covid) semptomlarının da iyileştiği istikametinde ABD’de yapılan çalışmaya da değinen Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “Daha evvel hastalığı geçirmiş şahısları aşıladığımızda ne elde ediyoruz? Bu sorunun karşılığı şimdi hala net değil. Bahsedilen çalışma, daha evvel hastalanmış şahıslar aşılandığına mesela mRNA aşısı ile aşılandığı vakit, bunlarda uzun periyot Covid semptomlarının da ilerleyen periyotlarda azaldığı gözlenmiş. Lakin bu bir preliminary (erken) datadır. Rutin olarak hastalığı geçiren herkesi aşılamak gerekiyor demek için şimdi erken. Bizde esasen hastalığı geçirenleri birinci 6 ayda aşılamıyoruz. İmmün sistemle uğraşıyorsunuz, farklı düzenekler tetiklenebilir. Onun için biraz daha vakte muhtaçlığı var bu yaklaşımın” dedi.
“FRANSA MUTASYONU ÖBÜR ÜLKELERDE DE GÖRÜLÜRSE TEHLİKELİ DİYEBİLİRİZ”
Fransa’da görülen ve testlerde belirlenemeyen yeni mutasyona da değinen Prof. Dr. Yavuz, bu mutasyonun tehlike olarak değerlendirilebilmesi için lokalize kalmaması ve birkaç ülkede daha görülmesi gerektiğini söyleyerek, “Çok sayıda varyant olabiliyor. Ama bunların değer arz eden varyantlar haline gelebilmesi için fenotipik görünümünde bir değişiklik olması lazım. Mesela bulaşıcılığını çok artırması, mevt ya da hastalık şiddetini artırması, testlerden kaçması lazım. Hakikaten bu türlü bir şey olursa o vakit daha yakından izlenmeye başlanıyor. Yalnızca bir yerde sonlu kaldıysa, onun bir manası olmuyor. O nedenle şu anda Fransa’da tespit edilen varyant, ehemmiyet arz eden ve yakından takip edilmesi gereken bir varyant olarak değerlendirilmiyor. Lakin şayet diğer ülkelerde de görülmeye başlanırsa, bilhassa teşhis testlerinden kaçması nedeniyle kıymetli olabilir. Teşhis testlerini değiştirmek de çok güç bir şey. Değil zati tek gen bölgesi bakılmıyor teşhis testlerinde. Birkaç bölgeye bakılıyor. Mesela spike bölgesine, nükleokapsid gen bölgesine bakılıyor. İngiliz varyantında da bu türlü oldu. Spike bölgesinde negatif çıkıyordu, o denli tanıdılar. O nedenle şu anda bunlara (Fransa’daki varyanta) inceleme basamağındaki varyant deniyor. Türkiye’de de var bu türlü varyantlar. Lakin bunun kıymet arz etmesi durumunda rutin olarak izlemeniz gerekiyor. Şu an o denli bir şey yok” dedi.
NTV
