Arşivdeki birinci inşaat defterindeki notlara nazaran, üretimi Temmuz 1863’te başlayan Beylerbeyi Sarayı’nın resmi açılışı, 21 Nisan 1865’de Sultan Abdülaziz’in iştirakiyle gerçekleştirildi. Dolmabahçe ve Çırağan saraylarından farklı olarak temsil ve ağırlama özellikleri ön planda olan saray, dış cepheden Batılı, içeriden ise klasik Osmanlı mimari yapı biçimini yansıtıyor.
Yapıldığı periyotta çoğunlukla yazlık saray ve devlet konuk meskeni olarak kullanılan, üst seviye konuklara tahsis edilen bir devlet misafirhanesi de olan Beylerbeyi, Fransız İmparatoru III. Napolyon’un eşi İmparatoriçe Eugenie, Alman İmparatoru II. Wilhelm üzere siyasi aktörleri de ağırladı.
Sarayın dış cephesi neo-klasik, barok ve rönesans tesirleri ile Batılı bir görünüme sahipken, iç yer yapısı ve süslemelerin klasik saray yapısına nazaran tasarlandığı görülüyor. İç yer süslemelerindeki yoğunluk ve gösterişlilik Selamlık Kısmı’nda ön plana çıkıyor. Bu kısımlarda bilhassa mermer taklidi sıva (stuko mermer), tuval üzeri kalem işi süsleme ve altın varak yüklü görülüyor.
Taban alanı yaklaşık 3 bin metrekare olan Beylerbeyi Sarayının her iki katında 6 salon ile 25 oda, tuvalet ve banyolar yer alıyor. Saray, Mabeyn-i Hümayun, Hünkar Dairesi ve Harem Dairesi ismi verilen 3 kısımdan oluşuyor. Sarayın ziyarete açık olan Mabeyn ve Harem kısımlarının yer aldığı ana yapısı, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor.
“CEPHE İÇİN UYGUN MEVSİM ŞARTLARININ SAĞLANMASIYLA KISMİ TAMİR ÇALIŞMALARINA BAŞLANACAK”
Çeşitli onarımlardan geçen sarayda, bir müddettir Cumhurbaşkanlığı Ulusal Saraylar Yönetimi Başkanlığı Onarım Dairesi Başkanlığınca onarım çalışması yürütülüyor.
Beylerbeyi Sarayı Onarım Sorumlusu mimar Bahar Oğuz, onarıma ait bilgi verirken, 3 ana kısımdan oluşan sarayda, kısımların ilişkilerinin koridorlar eşliğinde ve kademeli geçiş biçiminde sağlandığını lisana getirdi.
Oğuz, şöyle devam etti: “Yapıldığından itibaren sarayda onarım ismi altında daima tamir çalışması yapılmış. Yapının gereksinimi gereği, dış şartlara maruz kalması ve vakit içerisinde materyallerin değişim gereksinimiyle tamirat çalışmaları yapılıyor. Şu anda kendi çalışanımızla kısmi tamirler yapıyoruz. Çivit mavisi rengindeki mermer taklidi sıva kaplı sütunlardan ismini alan Mavi Salon’un duvar yüzeylerinde, tavan ve tavan eteği yüzeylerinde evvel hasar tespiti yapıp sonrasında konservasyon çalışmalarını yürütüyoruz. Salonda kurulan iki iskelenin birincisinde tavandaki konservasyon çalışmalarımız tamamlandı. Şu an duvar yüzeyinde paklık ve sağlamlaştırma süreçlerimizi yapıyoruz. Bunlar basamaklı halde ilerliyor ve bünyemizdeki işçi tarafından hasar tespitlerine nazaran yapılıyor. Salonun tam ortasında tavan yüzeyinde hem deniz hem kara tarafında 2 tuvalimiz var. Periyodun önde gelen hattatlarından Abdülfettah Efendi tarafından yapılmış talik yazılı sınır yazılarında kısmi tamirat çalışması gerçekleştirdik”
Oğuz, tavan yüzeyindeki uygulamanın tamamlandığını, 30 santimetreye yakın bir yırtığın onarıldığını kaydederek, “Mabeyn-i Hümayun kısmındaki üst kat salonunda mermer taklidi sıva uygulamalarımız devam ediyor. Hasar tespitleri üzerinden doğrama altlarında genelde dış şartlara maruz kalmış ve su almış alanlarda yüzeyde çok fazla renk değişimi yahut kesim eksiği, çatlağın olduğu kısımlarda müdahalelerimiz kelam konusu” diye konuştu.
Yapının deniz cephesinde cephe taraması yapılarak ortofotolar oluşturulduğunu ve kısmi fotogrametrik rölöve çalışmalarının tamamlandığını belirten Oğuz, “Bu çalışma üzerinden hasar tespiti ve müdahale için proje altlıkları hazırlanacaktır. Cephe için uygun mevsim şartlarının sağlanmasıyla kısmi tamirat çalışmalarına başlanacak” dedi.
MERMER TAKLİDİ SIVA TAMİRATI
Beylerbeyi Sarayının iç kısmında mermer taklidi sıva ağır formda kullanılırken, bilhassa dış etkenlere maruz kalan kısımlarda tamirat gereksinimi ortaya çıktı.
Bu kısımları onaran stuko mermer ustası Ahmet Karaduman da korozyona uğramış, kırılma olmuş bölgeleri tespit ederek buralarda çürütme yapıp, onarımı aslına uygun gerçekleştirdiklerini belirtti.
Karaduman, çalışmalarına ait şu bilgileri verdi: “Doğal renkli pigmentlerimiz var. Kemik tutkalından yaptığımız hamur formundaki malzemeyi hasarlı bölgeye birebir renklerine nazaran uyguluyoruz. Birtakım kısımların yüzeylerinde sorun görülmese de artlarında çürüme, boşalma oluyor. Bu kısımlara yönelik de uygulamamız var. Özel bir kireç sıvayı bölgenin gerisindeki boşluğu doldurup daha sonra dikiş sistemine geçiyoruz. Sağlam tabana ulaşıp özel paslanmaz çelik materyalle dikiş atıyoruz ve tamiratını yapıyoruz. Dökümden sonra su zımparası yapılıyor. 7-8 etaplı şerbeti, bir gün aralıklı kurumaya bırakıp yapıyoruz. Son olarak da yüzeysel süreçler bittikten sonra kurumaya bırakıyoruz. Kuruma mevsim kaidelerine nazaran değişiyor, 1 hafta-15 sürebiliyor. Kuruduktan sonra özel olarak aslına uygun yaptığımız cila ile mevcut parlaklığını sağlıyoruz.”
NTV
