Hazırlayan: Ayşegül Engür Dahi/ntv.com.tr
Dünya genelinde 103 milyon kişinin enfekte olmasına neden olan yeni tip corona virüs pandemisi, dünya güçlerini aşı için birlikte çalışmak yerine rekabet etmeye teşvik etti. AstraZeneca, Moderna, Pfizer/BioNTech, Sinovac ve Sinopharm ve Rus Gamelaya Enstitüsü tarafından üretilen aşılari İngiltere, ABD, Almanya, Çin ve Rusya’nın oyunun büyük kazananları olmasını sağladı.
“İSRAİL’DEKİ TÜKSEK AŞILAMA ORANI NETANYAHU’YA SEÇİMLERDE ARTI PUAN OLARKA DÖNECEK”
Lakin şimdiki zorluğu her ülkenin kendi nüfusunu aşılamak için verdiği gayretler oluşturuyor. Nüfusunun yüzde 54’ünü aşılayan İsrail şu anda dünyada başkan pozisyonda bulunuyor. Fransa’nın Milletlerarası ve Stratejik Bağlar Enstitüsü’nün yöneticisi Pascal Boniface, “Bu İsrail için gerçek bir muvaffakiyet. Aşı için mutlaka fazla ödeme yaptı, lakin şu anda rekor bir aşılama oranına sahip. Yakında seçimler yapılacak ve bu zorluklarla karşılaşan Başbakan Netanyahu için büyük bir artı” tabirlerini kullandı.
Nüfusunun yüzde 54’ünü aşılayan İsrail şu anda dünyada başkan pozisyonda bulunuyor. Kaynak: Our World in Veri “AŞI TEDARİĞİ GERÇEK BİR SİYASİ PROBLEM HALİNE GELDİ”
Başka yandan, birçok önderin siyasi geleceği, aşı yapma ve ülkelerinde Covid-19’un yayılmasını durdurma yeteneklerine bağlı.Ancak, durum İsrail dışındaki batılı gelişmiş ülkelerde bu kadar parlak değil. Bilhassa Avrupa Birliği (AB) ülkeleri aşının tedariği konusunda büyük zahmetler yaşıyor. Durumu pahalandıran Özgür Brüksel Üniversitesi’nden siyaset bilimci, “Teslimat sorunu gerçek bir siyasi sıkıntı haline geldi” dedi.
“SOĞUK SAVAŞIN KOKUSU”
Aşının jeopolitiği, ülkelerin izlediği iç siyaset stratejilerin ötesinde, geçmişte kaldığı düşünülen fay sınırlarını da tekrar çiziyor. Batılı ülkeler aşı badiresi yaşarken, Çin ve Rusya geliştirdiği aşıları ihraç etmeye hali hazırda başladı. Boniface, “Bu stratejik rekabet açıkça Soğuk Savaş kokusu geliyor. Rusya’nın aşısına ‘Sputnik’ demesi tesadüf değil. Bize 1957’de Rusların kendi roketlerini uzaya fırlattıkları ve bir an için Sovyetler Birliği tarafından geride bırakıldıklarını düşünen Amerikalıları büyük bir şaşkınlığa uğrattığı ‘Sputnik anı’ hatırlatıyor “ifadelerini kullandı.
ABD VE AVRUPA EKONOMİLERİ KÜÇÜLÜRKEN, ÇİN BÜYÜDÜ
Öte yandan Çin, daha Covid-19 aşı yarışı kızışmadan evvel de dünyanın en büyük ekonomileri ortasındaydı. 2020’de ise yüzde ikinin üzerinde bir oranda olumlu büyüme yaşayan tek ülke oldu. Lakin, Çin büyürken ABD ve Avrupa ekonomilerinin salgın nedeniyle küçüldü. Bu durum ise, Çin üretimi eserlerin daha fazla ihracatına yol açarak, ülkede geçen Kasım ayında 70 milyar dolardan fazla rekor ticaret fazlasına yol açtı.
Çin, ayrıyeten Batı’nın gelişmekte olan ülkelerde bıraktığı boşluğu doldurarak, sıhhat krizinden tam manasıyla yararlanabildiği bir yumuşak güç alanı yarattı.
Sputnik aşısından bir görünüm. DSÖ USULÜ BAŞARILI OLMADI
Başka taraftan DSÖ, dünya ülkelerinin aşılamaya eşit erişime sahip olmalarını geçen baharda savunurken fakir ülkelere aşının adil ve eşit dağıtılması için COVAX isimli bir düzenek oluşturdu. Fakat aşı bağışı yapacak olan ülkelerde yaşanan meseleler, planı büyük ölçüde sekteye uğrattı.
Boniface, “DSÖ şeklinin işe yaramadığını ve COVAX’ın emeline ulaşamayacağını şu anda görüyoruz. ‘Batı ülkeleri iki Amerikan aşısının yüzde 90’ını satın aldı. Bu, Güney ülkelerinde yara ve kızgınlık bırakacaktır” değerlendirmesini yaptı.
Bu durum, Dünya Ekonomik Forumu sırasında Batı’yı şiddetle eleştiren Güney Afrika Devlet Lideri Cyril Ramaphosa’nın son açıklamalarıyla da doğrulandı. Ramaphosa, “Zengin ülkeler büyük ölçülerde aşı satın aldı. Hedefleri bu aşıları istiflemekti ve bu, dünyadaki en çok gereksinim duyan öteki ülkelerin ziyanına yapılıyor” dedi.
ÇİN, AŞILARININ “KÜRESEL KAMU MALI” OLACAĞINA DAİR VAATLERİNİ GERÇEKLEŞTİRİYOR
Lakin Çin, tam aykırısı bir tavır benimsedi. Lider Xi Jinping, 18 Mayıs’ta Dünya Sıhhat Meclisi’ne yaptığı konuşmada, Çin tarafından geliştirilen rastgele bir aşının “küresel kamu malı” olacağını açıkladı ve 8 ay sonra bunu gerçekleştirdiÇin halihazırda Brezilya, Endonezya, Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye, Peru ve Şili’ye aşı sağlıyor. Fas, Evre 3 denemelerine katılma karşılığında 10 milyon Sinopharm dozuna öncelikli erişim elde edecek ve Botswana ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Sinopharm ile görüşmelerde bulunuyor.
CORONA VİRÜS DÜNYAYA BU TÜRLÜ YAYILDI
NTV
