Kaynak ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) 63. Umumî Şura Toplantısı’nda konuştu.
Albayrak, içtimadaki konuşmasının başında Bursa Kestel’de yaşanan sel felaketini anımsatarak, hayatını kaybedenlere rahmet, selden etkilenenlere geçmiş olsun dileklerini iletti.
Bu sabah sarsıntı korkusu yaşayan Çankırı’ya da geçmiş olsun dileğinde bulunan Albayrak, TBB’nin umum şurasının zamanlamasının değerli olduğuna işaret etti.
Bakan Albayrak, Türkiye’nin tüm yerküreyi tesiri altına alan Kovid-19 salgını ile savaşta aldığı tedbirler sayesinde, sıradanlaşma periyoduna en hazır, ekonomik açıdan en az etkilenmiş formda giren devletlerden biri olduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Gerek ekonomimizde, gerek piyasalarda Kovid-19 sonrası toparlanma devrini en süratli ve sağlıklı halde sağlamak için tüm paydaşlarımızla, tüm kurumlarımızla ağır bir biçimde çalışmayı sürdürüyoruz. Kovid-19 öncesine yönelik göstergeler büyümenin yılın birinci çeyreğinde mevcut yüzde 4,5 seviyesinin de üzerinde gerçekleşeceğine ve sonraki devirde de bu eğilimin güçlü bir formda devam edeceğine işaret etmekteydi. Koronavirüs kaynaklı olarak yılın 2. çeyreğinde olumsuz ekonomik görünüme karşın haziran ayına ait öncü rakamlar iktisatta toparlanmaya ve ekonomik inançta iyileşmeye yönelik değerli olumlu işaretler vermeye başladı.
Bu gelişmede, ekonomik altyapımızın ve sıhhat sistemimizin güçlü olması, salgının tesirlerini önlemeye yönelik güçlü önlemlerin alınması, Türkiye’de umumi mealde bir karantina uygulanmaması ve firmaların tam kapasitede olmasa bile üretimlerine ve ihracata devam etmiş olması ve mayıs ayından itibaren sıradanlaşma sürecine yönelik adımların atılmış olması tesirli olmuştur.”
“KREDİ BÜYÜMESİ GÜÇLÜ SEYRİNE DEVAM ETTİ”
Konuşmasında öncü göstergeler hakkında haber veren Albayrak, Mevsimsel Düzeltilmiş Kapasite Tasarruf Oranı’nın nisan ayında 61’lerden mayıs ayında 62,7 seviyesinde gerçekleştiğini anımsattı.
Albayrak, nisan ayında 54,9 seviyesinde konum alan Tüketici Itimat Endeksi’nin kademeli bir formda artarak mayıs ayında 59,5, haziran ayında 62,6 seviyesinde gerçekleştiğini belirterek, şunları söyledi:
“Reel inanç endeksi nisan ayındaki 62,3 seviyesinden mayıs ayında 73,5 seviyesine yükselmiştir. Iktisat Inanç Endeksi nisan ayındaki 51,3 iken mayıs ayında 61,7’ye yükseldi. Satın Alma Başkanları Endeksi (PMI) nisan ayındaki 33,4 seviyesinden mayıs ayında 40,9’a yükseldi. Merkez Bankası’nın para siyaseti ve güçlü getiri indirim kararlarının yanında, mahsusen kamu bankalarımızın düşük nemalarla verdikleri kredilerle gerçek kolun kredi muhtaçlığını karşılamaya devam etmesiyle nema nispetleri geriledi ve kredi büyümesi güçlü seyrine devam etti.
Bu trendi, münhasıran son bir kaç ayda, şahsi bankalarımızın da katılmasıyla birlikte iktisadi faaliyetteki toparlanmayı güçlü formda görmeye başlıyoruz. 2020 yılının birinci çeyreğinde ivme kazanan kur tesirinden arındırılmış yekun kredilerin yıllık büyümesi mayıs ayında da güçlü seyrederek yüzde 27,3 seviyesinde gerçekleşti.”
YURTİÇİ TALEPTE GÜZELLEŞME
Kur tesirinden arındırılmış ticari kredilerin yıllık büyümesinin de yılbaşından bu yana artış gösterdiğini ve mayıs ayı itibarıyla yüzde 27,4 seviyesinde gerçekleştiğini bildiren Berat Albayrak, “Mayıs ve haziran ayında, mart ve nisana kıyasla gerek kredi harcamaları, kredi kartı harcamaları, iktisadi faaliyetteki tüketim harcamalarına baktığımızda, bu trendin mayıs ve haziranda yukarı istikametli artmaya devam ettiğini görüyoruz.” sözlerini kullandı.
Albayrak, yurt içi talepte ve beklentilerde şimdiden iyileşmenin, müspet tarafta, net halde gözlemlediklerine dikkati çekerek, konuşmasına şöyle devam etti:
“Normalleşme sürecinin bu aybaşında sürat kazanmasıyla, Iktisat Kalkanı Paketinde halihazırda alınmış olan önlemlerin tesiri ve bunlara ilaveten bu ayın başında kamu bankalarımızın öncülüğünde, konut, motorlu taşıtlar ve çeşitli bölümlere yönelik başlatmış oldukları kampanyalar ile üzerinde çalışmakta olduğumuz yeni istihdam paketi önümüzdeki devirde iktisattaki iyileşme sürecini destekleyecektir. Sıradanlaşma süreci kapsamında devreye aldığımız, tarihin en düşük maliyetli konut kredisi bugüne kadar, 133 bin başvuruyu geçti.
Şu ana kadar 101 binin üzerinde vatandaşımıza yaklaşık 25 milyar TL tahsis yapıldı. Bugüne kadar, firmalar, hane halkı üzere desteklemeye devam ettiğimiz tüm paydaşlarla, istihdamı müdafaaya ve üretimimizi güçlendirmeye yönelik açıkladığımız Ekonomik İstikrar Kalkanı paketinin meblağı ötelenen kredi ve getiriler hariç 280 milyar TL’yi geçmiş durumda.”
“NORMALLEŞME SÜRECİNE EMİN ADIMLARLA İLERLİYORUZ”
Bakan Albayrak, salgın nedeniyle başta AB memleketleri olmak üzere, Türkiye’nin değerli ihraç devletlerinde görülen pazar ve talep daralmalarıyla, hadlerdeki karantina tedbirlerinin Türkiye’nin ihracatını olumsuz cihette etkilediğini hatırlattı.
Bununla birlikte, mayıs ayında çalışma gün eksiği bulunmasına karşın ihracatın nisan ayına nazaran yüzde 10,8 artış kaydettiğini belirten Albayrak, şunları söyledi:
“Son olarak günlük TİM ihracat datalarına nazaran ise haziran ayı birinci 21 günlük periyodunda ihracat bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 24,6 artış göstermiştir. Bu da geçtiğimiz yılın baz tesiri ve bayram tesirini göz önüne aldığımızda trendin mayısa nazaran haziranda güçlü biçimde devam ettiğini gösteriyor.
Sabah açıklanan AB PMI rakamları, hazirandaki toparlanmanın ticaret ortaklarımızda da güçlü halde devam ettiğini ortaya koyuyor. Laf konusu gelişmeler ihracatta da toparlanmanın başladığını, süratli biçimde olağanlaşma sürecine emin adımlarla ilerlediğimizi gösteriyor. Ertelenmiş talebin devreye girmesi, beklentilerdeki iyileşme, alınan önlemler ve açıkladığımız paketler ile Türkiye’nin bu süreçten ‘V şeklinde’ bir toparlanma ile çıkarak, kısa devranda potansiyel büyümesine yakınsamasını bekliyoruz.”
“PANDEMİ DEVRININ AÇIKLARI FIRSAT SUNACAK”
Albayrak, “Hiç elbet, bu büyüme istikamet noktasında, trendine baktığımızda, münhasıran ihracata, istihdama ve yüksek katma kıymetli üretime dayalı bir modeli emin adımlarla hayata geçirmeye devam edeceğiz. İşte bu noktada, tüm bankalarımıza davette bulunmak istiyorum. Bilhassa pandemi devrinde verdiğiniz refleksleri, daima birlikte müşahede ettik Türkiye gerçekten yerküredeki örneklerine kıyasla çok şık bir test verdi, tüm paydaşlarla birlikte.” değerlendirmesinde bulundu.
Olağanlaşma periyodu ile birlikte pandemi devrinin açıklarını da kapatmak için fırsat sunacak fotoğrafla karşı zıdda olunduğunu belirten Albayrak, şunları kaydetti:
“Bankacılık bölümü güçlü kapital yapısı, yüksek faal kalitesi ve karlılık nispetleri ile nispeten sağlıklı bir görünüme sahiptir. 2020 yılı nisan ayı itibarıyla dalın yıllıklandırılmış özkaynak karlılığı yüzde 11’ler civarında. Tıpkı devirde anapara yeterlilik rasyosu yüzde 18,6 ile yüzde 8 olan yasal taban hududun nispeten üzerinde.
Yabancı para açık konumu kaynaklı kur riski laf konusu değil. Kolun öğrenimi gecikmiş alacak orantısı mart ayında BDDK tarafından alınan kredilerin donuk alacak olarak sınıflandırılmasına ait tedbirler doğrultusunda nisan ayı itibarıyla 32 baz puan azalış göstererek yüzde 4,6 seviyesinde gerçekleşmiştir.”
“YENİ BİR DÖNEMDEYİZ”
Bakan Albayrak, Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) 63. Umumî Heyet Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, BDDK tarafından yapılan çalışmaların bankacılık kesiminin sağlıklı ve güçlü yapısını koruduğunu ve mevcut kapital yapısının faal kalitesi kaynaklı risklerin rahatlıkla yönetebilecek seviyede olduğunu gösterdiğini söyledi.
Türkiye’nin bir ekonomik değişim ve dönüşüm sürecinden geçtiğini belirten Albayrak, “Ben birçok içtimada gerçek kesimle, bankacılık dalıyla, birebir görüşmelerde daima bunu söz ettim. Yeni bir devirdeyiz. Bu süreçte iki temel gayemiz var. Birincisi, finansal istikrar ve güvenliğimizi güçlendirmek. Türkiye Cumhuriyeti devletinin finansal ve ekonomik alt yapısını, istikrarını ve güvenliğini güçlendirmek. İkincisi ise yüksek katma pahalı üretim yoluyla ihracatı ve istihdamı artırarak, cari dengeyi güçlendirerek, sağlam makroekonomik temeller üzerine güçlü bir iktisat inşa etmek. Bu iki felsefe, temel ana felsefedir” diye konuştu.
Albayrak, dal temsilcilerinden devletin kalkınma maksatlarıyla daha entegrasyonlu bir bankacılık yapmalarını beklediklerini aktararak, “Nitekim Türkiye’nin son 2 yıldır bu değişim sürecinde attığı adımların, yerküredeki emsal örneklere kıyasla bu süreçten nasıl çıktığı ve çıkmakta olduğunu aslında, bu değişimin müspet tesirlerini bize gösteriyor. İşte bu değişim sürecinde bankalar olarak, devlet olarak biz birtakım şeyleri değiştiriyoruz, değiştirmek zorundayız. Yeni sıradana alışmak zorundaysak bankacılık dalı noktasında sizlerin de kimi eski alışkanlıklardan kurtulması ve kabuk değiştirmesi gerektiğini düşünüyorum. Sizlerden, devletimizin kalkınma gayeleriyle daha koordinasyonlu bir bankacılık yapmanızı bekliyoruz.” tabirlerini kullandı.
“MİLLİ BİR ŞUURLA HAREKET ETMENİZİ BEKLİYORUZ”
Bakan Albayrak, bankacılık bölümünün çok kişisel ve çok stratejik bir kesim olduğunu vurguladı.
Bu noktada bankacılara çok kıymetli bir vazife düştüğünü belirten Albayrak, şunları kaydetti:
“İşte bu manada sizler, devletimizin kaynaklarını toplamak ve bu kaynakları iktisada aktarmak üzere çok stratejik bir fonksiyon icra ediyorsunuz. Bu fonksiyonu noktasına getirirken aldığınız kararlar menfi ya da müspet istikamette toplumsal, toplumsal refahımıza tesir ediyor. Bunun bilincinde olarak, ulusal bir şuurla hareket etmenizi bekliyoruz. Siyaset üstü, kurumlar üstü devletin menfaati çerçevesinde… İşte topladığınız tüm bu kaynakları ithalatın ve lüks tüketimin finansmanına, ya da gerçek mealde bir bedel oluşturmayan farklı bankacılık, hazinecilik faaliyetlerinden fazla daha çok yerli üretim ve ihracatın finansmanına, istihdam oluşturucu yerlere yönlendirmemiz lazım. Kısa vadeli karlılık hırsıyla, işte o denli bankalar var kısa vadede çabucak bir kar edeyim diye düşünen, süratli bir formda devlet kaynaklarını farklı bir manada kullanayım motivasyonuyla hareket etmememiz lazım. Kaynaklarımızı en verimli nerede kullanılacaksa o ortamlara yönlendirin. Memleketimiz kalkınmasını tamamlayıp zenginleştikçe en evvel kazanacak olan dal bankacılık dalıdır. Kaynak maliyetleriniz düşecek, karlılıklar daha da artacak. Bilanço karlılıkları arttıkça, piyasa kıymetleri arttıkça kazan kazan bağlantısıyla bankacılık dalı, kamu, tüm paydaşların kazandığı dehşetli bir fotoğraf ortaya çıkacak.”
“YATIRIMCIYI KENDİ HALİNE BIRAKMAMALIYIZ”
Güç, maden, tarım, kimya, sıhhat, turizm, lojistik üzere birçok farklı kollarda, yatırımcıları yönlendirecek kalitede eksper ekiplerin de oluşturulması gerektiğine dikkati çeken Albayrak, “Zaten bir çoğunuzda var lakin daha da uzun anlaşmak lazım. Gerçek kolu de eğitecek, yönlendirecek cihet verecek ekipler oluşturmamız lazım. İşte krediyi sağladık, yatırımcıyı kendi haline bırakıyoruz. Hayır bırakmamamız lazım. Daha fizibilite aşamasından itibaren girişimlerin paydaşı olmamız lazım. Aslında bir nevi ortaksınız. Detaylı bir halde süreçlerin takipçisi olmalıyız” diye konuştu.
YERLİ MARKALARA TÜRKİYE’DE ÜRETİM DAVETI
Bakan Albayrak, bunun dışında tüketimde ithal eserler mahalline yerli eserleri teşvik edecek bir finansman kurgusunun hayata geçirilmesi ve yerli üretimin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Albayrak, geçen günlerde mağazadan bir tartı aldığını, yerli marka olanını tercih ettiğini belirterek, üretimin nerede olduğuna baktığında yerli markanın eserinin Türkiye’de üretilmediğini gördüğünü söyledi.
Türkiye’nin koca koca öbeklerinin yerkürenin bir bölgesinde ürettirdiğini, Türkiye’de yerli eser üzere sattığını söz eden Bakan Albayrak, şunları kaydetti:
“Türkiye’nin bu teknolojinin çok çok üstünde teknolojik eser üretebilecek kapasitesi varken, yerli markaların yüzlerine söyledim; ‘Türkiye’de üretim kapasitesi olan bu eserlerin tamamını Türkiye’de üretmeniz lazım’. Devlet olarak biz ne gerekiyorsa yapacağız. Kolaycılık, “markanın üzerine etiketi basalım” yok. Sizler de bu manada, “birkaç aylık ithalat düzenlemesi getirildi, eskiye döneriz esasen niçin uğraşalım’ yok. Yerli üretim.”
Albayrak, Kalkınma Bankası’nın yeni bir süreç başlattığını, çok hoş bir paket olduğunu aktararak, çalıştıkça alternatif eser üretmenin mümkün olduğunu lisana getirdi.
“VERİLEN KREDİ TAKİP EDİLMELİ”
Bakan Albayrak, yerli üreticilerle tüketici finansmanı ittifaklarının yapılması gerektiğini vurgulayarak, ithal eserlerin ikamesine hizmet edecek yatırımlara finansman desteğinin sağlanması gerektiğini söyledi.
Verilen kredilerin gayesine tutarlı olarak kullanıldığına emin olunması için gerekli mekanizmaların kurulması gerektiğine dikkati çeken Albayrak, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Verilen krediyi takip etmek lazım. Sadece kredi maksatlarını tutturmak için muhtaçlığı olmayan müşterilere kredi vermemek lazım. Son devirde kişisel kesimden kulağıma geliyor. Gayeler var, AR rasyosu var, tutturmak için gereksinimi olmayan firmalara ‘Al sen şu krediyi bilançonda tut’. Yapmamak lazım. Verdiğiniz kredilerin finansal istikrarımızı tehdit eden spekülatif faaliyetlerde kullanılmaması konusunda titiz davranmanız lazım. Devletimiz şu an Cumhuriyet tarihinde görülmemiş bir piyasa gözetim kabiliyetine ulaştı. İlgili kurumlarımız, devletimizin finansal ve ekonomik istikrarını tehdit edecek her teşebbüse karşı teyakkuzda ve gereken her tedbiri almaktan çekinmeyecek bir seviyeye kavuştu. Türkiye üzere bir devlette faaliyette bulunan kurumlar olarak güvenliğiniz sağlanmış durumda rahat olun. Devlet teyakkuzda.”
“DÜZENLEMELERİN RUHUNA MÜNASEBETLI HAREKET EDİLMESİ LAZIM”
Albayrak, Merkez Bankası ve BDKK tarafından yapılan Farz Karşılık (ZK) ve Etkin Rasyosu (AR) düzenlemelerinin etrafından dolaşmak, rasyoyu tutturmak için etrafta dolaşan kimi kurumlar yahut süreçler duyduklarını, bunlardan kaçınmak gerektiğini belirterek, “Düzenlemelere samimiyetle armoni sağlamaya çalışılması, düzenlemelerin ruhuna münasebetli hareket edilmesi lazım” dedi.
Teminat değerleme şirketlerinin pres altına alınmaması gerektiğini vurgulayan Albayrak, “Onları yönlendirecek, bağımsızlıklarına zarar verecek davranışlardan kaçınılması lazım. Uzun vadeli müşteri bağlantılarına odaklanın, müşterilerinizin şikayetlerini hassasiyetle dinleyerek, onlara bu salgın günlerinde kredi geri ödemelerinde kolaylık sağlanılması lazım. Objektif bir sebep olmadan ticari kredilerini vadesinden evvel geri çağırmadan ya da nema artırmadan, bu tip tatbikleri, firmaların likidite idaresini zorlaştırmadan, ekonomik aktiviteye zarar vermeden bu süreci yönetmemiz lazım. Onlar yaşayacak ki sizler, sizler yaşayacaksınız ki iktisat yaşasın.” diye konuştu.
Global manada yaşanan tüm süreçlerde empatinin daha ağır biçimde sergilenmesi gerektiğini belirten Albayrak, “Çalışanlarınıza müşteri memnuniyetine ve sadakatine dayalı performans gayeleri verin. BDDK son vakitlerde bununla ilgili nizamlı aylık çalışma başlattı. Müşterisi kendinden ne kadar mutluysa o bankanın olumlu ayrışacağı, bizlerin de ona müspet formda destek vereceği bir altyapı oluşturmamız lazım.” tabirlerini kullandı.
VARLIK IDARE ŞİRKETİ ÇALIŞMASI
Bakan Albayrak, müşteri şikayetlerini titizlikle çözmek, takip etmek gerektiğini belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Sizlerden ricamız, tekrar yapılandırmaları hızlandırmanız lazım. Meseleleri ötelemek tarafına müşterinizin ödeme gücüne iyi yapılandırma planları oluşturmanız gerekiyor. Sıkıntılı şirketlere ilişkin kredilerin aktarıldığı ve tek elden rehabilite yahut likidasyon edildiği, tüm bankaların ortak olacağı bir Varlık Idare Şirketi çalışması yürüttüğünüzü benle paylaştınız, takip ediyorum ve biliyorum. Şayet tüm paydaşların kazandığı, dinamik ve süratli çalışan, kurumsal idare seviyesi yüksek ve şeffaf bir model ortaya koyabilirseniz, biz de devlet olarak bu yapıya gereken desteği sağlarız.”
Tüm bahislerde, tüm gündemlerde fikirlerini net ve şeffaf halde paylaştıklarını tabir eden Albayrak, “Buyurun, bu çerçevede ortaya koyduğunuz her yaklaşımın, her adımın destekçisi olacağımıza kelam veriyorum” dedi.
Albayrak, bankacılık dalını Türkiye ile birlikte bir üst lige çıkartmak için tıpkı safta kenetlenerek hareket etmeyi amaçladıklarını kelamlarına ekledi.
NTV
