Rahmet, bolluk ile şifayı simgeleyen, Hızır ve İlyas peygamberlerin buluştuğu gün olduğuna inanılan “UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri”ndeki Hıdırellez, her yıl renkli ritüellerle kutlanıyor.
HIDIRELLEZ NEDİR?
Hızır ve İlyas sözlerinin birleştirilmesi sonunda ortaya çıkan ve her yıl 5-6 Mayıs’ta kutlanan Hıdırellez, Türkiye’nin yanı sıra Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan ile Balkan ülkelerinde “bayram” olarak bedellendiriliyor.
Halk inancına nazaran, Hızır ile İlyas peygamberler her yıl yalnızca bir defa buluşuyor. Hızır peygamberin karada, darda kalan şahıslara yardımda bulunduğuna, onlara kılavuzluk ettiğine, tıpkı vakitte bolluk ve rahmet getirdiğine, İlyas peygamberin de suların koruyucusu olduğuna inanılıyor.
Bolluk, rahmeti simgeleyen şahıslar oldukları için onların ayaklarını bastığı her yerin yeşerdiği, temas ettikleri her şeyin bereketlendiği ve şifa dağıttıkları kabul ediliyor.
Türkiye ile Makedonya’nın ortak çalışması sonucu 2017’de “UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri”ne kaydettirilen Hıdırellez için geçen sene olduğu üzere bu yıl da yeni tip corona virüs tedbirleri kapsamında geniş iştirakli etkinlikler yapılamayacak.
HIDIRELLEZ’DE HANGİ RİTÜELLER YAPILIR?
Hıdırellez öncesindeki günün akşamı vatandaşlar konut, otomobil, çocuk üzere dileklerini bir kağıda çizerek gül ağacının koluna bağlıyor ya da bu ağacın tabanına toprak üzerine yansıtıyor. Rahmet getireceğine inanıldığı için gül ağacının tabanına para da gömülüyor.
ROMANLAR KAKAVA İSMİNİ VERİYOR
Hıdırellez’i bayram olarak kutlayan Romanlar, bu güne “Kakava” ismini veriyor.
Kelam konusu gün, dünyanın farklı yerlerinde Ağrice, Altı Mayıs, Aya Yorgi, Aziz George, Bahar Bayramı, Ederlez, Eğrice, Eğrilce, Hederlez, Hıdrellez, Hiderlez, Hızır ile İlyas, İderlez, Birinci Yaz, Mantifer, Mar Curcos, Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) üzere isimlerle de anılıyor.
“ESKİDEN ARINIP YENİYE GEÇMEYİ VE BOLLUK RAHMET DİLEĞİNİ YANSITIR”
Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alimcan İnayet, Hıdırellez’in takvimsel açıdan kışın sona erip baharın başlamasına bağlı olarak kutlandığını belirtti.
Bu manada bu günün evvelce yeniye geçişi simgelediğini aktaran İnayet, “Hıdrellez kutlamalarındaki mesken, etraf ve vücut temizliğinin yapılması, giysilerin yenilenip değiştirilmesi, ateş yakılıp üzerinden atlanması, kırlara çıkılıp cümbüş şenlik ve oyunların düzenlenmesi, sofralar kurulup yemeklerin yenmesi, mezar ziyareti, bolluk rahmet duaları ve dilek tutulması üzere pratikler evvelden arınıp yeniye geçmeyi ve bolluk rahmet dileğini yansıtır” dedi.
Prof. Dr. İnayet, Hıdrellez’in Türkiye’nin yanı sıra Türk dünyasında da coşkuyla kutlandığını ve kutlamaların özel seçilmiş yerlerde yapıldığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Bu yerler ekseriyetle yeşillik, ağaçlık, ormanlık ve su kenarlarıdır. Kutlamalar sırasında kurban kesilir. Sofralar kurulur. Güreş düzenlenir. Mendil kapma, ip atlama, salıncak üzere çeşitli oyunlar oynanır. Kır gezisi, at yarışları yapılır. Maniler söylenir, salıncakta sallanılır, çeşitli yarışlar düzenlenir. Kesilen kurbanlar yoksullara dağıtılır, dargınlar barıştırılır. Hıdırellez geleneği fonksiyonel olarak toplumsal dayanışmayı güçlendirir.
Beşerler ortasındaki kardeşliği, barışı, yardımlaşmayı pekiştirir. Hıdrellez, Orta Asya, Orta Doğu ve Balkanların ortak kültürel bedellerinden birisidir. Bu geleneği korumak, yaşatmak, zenginleştirmek ve geleceğe taşımak toplumsal dayanışmanın, birlik beraberliğin, bölgesel barış ve huzurun sağlanması ve korunmasında son derece kıymetlidir.”
NTV
