Alzheimer, hudut hücreleri ile düşünme marifetleri ortasındaki irtibatları yavaşça bozan, geri dönüşü olmayan ve ilerleyen bir hafıza bozukluğuna neden olan hastlalığa deniliyor. Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) 2019 bilgilerine nazaran dünyada demanstan muzdarip yaklaşık 50 milyon bulunuyor, vakaların yüzde 70’inde ise Alzheimer hastalığı sendromun nedeni olarak ortaya çıkıyor. Alzheimerı olan hastalar otomobil kullanmak, yemek pişirmek yahut fatura ödemek üzere temel günlük işlerini yapmakta zorlanıyor.
BİLİM İNSANLARI NÖRONAL KALİTE DENETIM SİSTEMİNİ AÇIĞA ÇIKARDI
Bilim beşerlerine nazaran günümüzde Alzheimer hastalığı için tedavi edici ya da hastalığın ilerlemesini durduran yollar bulunmuyor, bu nedenle yeni ve tesirli tedavi formülleri bulmak çok büyük ehemmiyet taşıyor.
Singapur Ulusal Üniversitesi’nden sinaptik plastisite ve hafıza üzerine dünyaca ünlü bilim insanı Prof.Sajikumar Sreedharan ve Tyumen Eyalet Üniversitesi, Alzheimer hastalığı olan hayvanlarda hafıza kaybını eski haline getirmek için bir cins nöronal kalite denetim sistemi olan “ubikitin-proteazom sistemi”ni (UPS) oluşturdu.
NÖRONLAR DAIMA BİYOLOJİK ÇÖP ÜRETİYOR
Bu kapsamda, araştırmacılara nazaran metabolizma ve öteki biyolojik süreçlerin bir sonucu olarak, nöronlar daima biyolojik çöp üretiyor ve kararlı bir çöp atma sistemine gereksinim duyuyor. Şayet bu “çöp”ler nöronlardan uzaklaştırılmazsa, birikerek toksik hale geliyor ve beyin arızasına neden oluyor.
Gereksiz yahut kusurlu proteinleri yok eden çok proteinli bir kompleks olan proteazom, nöronlar tarafından üretilen çöpün ana işlemcilerinden birini oluşturuyor. Ubiquitin-proteazom sistemi (UPS), proteinleri yine kullanmak ve üretmek için bir “biyolojik eser sürece tesisi” olarak hareket ederek, hücre içi kalite denetimi için temel bir sistem fonksiyonu sağlıyor.
Şayet UPS arızalıysa, nöronlar “çöp kutularına” atılırken, yeni sentezlenen (bellek) ve yeni uzun vadeli belleklerin oluşturulması için gerekli olan kullanılmış proteinler ortasındaki istikrar bozuluyor ve hudut temaslarının kaybına (sinaptik başarısızlık) yol açan hafıza proteinlerinin eksikliği oluşuyor. Bu hasar başlangıçta beynin yeni anıların oluşması için hayati ehemmiyeti olan kısmı olan hipokampusta meydana geliyor. Nöronlar ölürken beynin öteki kısımları da etkileniyor.
HAFIZANIN OLAĞANDIŞI DÜZENLENMESİ ÖNLENDİ
FASEB mecmuasında yayımlanan araştırma, UPS inhibitörleri tarafından plastisite (bellek) proteinlerinin bozulmasının engellenmesinin Alzheimer’daki bellek kaybını bilakis çevirebileceğini savunuyor. Bilim insanları, bellek proteinlerini yanlış bir halde kaldıran UPS sistemini kısmen bloke ederek, hafızanın olağandışı düzenlenmesini önlemeyi başardı.
GÖLETİN RENGİ PEMBEYE DÖNÜŞTÜ
NTV
