AstraZeneca’nın Covid-19 aşısı tedarikinde kesintiye gideceğini açıklamasının akabinde AB Kurulunun aldığı kararı, Komitenin Lider Yardımcısı Valdis Dombrovskis açıkladı. Dombrovskis, üye ülkelerden aşı ihracatına müsaade kuralı getirecek yönetmeliği onaylandıklarını, “şeffaflığı” amaçlayan sistemin AB Resmi Gazetesinde yayımlandıktan sonra yürürlüğe gireceğini bildirdi.
“Vatandaşlarımızın korunması ve güvenliği önceliğimiz. Yaşadığımız zorluklar bize harekete geçme dışında bir seçenek bırakmadı.” diyen Dombrovskis, aşıların mutabık kalınan plan dahilinde teslim edilmediğini, kontrat imzalayan şirketlerin yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiğini belirtti. Dombrovskis, şöyle devam etti:
“Biz şirketlere üretim kapasitelerini artırmaları için ön ödeme yaptık. Artık bunun karşılığının verilmesini bekliyoruz. Bugün kabul edilen yönetmelik, ihracata şu anda olmayan şeffaflığın getirilmesini hedefliyor. Bu yönetmelik, gerektiğinde aşı teslimatlarını yapmamızı sağlayacak bir aracı beraberinde getiriyor.”
KARAR 6 FİRMAYI KAPSIYOR
Yeni düzeneğe nazaran, AB’nin ön alım mutabakatı imzaladığı BioNTech-Pfizer, AstraZeneca, Sanofi-GSK, Johnson and Johnson, CureVac ve Moderna firmalarının AB ülkelerindeki tesislerinde üretilen aşılar başka ülkelere müsaadesiz satılamayacak.
AB’nin güneyindeki ve doğusundaki komşuları, Batı Balkanlardaki ülkeler, Covid-19 Aşıları Global Erişim Programından (COVAX) yararlanacak düşük gelirli 92 ülke ve EFTA ülkeleri (İsviçre, Norveç, İzlanda ile Lihtenştayn) bu sonlandırmanın dışında tutulacak. İngiltere’nin bu 92 ülke ortasında olmadığı belirtildi. Türkiye’ye de müsaade muafiyeti kapsamındaki ülkeler ortasında yer verilmedi.
Aşının AB dışına satışı, üretimin yapıldığı ülkenin müsaade vermesi halinde mümkün olabilecek.
Müsaade alınması için şirketlerin bu evrede yılın birinci çeyreğinde AB’ye sağlamayı taahhüt ettiği ölçüdeki aşıyı sağlaması gerekecek. İlaç firmaları, aşılarını AB dışındaki bir ülkeye ihraç etmek istediklerinde gönderilecek ölçü ve gidecek ülkeyi içeren bir form doldurup tesisin bulunduğu ülkenin gümrük kurumuna gönderecek. Bu kurum, aşı ihracatına müsaade verilip verilmeyeceği konusunda AB Kurulu’na danışacak. Kurul, şirketin aşı kontratlarından kaynaklanan ölçüdeki üretimi sağlayıp sağlamadığına bakacak ve ilgili ülke gümrük kurumuna bilgi verecek. Müsaade süreci müracaatın akabinde 24 saat içinde tamamlanacak.
Düzenek şimdilik mart ayının sonuna kadar uygulanacak. Gerekli görülmesi halinde sistemin kapsamı aşı üretimindeki ham unsurları içerecek biçimde genişletilebilecek yahut mühleti uzatılabilecek.
AB AŞI MUTABAKATLARI
AB, opsiyonlar dahil olmak üzere BioNTech-Pfizer ile 600 milyon, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson and Johnson şirketiyle 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 160 milyon doz aşı almak için kontrat imzaladı lakin AB ülkelerinde aşılamaların yavaş ilerlediği tenkitleri yapılıyor.
Kurul, geçen hafta üye ülkelerindeki yetişkin nüfusun yüzde 70’inin 1 Haziran’a kadar aşılanması amacı koymuştu. Aşı teslimatlarında yaşanacak gecikmeler sonucunda maksadın yakalanamaması ihtimali yüksek görünüyor.
AB-ASTRAZENECA İHTİLAFI ÇÖZÜLEMİYOR
AB ile AstraZeneca ortasında patlak veren tedarik ihtilafı devam ediyor. AstraZeneca ile Oxford Üniversitesinin geliştirdiği Covid-19 aşısının bu hafta beklenen AB onayı sonrasında AB ülkelerine dağıtımının başlaması bekleniyordu.
Lakin AstraZeneca’nın hafta başında AB’ye yılın birinci çeyreği için tedariki yüzde 60 eksik yapacağı açıklandı. AB tarafı ise kesintinin daha fazla olacağını belirtiyor. AB’nin 100 milyon doz beklerken bunun dörtte birini alabileceği tabir ediliyor.
AB, İngiliz-İsveç şirketi AstraZeneca’nın eksik teslimatına reaksiyon göstererek yükümlülüklerine uymasını istiyor. Şirket ise tedarik konusunda kontratta “en üst düzeyde gayret gösterilmesi” tarafında bir husus bulunduğunu ve tedarik için en üst çabayı gösterdiğini savunuyor.
AstraZeneca’nın AB içindeki fabrikalarda üretimin az olması nedeniyle birlik ülkelerine beklenenden az aşı dozu göndereceği haberleri üzerine AB yetkilileri, İngiltere’de bulunan ve üretimin fazla olduğu AstraZeneca fabrikalarından aşı gönderilmesini talep ediyor.
NTV