Çavdarhisar ilçesindeki Aizanoi Antik Kenti’nde Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Arkeoloji Kısmı tarafından sürdürülen hafriyat çalışmasında, Zeus Tapınağı etrafına şurası olan alışveriş merkezine giden ‘agora’ kapısı bulundu. Tapınağa yaklaşık 100 metre aralıktaki mermer yerin alışveriş merkezine giden kapı olduğu tespit edildi.
Jeoradar (yeraltı radar) sonuçlarıyla alışveriş merkezinin bulunduğu alanda yüzde 80 oranda kalıntılar olduğu belirlendi. Kütahya Valisi Ali Çelik, bulunan Agora kapısıyla Aizanoi’nin Antik Roma periyoduna istikamet veren ‘metropolis’ statüsü kazandığını söyledi. Aizanoi’yi başka Roma Antik kentlerinden ayıran farklı bir ögenin da tiyatro alanına bitişik stadyumun varlığı olduğunu kaydeden Çelik, “Aizanoi Antik Roma’da metropolis olmak için yarışan kentlerden bir tanesi. O günün koşullarında metropolis olmak için gereken tüm yapı elemanlarını yapmak için büyük gayret içinde olduklarını görüyoruz. Yaklaşık 150-200 bin nüfusa sahip ve süratle nüfusu büyüten bir özelliğe sahip. Bunun bir modülü olarak da stadyum alanını tiyatro alanı ile birleştirmişler” dedi.
AGORA’NIN KAPISINA ULAŞILDI
Son 1 aydır yapılan hafriyatlarda agora giriş kapısına ve yerine ulaşıldığını anlatan Vali Çelik, “Bizim açımızdan sevindirici olan, metropolis olup olmadığı üzerindeki tartışmaları bir nebzede sonlandıracak ileride bulunan Zeus Tapınağına ek olarak periyodun alışveriş merkezi olarak bilinen Agora. Bu da bizim açımızdan Aizanoi’nin bir metropolis adayı olduğundan fazla bir metropolis kimliği kazandığının göstergelerinden birisi. Zeus Tapınağı şu an tüm haşmetiyle ayakta duruyor ve büyük bir agorasının bulunması. Bunların hepsi Aizanoi’de var. Bunlara bitişik olarak da o periyodun gelişmiş kentlerinde bulunan ırmak ıslah çalışmaları. İçinden geçen Penkalas Çayı’nın her iki tarafında çağdaş tekniklerle rıhtım duvarlarının inşa edilmesi ve köprülerin yapıldığını gözüküyor. Hasebiyle Aizanoi, Antik Roma’da metropolis olarak kendini tabir etmiş bir kent. Bu büyük bir kıymet. Ayrıyeten jeoradar sonuçlarına bakıldığından toprak altında bulunan alanların yüzde 80’inde önemli bir kent kalıntılarına rastladık. İnsanların yaşadığı, meskenlerin bulunduğu alanlarda hala gün yüzüne çıkmış değil” diye konuştu.
‘TİYATRONUN SAHNE KISMINDA ONARIMA BAŞLAMAK HEDEFİMİZ’
Kültür ve Turizm Bakanlığı öncülüğündeki tüm uğraşların Aizanoi’nin insanlık mirasına ve Türkiye’ye kazandırılması olduğunun altını çizen Ali Çelik, hafriyat grubunu de arttırdıklarını tabir ederek, “Önümüzdeki haftadan itibaren 100 şahsa 50-60 kişi daha destek ederek süreci hızlandıracağız. Değerli olan şu kademeden sonra süratli formda rölevelerinin alınıp, onarıma başlanmasıdır. Tiyatronun sahne kısmında onarıma bu yıl içinde başlamak en temel amaçlarımızdan bir tanesi” dedi.
AİZANOİ ANTİK KENTİ
Geçmişi milattan evvel 3000’li yıllara dayanan Aizanoi, antik Frigya’ya bağlı olarak yaşayan Aizanitis’lerin ana yerleşim yeriydi. Helenistik devirde, bu bölge değişimli olarak Bergama’ya ve Bithinya’ya bağlı iken milattan evvel 133’te Roma egemenliğine girdi. Roma imparatorluğu devrinde, tahıl ekimi, şarap ve yün üretimi sayesinde zenginleşmiş ve ünü bölge hudutlarını aşmış olan Aizanoi’de kesin kentleşme bulgularına fakat 1’inci yüzyılın sonlarına yanlışsız rastlandı. Aizanoi kentinin görkemli yapılarına Zeus Tapınağı ile başlanıldığı belirtiliyor. Aizanoi Antik Kenti, UNESCO Dünya Kültür Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alıyor. Aizanoi 1824 yılında Avrupalı gezginlerce tekrar keşfedilmiş, 1830-1840’lı yıllarda incelenmiş ve tanımlanmıştır. 1926 yılında Schede ve Krencker başkanlığında Alman Arkeoloji Enstitüsü’nce birinci hafriyatlar yapılmıştır. 1970 yılından bu yana her yıl sistemli olarak hafriyat çalışmaları devam etmektedir. Kalıntılar ortasında Anadolu’daki en iyi korunmuş Zeus Tapınağı, 15 bin kişi kapasiteli tiyatro ve tiyatroya bitişik nizamda yapılmış 13 bin 500 kişilik stadyum, 2 hamam, dünyanın birinci ticaret borsa binası, sütunlu cadde, Kocaçay üzerinde ikisi ayakta kalmış beş köprü yapıları bulunmaktadır.
NTV
