“Tarihin sıfır noktası” olarak nitelendirilen ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde mekan alan Göbeklitepe’de yürüttüğü kazı çalışmaları ve elde ettiği bulgularla tarihe ışık tutan Prof. Dr. Klaus Schmidt, vefatının 6’ncı yılında anılıyor.
Göbeklitepe birinci kere 1963 yılında İstanbul ve Chicago üniversitelerinin ortaklaşa yaptığı yüzey araştırmasıyla gündeme geldi. 1986 yılında tarlasını süren bir çiftçinin bulduğu heykelle Göbeklitepe’de somut bulgulara ulaşıldı.
Laf konusu taşın kıymetli olduğunu düşünen çiftçi, hassaslık göstererek bu heykeli Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi yetkililerine teslim etti. Birinci olarak ne olduğu pek anlaşılamayan heykel, müzede himaye altına alındı. 1994’te nahiyeyi ziyaret eden Prof. Dr. Schmidt ise Göbeklitepe’deki üst kısımlarında görünen taşların neolitik periyoda ilişkin olduğunu fark etti.
Bunun üzerine 1995-2006 yıllarında Şanlıurfa Müze Müdüriyetinin başkanlığında, Alman Arkeoloji Enstitüsünden Prof. Dr. Harald Hauptmann, daha sonra Schmidt ve ekibinin iştirakiyle kesintisiz kazı çalışmaları başladı.
2007’DE KAZI YÖNETICISI OLDU
Göbeklitepe’de sürdürülen kazı çalışmalarının başkanlık vazifesi 2007 yılında Prof. Dr. Schmidt’e verildi. Schmidt başkanlığında Göbeklitepe’de gerçekleşen kazılarda insanlık tarihi için kıymetli ipuçları ortaya konuldu.
Kazılardaki buluntulara nazaran, insanoğlunun avcı-toplayıcı bir hayat biçiminden yerleşik hayata geçtiği, bu periyotta kişilerin mütevazı ve yalın bir ömür şekliyle yetinmemiş oldukları tersine görkemli bir evre yaşadıkları halinde yorumlandı.
Kazılarda, neolitik periyoda ilişkin insan heykeli, kireç taşından şekillendirilmiş yaban domuzu, tilki ve kuş kabartmalarıyla çakmak taşından yapılmış çok sayıda ok ucu bulundu.
Çalışmalarda, neolitik periyoda ilişkin, uzunlukları 3-6 metre, tartıları da 40-60 ton olan, yabani hayvan figürlü “T” biçimli dikili taşlar gün yüzüne çıkarıldı.
Nahiyede 8-30 metre çapında dairesel ve dikdörtgen halli, dünyanın en eski tapınak kalıntıları ve yaklaşık 12 bin yıl öncesine ilişkin olduğu belirtilen 65 santimetre uzunluğunda insan heykeli üzere, çeşitli tarihi eserler bulundu.
Elde edilen buluntularda kesimin “tarihin sıfır noktası” olarak nitelendirilmesi, dünyanın gözünün kesime çevrilmesine neden oldu.
Ünü kısa müddette hudutları aşan ören noktası 2011 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi süreksiz listesine alındı. Kazı Yöneticisi Schmidt, Göbeklitepe’nin kalıcı miras listesine geçmesi noktasında ilgili kurumlarla entegrasyonlu bir formda çalışmalara destek verdi.
Prof. Dr. Schmidt, tatil için gittiği Almanya’da 20 Temmuz 2014’te geçirdiği kalp bunalımı sonucu 61 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi 25 Temmuz 2014’te Almanya’nın Diebach kentinde düzenlenen merasimle toprağa verildi. Profesörün vefatı, Göbeklitepe çalışmalarını yürüttüğü Şanlıurfa’da da üzüntüyle karşılandı.
Bölge Kültür ve Turizm Yöneticisi Aydın Aslan, Prof. Dr. Schmidt’in Göbeklitepe için Göbeklitepe’nin de Schmidt için çok değerli olduğunu söz etti.
Prof. Dr. Schmidt’i vefatının 6. yılında rahmetle andığını söz eden Aydın, şöyle konuştu:
“Schmidt ömrünün son 20 yılını Göbeklitepe için vakfetmiş, Göbeklitepe için uğraşmış birisi. Baktığınız devir 1994 yılında başlayan ve 2014 yılına süren bir çalışma. Schmidt yağmur çamur demeden, soğuk sıcak demeden çalışmış ve Göbeklitepe’yi dünya mirasına kazandırmak noktasında en büyük çalışmayı yapmıştır. Bu manada Şanlıurfalılar ismine Schmidt’e çok teşekkür ediyor, şükranlarımı sunuyorum.”
NTV
